การจัดการความวิตกกังวลและความเครียดในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ของสตรีตั้งครรภ์อายุมาก

ผู้แต่ง

  • ฝนทอง จิตจำนง วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข
  • นภศพร เทวะเศกสรรค์ องค์การบริหารส่วนจังหวัดระยอง
  • กรรณิกา เพ็ชรักษ์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข

คำสำคัญ:

สตรีตั้งครรภ์อายุมาก , วิตกกังวล, ความเครียด, การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่

บทคัดย่อ

สตรีตั้งครรภ์อายุมากมักเผชิญความวิตกกังวลและความเครียดในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ซึ่งอาจส่งผลต่อความสามารถในการเลี้ยงลูกอย่างต่อเนื่อง การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบพรรณนา เพื่อศึกษาการรับรู้การจัดการความวิตกกังวลและความเครียดในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของสตรีตั้งครรภ์อายุมาก ผู้ให้ข้อมูลหลัก คือ สตรีตั้งครรภ์ที่มีอายุมากกว่าหรือเท่ากับ 35 ปี โดยการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง จำนวน 10 ราย เก็บรวบรวมข้อมูล โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาตามแนวทางของ Hsieh & Shannon ผู้ให้ข้อมูลหลัก มีจำนวนทั้งหมด 10 ราย มีอายุระหว่าง 35-41 ปี ส่วนใหญ่เป็นการตั้งครรภ์แรก มีจำนวน 3 ราย เป็นการตั้งครรภ์หลังและมีประสบการณ์การเลี้ยงลูกด้วยนแม่ และมี 1 รายที่ตั้งครรภ์แฝด ส่วนใหญ่คลอดโดยการผ่าตัดคลอด และมีจำนวน 2 รายที่คลอดปกติ

ผลการศึกษา พบว่า การจัดการความวิตกกังวลและความเครียดของผู้ให้ข้อมูลในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ มี 6 ประเด็น ได้แก่ 1) การรับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ 2) การสนับสนุนจากครอบครัว 3) การปรับตัวและเรียนรู้ทักษะใหม่ 4) การมองโลกในแง่บวกและการยอมรับสถานการณ์ 5) การวางแผนและการเตรียมตัวล่วงหน้า และ 6) ประสบการณ์การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในอดีต ข้อเสนอแนะสำหรับบุคลากรทางสุขภาพ ควรพิจารณานำประเด็นข้อค้นพบ 6 ประเด็น ไปเป็นแนวทางพัฒนากิจกรรมการส่งเสริมการจัดการความวิตกกังวลและความเครียดแก่มารดาหลังคลอดเพื่อให้สามารถเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เอกสารอ้างอิง

กุสุมาลี โพธิปัสสา, วิยะดา ทิพม่อม, และกิติยาพร สังฆศรีสมบัติ. (2565). ปัจจัยที่มีผลต่อการเลี้ยงลูกด้วยนมมารดาอย่างเดียว 6 เดือนในทารกแรกเกิด: การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร, 25(3), 154-167.

ชุดาณัฏฐ์ ขุนเพชร, และศศิกานต์ กาละ. (2562). ประสบการณ์ความตั้งใจในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาวัยรุ่นหลังคลอด. วารสารมหาวิทยาลัยนราธิวาสราชนครินทร์, 11(2), 1–11.

ชัชฎาพร จันทรสุข, พิริยา ทิวทอง, ศีตรา มยูขโชติ, และจุฬารัตน์ ห้าวหาญ. (2567). การศึกษาความต้องการวิธีการบรรเทาอาการเจ็บครรภ์คลอดโดยไม่ใช่ยาของหญิงในระยะคลอด. ราชาวดีสาร วิทยาลัย-พยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์, 14(1), 94-105.

ดวงพร ผาสุวรรณ. (2563). ความสำเร็จของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือน: กรณีศึกษาจังหวัดนครปฐม. วารสารเกื้อการุณย์, 27(1), 71-84.

นงค์นุช แนะแก้ว. (2560). ความเครียด ความวิตกกังวล และการพยาบาลผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันในหอผู้ป่วยวิกฤติโรคหัวใจ. เวชบันทึกศิริราช, 10(2), 103-108.

เบญจมาภรณ์ นาคามดี, จันทร์จิรา ขันทะยศ, และอักษรศิลป์ สุขสวัสดิ์. (2565). ผลของโปรแกรมการให้ความรู้เรื่องการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ออนไลน์ ต่อความรู้และพฤติกรรมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาวัยรุ่นในจังหวัดพิษณุโลก. ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์, 12(2), 17-28.

เบญจวรรณ คล้ายทับทิม. (2559). สตรีตั้งครรภ์เมื่ออายุมาก: บทบาทพยาบาล. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย, 9(2), 36-48.

ปณิตา ปรีชากรกนกกุล, ณัชชา วรรณนิยม, และพนิดา รัตนเรือง. (2561). ผลของการตั้งครรภ์ในสตรีตั้งครรภ์อายุมากที่มาคลอดในโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา. วารสารโรงพยาบาลสกลนคร, 21(1), 1-9.

ฝนทอง จิตจำนง, สมจิตร เมืองพิล, และนิลุบล รุจิรประเสริฐ. (2564). คุณลักษณะของมารดาที่ทำงานนอกบ้านเต็มเวลาและเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียวจนถึง 6 เดือนหลังคลอดได้สำเร็จ. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์, 15(1), 68-80.

พรพิมล อาภาสกุล. (2561). ค่านิยมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ของมารดาไทย: บทบาทพยาบาล. วารสารพยาบาลทหารบก, 19(ฉบับพิเศษ), 53-61.

