การศึกษาเพื่อพัฒนาความสามารถของห้องปฏิบัติการสำหรับการประมาณค่าความไม่แน่นอนของการนับปริมาณจุลินทรีย์ทั้งหมดในตัวอย่างผลิตภัณฑ์น้ำพริกพร้อมบริโภค และขนม

บทคัดย่อ

ในการพัฒนาความสามารถของห้องปฏิบัติการตามมาตรฐานสากล ISO/IEC 17025: 2005
การประมาณค่าความไม่แน่นอนของการวัด เป็นข้อกำหนดหนึ่งในข้อกำหนดทั่วไปว่าด้วยความสามารถ
ของห้องปฏิบัติการทดสอบและห้องปฏิบัติการสอบเทียบ ที่กำหนดให้ห้องปฏิบัติการต้องดำเนินการจัดทำ
ข้อมูล ขั้นตอนหรือวิธีปฏิบัติในการประมาณค่าความไม่แน่นอนของการวัด วิธีการแจงนับจุลินทรีย์เป็น
empirical method ไม่สามารถ หาค่าจริง รวมถึงความเบี่ยงเบนได้ จึงต้องใช้การประมาณค่าความไม่แน่นอน
ของการวัดในแนวคิดแบบ “top–down” หรือ “global” approach ที่ประมาณค่าความไม่แน่นอนของการวัด
จากผลลัพธ์ของความเบี่ยงเบนมาตรฐานของความทำซ้ำได้ (Standard deviation of reproducibility, SR)
ซึ่งภายในห้องปฏิบัติการเดียวกัน ส่วนใหญ่จะใช้ Intralaboratory standard deviation of reproducibility
เนื่องจากสามารถรายงานร่วมกับรายงานผลตรวจวิเคราะห์ได้ ในปีงบประมาณ 2554 ศูนย์วิทยาศาสตร์
การแพทย์ที่ 3 นครสวรรค์ จึงได้จัดทำข้อมูลการประมาณค่าความไม่แน่นอนของการตรวจนับปริมาณจุลินทรีย์
ทั้งหมด โดยดำเนินการตรวจวิเคราะห์ปริมาณจุลินทรีย์ทั้งหมดในผลิตภัณฑ์น้ำพริกพร้อมบริโภค และขนม
จำนวน 33 และ 50 ตัวอย่างตามลำดับ เพื่อนำข้อมูลผลการตรวจวิเคราะห์ของแต่ละผลิตภัณฑ์ ไปคำนวณค่า
SR และเมื่อได้ค่า SR ของผลิตภัณฑ์ทั้ง 2 ซึ่งเท่ากับ ± 0.1462 และ ± 0.1970 ตามลำดับ จึงนำค่า SR
ที่ได้ไปคำนวณค่าความไม่แน่นอนขยาย (Expanded uncertainty, U) ที่จะสามารถนำปรายงานผลปริมาณ
จุลินทรีย์ทั้งหมดพร้อมค่าความไม่แน่นอนของการวัดได้ในรูปแบบต่างๆ ต่อไป