การประเมินความเสี่ยงและการประเมินผลกระทบเพื่อพิจารณากำหนดค่าปนเปื้อนสูงสุดของ สาร 3-MCPD ในเครื่องปรุงรส

บทคัดย่อ

สาร 3-MCPD หรือ 3-monochloropropane-1, 2-diolเป็นสารปนเปื้อนกลุ่ม Chloropropanols   ที่พบปนเปื้อนในผลิตภัณฑ์ที่มีการย่อยโปรตีนของพืชด้วยกรด (Hydrolysis Vegetable Protein; HVP) ซึ่งมีความพิษต่อทั้งตับ ไต ต่อมไทรอยด์ อวัยวะสืบพันธุ์  และยังเป็นสารก่อกลายพันธุ์ ปัจจุบันประเทศไทยกำหนดค่าปนเปื้อนสูงสุดสำหรับสารชนิดนี้เฉพาะในซอสปรุงรสที่ได้จากการย่อยโปรตีนด้วยถั่วเหลือง (ซอสถั่วเหลือง)เท่านั้น ในขณะที่มีการศึกษาพบการปนเปื้อนของสารนี้ในเครื่องปรุงรสกลุ่มอื่นๆ ด้วย การศึกษาครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจสถานการณ์ และประเมินความเสี่ยงของสาร 3-MCPD ในผลิตภัณฑ์เครื่องปรุงรสอาหารที่มีการตรวจพบสาร 3- MCPD ปนเปื้อน ซึ่งได้แก่ น้ำปลา ซอสถั่วเหลือง ซีอิ๊ว และซอสข้น ซึ่งจากผลการตรวจวิเคราะห์ มีตัวอย่างผลิตภัณฑ์เครื่องปรุงรสตรวจพบสาร 3-MCPD ปนเปื้อนคิดเป็นร้อยละ 56.83 ของจำนวนตัวอย่างทั้งหมด 322 ตัวอย่าง มีปริมาณอยู่ในช่วง 0.0014 – 2.60 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม  โดยผลิตภัณฑ์ซอสข้น เช่น ซอสหอยนางรม มีสัดส่วนของการตรวจพบสาร 3-MCPD สูงที่สุดคิดเป็นร้อยละ 88 อยู่ในช่วง  0.001-0.100 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ในขณะที่เครื่องปรุงรสจากถั่วเหลืองพบเพียงร้อยละ 38 แต่พบการปนเปื้อนในปริมาณที่สูง ตั้งแต่ 0.0014 – 2.60 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม

          จากผลการประเมินการได้รับสัมผัส พบว่าน้ำปลาเป็นแหล่งของการได้รับสัมผัสสาร 3- MCPD ของผู้บริโภคทั้งในผู้บริโภคทั่วไปและกลุ่มเสี่ยงสูงกว่าผลิตภัณฑ์ซอสถั่วเหลืองและซีอิ้ว  ดังนั้นจึงควรมีการกำหนดค่าการปนเปื้อนสูงสุดของสาร 3-MCPD ให้ครอบคลุมผลิตภัณฑ์น้ำปลาด้วย   โดยควรกำหนดระดับการตกค้างไว้ให้ต่ำที่สุดเท่าที่ยอมรับได้ หรือ As Low as Reasonably Achievable (ALARA) ซึ่งจากการคำนวณอัตราการเปลี่ยนแปลงของการได้รับสัมผัส และร้อยละจำนวนตัวอย่างที่จะตกมาตรฐานพบว่า Proposed MLs ที่ 0.05 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม น่าจะเป็นค่ากำหนดที่เหมาะสมมากที่สุดโดยสามารถลดประมาณการได้รับสัมผัสลงถึงร้อยละ 22 ถึงแม้ว่าจะมีจำนวนตัวอย่างน้ำปลาที่จะตกมาตรฐานสูงถึงร้อยละ 33.71 ซึ่งควรมีการศึกษาผลกระทบทางเศรษฐกิจจากผู้ผลิตซอสถั่วเหลือง และน้ำปลาเพิ่มเติมเพื่อนำมาประกอบการตัดสินใจในการกำหนดค่าปริมาณสูงสุดของสารดังกล่าวที่ 0.05 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม