การจัดการความเสี่ยงด้านคุณภาพของเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อสุขอนามัยสำหรับมือ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความสำคัญ: เครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อสุขอนามัยสำหรับมือ มีความสำคัญในการควบคุมการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 แต่พบผลิตภัณฑ์ไม่ได้มาตรฐาน มีความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ไม่ถึงร้อยละ 70 ตามข้อกำหนดของพระราชบัญญัติเครื่องสำอาง พ.ศ. 2558
วัตถุประสงค์: เพื่อค้นหาความเสี่ยงที่ทำให้เครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อสุขอนามัยสำหรับมือไม่ได้มาตรฐาน และเสนอข้อแนะนำในการพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์ให้ได้มาตรฐาน
วิธีการวิจัย: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้ประชากรทั้งหมดจากผู้ประกอบการผลิตเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อสุขอนามัยสำหรับมือในจังหวัดสระบุรี จำนวน 9 ราย โดยตรวจประเมินสถานที่ผลิตร่วมกับผู้เชี่ยวชาญและสัมภาษณ์ด้วยแบบสอบถาม และสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงจำนวน 2 ตัวอย่าง โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกเพื่อค้นหาปัญหา สาเหตุ และทบทวนขั้นตอนการผลิตที่ส่งผลต่อความเสี่ยงด้านคุณภาพผลิตภัณฑ์ด้วยแผนผังก้างปลา (Fish-bone diagram) และวิเคราะห์หาสาเหตุจาก 4M (Man, Machine, Method, Material) พร้อมกับเสนอแนวทางการจัดการความเสี่ยง
ผลการศึกษา: พบว่าสถานที่ผลิตส่วนใหญ่มีพนักงาน 1-5 คน ร้อยละ 66.7 มีการจัดเก็บวัตถุดิบแอลกอฮอล์ไว้ในอาคาร ร้อยละ 66.7 ภาชนะผสมเครื่องสำอางมีขนาดเฉลี่ย 113 ลิตร การผสมแอลกอฮอล์เฉลี่ย 21 นาที มีวิธีการผสม 3 แบบ ได้แก่ แบบผสมสารทั้งหมดทิ้งไว้ประมาณ 12 ชั่วโมงจากนั้นนำมาตีผสมขึ้นสารเจล แบบผสมสารอื่นให้เข้ากันแล้วใส่แอลกอฮอล์ผสม และแบบแช่สารก่อเจลทิ้งไว้ประมาณ 12 ชั่วโมงแล้วใส่แอลกอฮอล์ผสม ในขั้นตอนการผสมจนบรรจุใช้เวลาตั้งแต่ 0.25–16 ชั่วโมง มีการใช้ carbomer 940 เป็นสารก่อเจล คิดเป็นร้อยละ 66.7 และเมื่อค้นหาความเสี่ยงจากผู้ผลิต พบว่ามีความเสี่ยง 4M ที่เหมือนกัน 3 สาเหตุหลักคือ (1) Man : ขาดเทคนิคที่ถูกต้องและการลืมใส่/ใส่แอลกอฮอล์ไม่ครบตามสูตร เนื่องจากไม่มีบันทึกการควบคุมกระบวนการผลิต สามารถแก้ไขโดยการปฏิบัติตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ในส่วนของการบันทึกการผลิตและตรงตามสูตรแม่บท (2) Method : ขาดการตรวจสอบปริมาณแอลกอฮอล์ เนื่องจากขาดเครื่องมือ/วิธีที่เหมาะสม สามารถแก้ไขโดยการใช้ชุดทดสอบที่เหมาะสม (3) Material : ปริมาณแอลกอฮอล์ตั้งต้นไม่เป็นไปตามใบตรวจวิเคราะห์ และภาชนะบรรจุผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปไม่เหมาะสม เนื่องจากการไม่ปฏิบัติตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข ในส่วนของการจัดทำรายละเอียดคุณลักษณะเฉพาะของวัตถุดิบส่วนประกอบ รวมถึงจัดซื้อวัตถุดิบจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ
สรุป: ความเสี่ยงที่ทำให้คุณภาพของเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อสุขอนามัยสำหรับมือไม่ได้คุณภาพ เกิดจากผู้ผลิตเครื่องสำอางไม่เคร่งครัดทุกขั้นตอนการผลิต พนักงานเจ้าหน้าที่ขาดการตรวจสอบ และขาดเครื่องเครื่องมือที่เหมาะสมในการตรวจวัดปริมาณแอลกอฮอล์ในกระบวนการผลิต ดังนั้น สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาควรพัฒนาและสื่อสารองค์ความรู้ด้านการจัดการความเสี่ยงให้กับผู้ผลิต ใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด และประสานหน่วยวิชาการที่เกี่ยวข้องเพื่อพัฒนาชุดตรวจวัดปริมาณแอลกอฮอล์
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
1.Google Inc. Google news: ไวรัสโคโรนา (โควิด-19) [อินเทอร์เน็ต]. Google Inc; 2021 [เข้าถึงเมื่อ 9 ก.พ. 2564]. เข้าถึงได้จาก https://news.google.com/covid19/map?hl=th&gl=TH&ceid=TH%3Ath
2.กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบเพื่อสุขอนามัยสำหรับมือ พ.ศ. 2562. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 136 ตอนพิเศษ 230 ง (ลงวันที่ 13 กันยายน 2562).
