ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันการเกิดโรคเบาหวานรายใหม่ ตำบลสิงห์โคก อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

การวิจัยกึ่งทดลองครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันการเกิดโรค เบาหวานรายใหม่ ตำบลสิงห์โคก อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด ซึ่งผู้วิจัยได้พัฒนาโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพเพื่อป้องกันการเกิดโรคเบาหวานรายใหม่ประกอบด้วย 5 กิจกรรม ได้แก่ 1) การคัดกรองกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวาน 2) การอบรมให้ความรู้ การเข้าฐานและสาธิตการส่งเสริมสุขภาพตามหลัก 4อ. 3ส. 3) การวัดความรู้ การรับรู้โอกาสเสี่ยง และพฤติกรรมการป้องกันตนเอง 4) การออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3 ครั้งๆ ละ 30 นาที และ 5) การบันทึกระดับน้ำตาลในเลือด ค่ารอบเอว และค่าดัชนีมวลกายในกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 39 คน ซึ่งถูกคัดเลือกมาแบบจำเพาะเจาะจงโดยมีภาวะเสี่ยงโรคเบาหวานข้อใดข้อหนึ่ง ดังนี้ 1) เป็นบุคคลที่มีระดับน้ำตาลในเลือดอยู่ระหว่าง 100-125 mg/Dl และยังไม่ได้รับการวินิจฉัยโรคเบาหวานโดยแพทย์ 2) เป็นบุคคลที่มีรอบเอวเกินเกณฑ์มาตรฐาน ในเพศหญิง ≥ 80 เซนติเมตร และในเพศชาย ≥ 90 เซนติเมตร และ 3) เป็นบุคคลที่มีดัชนีมวลกายเกินเกณฑ์มาตรฐาน ในเพศหญิง ≥ 23kg./m.² และในเพศชาย ≥ 25kg./m.² และนำโปรแกรมมาใช้กับกลุ่มตัวอย่างรวมเวลา 4 สัปดาห์ ผลของโปรแกรม พบว่าหลังเข้าร่วมโปรแกรมกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานมีค่าเฉลี่ยของความรู้การรับรู้โอกาสเสี่ยงและพฤติกรรมการป้องกันโรคเบาหวานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01) และมีค่าระดับน้ำตาลในเลือด ค่าดัชนีมวลกาย และค่ารอบเอวลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ข้อเสนอแนะกลุ่มเสี่ยงโรคเบาหวานที่เข้าร่วมกิจกรรมครบ 4 สัปดาห์ โดยเฉพาะการออกกำลังกายทำให้มีค่าดัชนีมวลกาย ค่าระดับน้ำตาลในเลือดและค่ารอบเอวลดลง จึงควรจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพอย่างต่อเนื่องเพื่อให้เกิดพฤติกรรมที่ดีอย่างถาวร และขยายผลต่อไปยังกลุ่มเสี่ยงรุ่นต่อไป