พฤติการณ์เครือข่ายการลักลอบนำยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีนออกนอกระบบการควบคุมของภาครัฐ

บทคัดย่อ

ความสำคัญ: ปัญหาการลักลอบนำยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีนเพื่อจำหน่ายในช่องทางออนไลน์ เช่น     อินสตาแกรม ไลน์ เฟสบุ๊ค มีวิธีการที่ซับซ้อนและแนบเนียนมากขึ้น มีการวางแผนขั้นตอนกระบวนการอย่างชัดเจน มีการสร้างเครือข่าย ยังคงเป็นปัญหาทางสังคมที่รุนแรงและส่งผลเป็นวงกว้างทำให้มีผู้เสียชีวิตจากการนำไปใช้ในทางที่ผิดเป็นปัญหาสังคมที่รุนแรง ซึ่งสาเหตุประการหนึ่งมาจากการรั่วไหลของระบบในการควบคุมของภาครัฐ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาพฤติการณ์ของเครือข่ายการนำยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีนออกนอกระบบการควบคุมของภาครัฐ

วิธีการวิจัย: เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากคำขอทั้งหมดที่ต้องสงสัยมีพฤติการณ์ลักลอบนำยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีนออกนอกระบบการควบคุมของภาครัฐในประเทศระหว่างเดือนกันยายน 2561 – มีนาคม 2562 จำนวน 80 ฉบับ จากนั้นวิจัยแบบสังเกตใช้วิธีติดตามพร้อมกับเจ้าหน้าที่ตำรวจในพื้นที่จริงในทุกกระบวนการตั้งแต่สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) จนถึงสถานที่ปลายทาง ระหว่างเดือนกันยายน 2561 – มีนาคม 2562 และการประชุมกลุ่มย่อยกับเจ้าพนักงานตำรวจปราบปรามยาเสพติดและเจ้าหน้าที่ อย.

ผลการศึกษา: จากข้อมูลคำขอซื้อจำนวน 525 คำขอซื้อ พบพฤติการณ์ของเครือข่ายการลักลอบนำยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีนออกนอกระบบการควบคุมของภาครัฐ ที่มีคำขอซื้อที่ต้องสงสัยจำนวน 80 คำขอ ร้อยละ 15.24 ซึ่งคำขอดังกล่าวพบว่าผู้รับยาส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (คนเดิม) ร้อยละ 61.25 มีพฤติการณ์ส่งมอบยาเป็นทอดในระหว่างการขนส่งยา เช่น มีการนัดพบส่งมอบระหว่างทาง ส่งไปรษณีย์ ส่งโดยรถประจำทาง ร้อยละ 100 จะซื้อเฉพาะยาลดน้ำหนัก เฟนเทอร์มีน โดยที่ไม่มีสถานพยาบาลใดที่เป็นสถานพยาบาลด้านความสวยงามเลย ไม่พบการนำยาไปใช้ในคลินิก การจัดทำบัญชี รายงานการใช้ยา และเวชระเบียนของคนไข้เกี่ยวกับการใช้ยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีน ณ สถานพยาบาลที่ขอรับอนุญาตแต่ละแห่ง โดยกลุ่มแพทย์จะลงนามคำขอซื้อยาไว้ก่อน และมีตัวกลางในการทำเอกสารด้านการเงินและเอกสารประกอบการซื้อยาให้กับทาง อย. และ มอบอำนาจให้ผู้อื่นมารับยาให้หลายๆคลินิกพร้อมกันประมาณ  4 - 5 คลินิกในหลายๆจังหวัด โดยไม่นำเข้าคลินิก นำไปส่งให้นายทุน หรือนายหน้าที่ขายยาเพื่อลักลอบนำยาออกนอกระบบขายทางออนไลน์

 สรุป: ผู้ซื้อยาลดน้ำหนักเฟนเทอร์มีนมีพฤติการณ์ต้องสงสัยประมาณ 1 ใน 7 ของคำขอซื้อ (ร้อยละ 15.24)   มีรูปแบบการกระทำความผิดตั้งแต่กระบวนการขออนุญาตจนถึงการขนส่งไปยังแหล่งเก็บยาที่มีลักษณะเป็นเครือข่าย ดังนั้น อย.ควรเพิ่มมาตรการควบคุมให้เข้มงวดขึ้น และเพิ่มวิธีการตรวจสอบสถานะคำขอซื้อปัจจุบันแบบทันที (Real time) มาใช้ลดปัญหาการลักลอบตั้งแต่ต้นทาง เช่น การยืนยันตัวบุคคลและยานพาหนะ รวมทั้งการ Tracking ยานพาหนะและยาลดน้ำหนักเพื่อติดตามไปจนถึงผู้ป่วยหรือผู้รับยา