3.กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง กำหนดลักษณะของเครื่องสำอางที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์เพื่อสุขอนามัยสำหรับมือ ที่ห้ามผลิต นำเข้า หรือขาย พ.ศ. 2563. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 137 ตอนพิเศษ 54 ง (ลงวันที่ 9 มีนาคม 2563).
4.สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. ประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา เรื่อง การผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบเพื่อสุขอนามัยสำหรับมือในสถานที่ผลิตยาแผนปัจจุบัน [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 9 ก.พ. 2564] เข้าถึงได้จาก: https://www.fda.moph.go.th/sites/drug/Shared%20Documents/New/N20200306.pdf
5.สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. ประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา เรื่อง การผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบเพื่อสุขอนามัยสำหรับมือในสถานที่ผลิตยาแผนปัจจุบัน (ฉบับที่ 2) [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 2 ส.ค. 2564] เข้าถึงได้จาก https://www.fda.moph.go.th/sites/drug/Shared%20Documents/Law04-Notification-ThFDA/FDA-20200827.pdf
6.สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. ประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา เรื่อง การผลิตผลิตภัณฑ์ที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบเพื่อสุขอนามัยสำหรับมือในสถานที่ผลิตยาแผนโบราณ [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 9 ก.พ. 2564] เข้าถึงได้จาก: https://www.fda.moph.go.th/Pages/Document/law/FDA-20200323.pdf
7.ฉลาดซื้อ. ฉบับที่ 230 ผลทดสอบเจลแอลกอฮอล์ [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพฯ: นิตยสารฉลาดซื้อ. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 9 ก.พ. 2564]. เข้าถึงได้จาก https://chaladsue.com/article/3420
8.กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์แนะผู้ปกครองเลือกผลิตภัณฑ์เจลล้างมือให้ปลอดภัยสำหรับเด็กช่วงเปิดเทอม [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 9 ก.พ. 2564] เข้าถึงได้จาก: https://www3.dmsc.moph.go.th/post-view/810
9.กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2561 เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไข ในการผลิตหรือนําเข้าเครื่องสําอาง พ.ศ. 2561. ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 135 ตอนพิเศษ 117 ง (ลงวันที่ 23 พฤษภาคม 2561).
10.นันทิกา สุนทรไชยกุล, เพ็ญศรี วัจฉละญาณ, สิริมา มงคลสัมฤทธิ์. การวิเคราะห์ความเสี่ยงทางสุขภาพสำหรับเจ้าหน้าที่สาธารณสุข. นนทบุรี: กรมควบคุมโรค; 2552. หน้า 43-98.
11.อภิชาต ชยานุภัทร์กุล. แผนผังแสดงสาเหตุและผลหรือแผนผังก้างปลา [อินเทอร์เน็ต]. สมุทรปราการ: เพื่อนสเตนเลส. 2551 [เข้าถึงเมื่อ 9 ก.พ. 2564] เข้าถึงได้จาก http://www.psstainlessthailand.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=538729227&Ntype=2
