การพัฒนารูปแบบการลดละเลิกการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชในเกษตรกรบ้านแดงหม้อ ตำบลแดงหม้อ อำเภอเขื่องใน จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงปฏิบัติการครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1)ศึกษาสภาพปัญหาการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรบ้านแดงหม้อ  ตำบลแดงหม้อ  อำเภอเขื่องใน  จังหวัดอุบลราชธานี 2)พัฒนารูปแบบการลดละเลิกการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร   3)ประเมินผลรูปแบบการพัฒนาการลดละเลิกการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร   ผู้เข้าร่วมวิจัย รวมทั้งสิ้น  55  คน  ดำเนินการวิจัย ระหว่าง สิงหาคม  2559- กุมภาพันธ์  2560    เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์  และการสนทนากลุ่ม   วิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติ  ร้อยละ   ค่าเฉลี่ย  ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา  และ Paired t-test   ผลการวิจัย 1)ด้านสภาพปัญหาการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร  พบว่า การใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชมีผลกระทบต่อสัตว์น้ำ/สัตว์เลี้ยง มีดังนี้  สารเคมีกำจัดศัตรูพืชเมื่อถูกสัตว์ทำให้สัตว์ตาย  ปู  ปลาก็ไม่มี  ทำให้หายาก  เมื่อวัว ควายกินเข้าไปในปริมาณมากอาจถึงตายได้2)การพัฒนารูปแบบการลดละเลิกการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร    มีกระบวนการพัฒนา  4  ระยะได้แก่  ระยะการวางแผน ระยะปฏิบัติตามแผน  ระยะการสังเกต และระยะสะท้อนกลับ  3)การประเมินผลการพัฒนารูปแบบการลดละเลิกการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร  พบว่ากลุ่มตัวอย่างมีค่าคะแนนเฉลี่ยของความรู้การใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชก่อนและหลังเข้าร่วมโครงการ ไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(P-Value>0.05) และกลุ่มตัวอย่างมีค่าคะแนนเฉลี่ยของพฤติกรรมและทัศนคติต่อการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชก่อนและหลังเข้าร่วมโครงการมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(P-Value<0.05) การเปรียบเทียบระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเลือดของกลุ่มตัวอย่างระหว่างก่อนและหลังดำเนินการ พบว่า ก่อนดำเนินงานโครงการกลุ่มตัวอย่างมีระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเลือดอยู่ในระดับมีความเสี่ยงและไม่ปลอดภัย ร้อยละ 58.2   และหลังดำเนินงานโครงการกลุ่มตัวอย่างมีระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในเลือดอยู่ในระดับมีความเสี่ยงและไม่ปลอดภัย ร้อยละ 24.2   ดังนั้นรัฐควรส่งเสริมให้เกษตรกรผู้ที่ใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชให้มีพฤติกรรมการลดละเลิกการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชต่อไป