การศึกษาสถานการณ์การให้บริการเภสัชกรรมปฐมภูมิและข้อคิดเห็นของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขต่อรูปแบบการดำเนินงานเภสัชกรรมปฐมภูมิเพื่อจัดการปัญหาการใช้สเตียรอยด์ที่ไม่เหมาะสมในชุมชนจังหวัดอุทัยธานี

บทคัดย่อ

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุทัยธานีได้จัดทำโครงการจัดการปัญหาการใช้เสตียรอยด์ที่ไม่เหมาะสมในชุมชน จากการประเมินผลการจัดการปัญหา ฯ พบว่ารูปแบบการจัดการปัญหาดังกล่าวไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างยั่งยืน และยังพบว่าเภสัชกรโรงพยาบาลเข้ามามีส่วนร่วมดำเนินงานน้อย  ผู้วิจัยจึงจัดทำโครงการศึกษาวิจัยนี้ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์และแนวคิดของเจ้าหน้าที่สาธารณสุขต่อรูปแบบการดำเนินงานเภสัชกรรมปฐมภูมิเพื่อจัดการปัญหาการใช้สเตียรอยด์ที่ไม่เหมาะสมในชุมชนจังหวัดอุทัยธานี การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา (Cross-sectional Descriptive Studies) ประชากรที่ศึกษา คือ เจ้าหน้าที่สาธารณสุขในจังหวัดอุทัยธานี เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถามเจ้าหน้าที่สาธารณสุขเกี่ยวกับงานเภสัชกรรมปฐมภูมิเพื่อจัดการปัญหาการใช้เสตียรอยด์ที่ไม่เหมาะสมในชุมชนจังหวัดอุทัยธานี ผลการศึกษาพบว่า การให้บริการเภสัชกรรมปฐมภูมิของหน่วยบริการระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิในจังหวัดอุทัยธานี มีความแตกต่างและขาดความสอดคล้องกัน รวมทั้งเจ้าหน้าที่หน่วยบริหาร (สสจ./สสอ.) มีค่าเฉลี่ยคะแนนความคิดเห็นต่อประสิทธิผลของบริการเภสัชกรรมสูงกว่าเจ้าหน้าที่หน่วยบริการ (รพท./รพช./รพ.สต.) ข้อเสนอแนะมีดังนี้ 1) ผู้บริหารระดับอำเภอควรมีบทบาทนำในการประสานความร่วมมือกับหน่วยงานอื่น ๆ เพื่อบูรณาการแก้ไขปัญหาการใช้สเตียรอยด์ที่ไม่เหมาะสม รวมทั้งช่วยเหลือพื้นที่ในการทำความเข้าใจกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 2) ผู้บริหารระดับจังหวัดควรสนับสนุนให้มีการดำเนินงานเฝ้าระวังผลิตภัณฑ์สุขภาพ และดำเนินการต่อผู้กระทำการฝ่าฝืนกฎหมายอย่างเข้มงวด 3) เจ้าหน้าที่และเครือข่ายในพื้นที่ต้องนำข้อมูลสถานการณ์ปัญหาเข้าสู่เวทีประชาคมระดับตำบลโดยเปิดโอกาสให้ประชาชนมีส่วนร่วมจัดการปัญหา 4) เจ้าหน้าที่ระดับจังหวัดต้องสร้างและพัฒนาระบบส่งต่อผู้ป่วย Cushing’s Syndrome หรืออาการข้างเคียงอื่น ๆ ไปยังทีมสหสาขาวิชาชีพ 5) เจ้าหน้าที่ระดับจังหวัดควรจัดอบรมเพิ่มพูนทักษะการเยี่ยมบ้านด้านยาและผลิตภัณฑ์สุขภาพให้แก่ทีมเยี่ยมบ้านตาม Clinical Practice Guideline (CPG) ของโรคหรืออาการที่เกิดจากการใช้สเตียรอยด์ 6) เจ้าหน้าที่ระดับจังหวัดควรสร้างฐานข้อมูลผลิตภัณฑ์สุขภาพที่ตรวจพบสารสเตียรอยด์เชื่อมโยงถึงระดับจังหวัด และระบบหน้าต่างเตือนภัยสุขภาพ (Single Window)