การศึกษาสถานการณ์ของสาถานที่ผลิตเครื่องสำอางและศักยภาพของผู้ผลิตเครื่องสำอางในประเทศไทย พ.ศ. 2561

บทคัดย่อ

 การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสถานการณ์และวิเคราะห์สภาพปัญหาสถานที่ผลิตเครื่องสำอางหลังการออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง หลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการผลิตหรือนำเข้าเครื่องสำอางพ.ศ. 2561 และประเมินศักยภาพของผู้ผลิตเครื่องสำอางในการปฏิบัติตามประกาศฯ ผู้วิจัยจึงเก็บข้อมูลจากรายงานผลการสำรวจสถานที่ผลิตเครื่องสำอางทั่วประเทศ จำนวน 11,525 แห่ง และประเมินศักยภาพของผู้ผลิตเครื่องสำอางเฉพาะในเขตกรุงเทพมหานคร จำนวน 321 แห่ง ซึ่งเป็นข้อมูลตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2561 – ตุลาคม 2561 รูปแบบงานวิจัยใช้สถิติเชิงพรรณนาภาคตัดขวาง อธิบายข้อมูลลักษณะกลุ่มตัวอย่าง โดยแจกแจงเป็นร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการศึกษาข้อมูลดังกล่าวพบว่า มีสถานที่อยู่จริง 8,865 แห่ง (ร้อยละ 76.92) แต่สถานที่ผลิตได้รับการตรวจประเมิน 8,788 แห่ง ผ่านเกณฑ์การประเมิน 468 แห่ง (ร้อยละ 5.33) ไม่ผ่าน 8,320 แห่ง (ร้อยละ 94.67) สภาพปัญหาที่พบ เช่น ไม่พบสถานที่ตามที่แจ้งไว้ สถานที่ปิด เปลี่ยนสภาพหรือ เป็นที่รกร้าง เป็นต้น ผลการศึกษาศักยภาพของผู้ผลิตเครื่องสำอางในเขตกรุงเทพมหานคร เปรียบเทียบกับ กลุ่มผู้ผลิตตามลักษณะโครงสร้างอาคารผลิตพบว่า อาคารโรงงานได้รับคะแนนเฉลี่ยมากกว่าอาคารพาณิชย์ และ มากกว่าอาคารบ้านพักอาศัยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) ศักยภาพในการปฏิบัติตามหมวดข้อบังคับ ได้แก่ หมวดสถานที่ผลิตการแยกสัดส่วนของสถานที่พบว่า อาคารโรงงานอยู่ในระดับดีกว่าอาคารพาณิชย์และอาคารบ้านพักอาศัยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ หมวดเครื่องมือพบว่า อยู่ในระดับดีทั้งสามกลุ่มไม่ต่างกันหมวดการดำเนินการผลิตในส่วนของสภาพความสะอาดและป้ายบ่งชี้พบว่า อาคารโรงงานจะอยู่ในระดับดีกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สำหรับการผลิตตามเอกสารสูตรแม่บทพบว่า อาคารพาณิชย์และอาคารบ้านพักอาศัยอยู่ในระดับที่ต้องปรับปรุง ต่างจากอาคารโรงงานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ หมวดการควบคุมคุณภาพพบว่าอาคารโรงงานอยู่ในระดับดี อีกสองกลุ่มอยู่ในระดับพอใช้ ต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ หมวดเอกสารการผลิตการจัดทำเอกสารสูตรแม่บทพบว่า อยู่ในระดับที่ต้องปรับปรุงทั้งสามกลุ่มไม่ต่างกัน และการจัดทำบันทึกการผลิตอยู่ในระดับที่ต้องปรับปรุงทั้งสามกลุ่ม โดยกลุ่มอาคารบ้านพักอาศัยอยู่ในระดับต้องปรับปรุงมากกว่ากลุ่มอื่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จากการวิเคราะห์สภาพปัญหาที่ประเมินข้างต้น เพื่อให้การกำกับดูแลสถานที่ผลิตเครื่องสำอาง ปฏิบัติตามประกาศฯภายในปี พ.ศ. 2563 มีข้อเสนอดังนี้ (1) ติดตามตรวจสอบผู้ประกอบการทุกรายก่อนวันที่กฎหมายมีผลบังคับใช้ (2) ประสานหน่วยงานภาครัฐอื่นที่สามารถให้ทุนแก่ผู้ประกอบการในการปรับปรุงพัฒนาสถานที่ผลิต (3) อบรมให้ความรู้แก่ผู้ผลิตโดยเน้นเรื่องการควบคุมคุณภาพและการจัดทำเอกสารการผลิต