โครงการ การดำเนินงานเฝ้าระวังการจำหน่ายยาอันตรายในร้านค้าชำของกลุ่มคุ้มครองผู้บริโภคด้านสาธารณสุขในพื้นที่รับผิดชอบโรงพยาบาลแม่สะเรียง

บทคัดย่อ

การดำเนินงานการออกสำรวจร้านค้าชำของกลุ่มงานเภสัชกรรมและคุ้มครองผู้บริโภค ในเขตรับผิดชอบ
โรงพยาบาลแม่สะเรียง จำนวน 121 ร้าน (ณ ปี พ.ศ. 2554) พบว่า ยังมีร้านค้าชำที่จำหน่ายยาอันตรายอยู่
และประชาชนส่วนหนึ่งยังไปซื้อยาอันตรายมารับประทานเอง นอกเหนือไปจากการไปตรวจรักษาในคลินิกเอกชน
หรือโรงพยาบาลของรัฐ จากผลการสำ รวจดังกล่าวกลุ่มงานเภสัชกรรมและคุ้มครองผู้บูริโภคได้ตระหนักถึง
อันตรายจากการซื้อยาอันตรายมารับประทาน จึงได้จัดทำ โครงการการดำ เนินงานเฝ้าระวังการจำ หน่ายยาอันตราย
ในร้านค้าชำ ในเขตหมู่บ้านรับผิดชอบโรงพยาบาลแม่สะเรียงขึ้น โดยมีเป้าหมายเพื่อเฝ้าระวังการจำ หน่าย
ยาอันตรายในร้านค้าชำ และลดปริมาณจำนวนร้านค้าชำ ที่จำ หน่ายยาอันตรายและปรับแนวทางการให้ความรู้
และการชี้แจงโทษการจำ หน่ายยาอันตรายให้ผู้ประกอบการร้านค้าชำการศึกษานี้ เป็นการวิจัยเชิงสำ รวจ
กึ่งการทดลอง (ตั้งแต่ มีนาคม 2554–กรกฎาคม พ.ศ. 2557) ซึ่งประกอบด้วยร้านค้าในเขตรับผิดชอบ 11 หมู่บ้าน
เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บข้อมูลคือ แบบสำรวจร้านค้าชำ พร้อมทั้งให้ความรู้และแจกคู่มือยาสามัญประจำบ้าน
ที่สามารถจำหน่ายในร้านค้าชำได้ และแนบข้อมูลบทกำหนดโทษสำหรับการจำหน่ายยาอันตราย แล้ว นำ ข้อมลู มา
วิเคราะห์โดยใช้สถิติ หาค่าเฉลี่ยร้อยละ และเปรียบเทียบผลการดำเนินงาน 3 ปี คือ ปี พ.ศ. 2554, 2556 และ
2557 (ยกเว้นปี พ.ศ. 2555 เป็นโครงการจัดอบรมผู้ประกอบการร้านค้าชำ )
ผลการศึกษาพบว่า จำ นวนร้านค้าชำที่จำหน่ายยาอันตราย มีปริมาณลดลงคือ ปี พ.ศ. 2554, 2556
และ 2557 คิดเป็นร้อยละ 56.20 ร้อยละ 50.86 และ ร้อยละ 30.59 ตามลำ ดับ ซึ่งร้อยละผลการดำเนินงาน
มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05 ) สรุปได้ว่า รูปแบบการเฝ้าระวังโดยออกสำรวจร้านค้าชำ
พร้อมทั้งให้ความรู้และแจกคู่มือยาสามัญประจำบ้านและแนบข้อมูลบทกำหนดโทษสำหรับการจำ หน่ายยาอันตราย
มีผลสัมฤทธิ์ในการทำ ให้จำนวนร้านค้าชำที่จำหน่ายยาอันตรายมีปริมาณลดลงอย่างต่อเนื่องสำหรับข้อเสนอแนะ
ในการดำเนินงานเฝ้าระวังการจำหน่ายยาอันตรายต่อไปคือ การทำ การศึกษาเชิงคุณภาพ เชน่ การสนทนากลุ่ม
การสัมภาษณ์เชิงลึก ถึงเหตุผลที่ยังจำหน่ายยาอันตราย เพราะอะไร เพื่อจะได้สรุปรวบรวมเหตุผลเพื่อนำ เสนอ
ในการแก้ปัญหาการจำหน่ายยาอันตรายได้ตรงจุดต่อไป