รักศิริ อาวัชนาวงศ์, และทิพย์วรรณ บุณยาภรณ์. (2563). ผลของโปรแกรมการส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่โดยครอบครัวมีส่วนร่วมต่อการรับรู้การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และแรงสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่จากญาติตามการรับรู้ของมารดาหลังคลอด. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 28(4), 38-48.

สุวรรณา ชนะภัย, นิตยา สินสุกใส, นันทนา ธนาโนวรรณ, และวรรณา พาหุวัฒนกร. (2557). ความรู้ทัศนคติการรับรู้สมรรถนะในตนเอง และการสนับสนุนจากสามีและพยาบาล ในการทำนาย การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 สัปดาห์. วารสารพยาบาลศาสตร์, 32(1), 51.60.

อิงหทัย ดำจุติ, และศศิกานต์ กาละ. (2565). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่อย่างเดียว 6 เดือน ของมารดาทำงานนอกบ้าน. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้, 9(1), 107-120.

อรพินธ์ เจริญผล. (2561). สตรีตั้งครรภ์อายุมาก: บทบาทพยาบาล Advanced Maternal Age. ใน เพิ่มศักดิ์ ลุเมฆศรี, นาเรศ วงศ์ไพฑูรย์, พจนีย์ ผดุงเกียรติวัฒนา, และณัฐฐิณี ศรีสันติโรจน์ (บ.ก.). วิทยาการก้าวหน้าในการบริบาลปริกำเนิด (หน้า 119-127). ยูเนี่ยน ครีเอชั่น.

Brown, A., & Davies, R. (2014). Fathers' experiences of supporting breastfeeding: challenges for breastfeeding promotion and education. Maternal & Child Nutrition, 10(4), 510-526. https://doi.org/10.1111/mcn.12129

Creswell, J. W. (2013). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (3rd ed.). SAGE Publications.

Glick, I., Kadish, E., & Rottenstreich, M. (2021). Management of pregnancy in women of advanced maternal age: Improving outcomes for mother and baby. International Journal of Women's Health, 13, 751–759. https://doi.org/10.2147/IJWH.S283216

Hamilton, B. E., Martin, J. A., & Osterman, M. J. K. (2020). Births: Provisional data for 2019. NVSS Vital Statistics Rapid Release. Report No. 008, 1-10.

Hoff, C. E., Movva, N., Rosen Vollmar, A. K., & Pérez-Escamilla, R. (2019). Impact of maternal anxiety on breastfeeding outcomes: A systematic review. Advances in Nutrition (Bethesda, Md.), 10(5), 816–826. https://doi.org/10.1093/advances/nmy132

Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three approaches to qualitative content analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277–1288. https://doi.org/10.1177/1049732305276687

Kitano, N., Nomura, K., Kido, M., Murakami, K., Ohkubo, T., Ueno, M., & Sugimoto, M. (2015). Combined effects of maternal age and parity on successful initiation of exclusive breastfeeding. Preventive Medicine Reports, 3, 121–126. https://doi.org/10.1016/j.pmedr.2015.12.010

Lincoln, Y. S., & Guba, E.G. (1985) Naturalistic inquiry. Sage.

Myers, T. A., & Crowther, J. H. (2009). Social comparison as a predictor of body dissatisfaction: A meta-analytic review. Journal of Abnormal Psychology, 118(4), 683–698. https://doi.org/10.1037/a0016763

Rollins, N. C., Bhandari, N., Hajeebhoy, N., Horton, S., Lutter, C. K., Martines, J. C., Piwoz, E. G., Richter, L. M., Victora, C. G., & Lancet Breastfeeding Series Group. (2016). Why invest, and what it will take to improve breastfeeding practices?. Lancet (London, England), 387(10017), 491–504. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(15)01044-2

Sandelowski, M. (2000). Whatever happened to qualitative description?. Research in Nursing & Health, 23(4), 334–340. https://doi.org/10.1002/1098-240x(200008)23:4%3C334::aid-nur9%3E3.0.co;2-g

Thibault, V., Bélanger, M., LeBlanc, E., Babin, L., Halpine, S., Greene, B., & Mancuso, M. (2016). Factors that could explain the increasing prevalence of type 2 diabetes among adults in a Canadian province: A critical review and analysis. Diabetology & Metabolic Syndrome, 8, 71. https://doi.org/10.1186/s13098-016-0186-9

Victora, C. G., Bahl, R., Barros, A. J., França, G. V., Horton, S., Krasevec, J., Murch, S., Sankar, M. J., Walker, N., Rollins, N. C., & Lancet Breastfeeding Series Group (2016). Breastfeeding in the 21st century: Epidemiology, mechanisms, and lifelong effect. Lancet (London, England), 387(10017), 475–490. doi: 10.1016/S0140-6736(15)01024-7.

World Health Organization (WHO). (2021). Breastfeeding and maternal health: Global recommendations. WHO.

Ystrom E. (2012). Breastfeeding cessation and symptoms of anxiety and depression: A longitudinal cohort study. BMC Pregnancy and Childbirth, 12, 36. https://doi.org/10.1186/1471-2393-12-36

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30

รูปแบบการอ้างอิง

จิตจำนง ฝ., เทวะเศกสรรค์ น., & เพ็ชรักษ์ ก. (2025). การจัดการความวิตกกังวลและความเครียดในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ของสตรีตั้งครรภ์อายุมาก. ราชาวดีสาร วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุรินทร์, 15(1), 77–90. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/bcnsurin/article/view/277439

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย