ผลของโปรแกรมสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรมต่อสมรรถนะทางจริยธรรมของนักศึกษาพยาบาลในวิชาปฏิบัติการพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์

ผู้แต่ง

  • จงลักษณ์ ทวีแก้ว วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • สุนันทา ศรีมาคำ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
  • พิสมัย วงศ์สง่า วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

โปรแกรมสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรม, สมรรถนะทางจริยธรรม, นักศึกษาพยาบาล, การพยาบาลมารดาและทารก

บทคัดย่อ

การพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์ เป็นสาขาที่ต้องเผชิญกับสถานการณ์ที่ซับซ้อนและการตัดสินใจทางจริยธรรมที่ละเอียดอ่อน เนื่องจากเกี่ยวข้องกับชีวิตของทั้งมารดาและทารก ซึ่งที่ผ่านมาพบว่านักศึกษาพยาบาลยังประสบความท้าทายในการตัดสินใจเชิงจริยธรรมในสถานการณ์จริง การวิจัยกึ่งทดลอง แบบกลุ่มเดียววัดก่อนและหลังการทดลองนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรมต่อสมรรถนะทางจริยธรรมของนักศึกษาพยาบาล กลุ่มตัวอย่างเป็นนักศึกษาพยาบาลศาสตรบัณฑิต ชั้นปีที่ 4 วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ ที่ลงทะเบียนเรียนในรายวิชาปฏิบัติการพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์ 2 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2567 จำนวน 160 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) โปรแกรมสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรม ซึ่งประกอบด้วย การเรียนรู้จากต้นแบบ กรณีศึกษาและการจำลองสถานการณ์ทางจริยธรรม เป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ และ 2) แบบประเมินสมรรถนะทางจริยธรรม ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่น (Cronbach’s alpha coefficient) เท่ากับ .89 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและการทดสอบทีแบบจับคู่ (Paired t-test)

ผลการวิจัย: ภายหลังการเข้าร่วมโปรแกรมฯ นักศึกษาพยาบาลมีคะแนนเฉลี่ยสมรรถนะทางจริยธรรมเท่ากับ 4.41 (S.D. = 0.51) ซึ่งสูงกว่าก่อนการทดลองที่มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 3.49 (S.D. = 0.37) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 (t = 28.75, p < .01) ข้อค้นพบนี้ชี้ให้เห็นว่ากระบวนการเรียนรู้ผ่านสถานการณ์จำลองและต้นแบบ สามารถพัฒนาสมรรถนะทางจริยธรรมในการปฏิบัติการพยาบาลเฉพาะสาขาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เอกสารอ้างอิง

International Council of Nurses. The ICN code of Ethics for nurses [Internet]. 2021 [cited 2024 Oct 15]. Available from: https://www.icn.ch/sites/default/files/2023-06/ICN_Code-of-Ethics_EN_Web.pdf

Mohammadi S, Kim YS, Lee HJ, Wang RH. Moral sensitivity among nursing students in Asia-Pacific region: A cross-sectional study. Nurse Educ Today 2022;108:105-86.

European Association of Nursing Education. EFN Report on training/curricula examples targeting digitalisation, sustainability, and resilience [Internet]. 2023 [cited 2024 Oct 15]. Available from: https://efn.eu/wp-content/uploads/2023/05/EFN-Report-on-education-training-curricula-targeting-digitalisation-sustainability-resilience-May-2023.pdf

สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ. ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง มาตรฐานคุณวุฒิ ระดับปริญญาตรี สาขาพยาบาลศาสตร์ พ.ศ. 2560 [อินเทอร์เน็ต]. 2560 [เข้าถึงเมื่อ 15 ต.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://ops.moe.go.th/wp-content/uploads/2023/03/9-2.pdf

สภาการพยาบาล. ประกาศสภาการพยาบาล เรื่อง สมรรถนะหลักของผู้สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี ปริญญาโท ปริญญาเอก สาขาพยาบาลศาสตร์. กรุงเทพฯ: สภาการพยาบาล; 2561.

วีณา จีระแพทย์, เพ็ญพักตร์ อุทิศ, สายสมร เฉลยกิตติ. ปัจจัยที่ทำให้เกิดคำร้องเรียนการประพฤติผิดจริยธรรมของผู้ประกอบวิชาชีพการพยาบาลที่เกิดขึ้นขณะปฏิบัติหน้าที่ตามความสัมพันธ์ของปรากฏการณ์ภายในระหว่างมิติต่างๆ. วารสารพยาบาลตำรวจ 2563;12:488-99.

รัตนา ทองแจ่ม, สุวิน ทองปั้น, จรัส ลีกา. การพัฒนาพฤติกรรมเชิงจริยธรรมของพยาบาลวิชาชีพ. วารสารบัณฑิตศึกษามหาจุฬาขอนแก่น 2564;8:201-13.

วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์. มคอ.2 หลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต พ.ศ. 2565. อุบลราชธานี: วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์; 2565.

ศุภาว์ เผือกเทศ, กฤษณา พูลเพิ่ม. ประเด็นขัดแย้งทางจริยธรรมและการตัดสินใจเชิงจริยธรรมในการผดุงครรภ์ยุคประเทศไทย 4.0. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ 2563;43:1-11.

สัจจพร ธรรมวงค์, กิตติพร ประชาศรัยสรเดช, ธัญญมล สุริยานิมิตรสุข. ผลของโปรแกรมการสอนโดยใช้กรณีศึกษาร่วมกับการสะท้อนคิดต่อการรับรู้สมรรถนะการตัดสินใจทางคลินิกของนักศึกษาพยาบาล. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 2568;19:1162-73.

พิสมัย วงศ์สง่า, มนชยา ก้างยาง, จงลักษณ์ ทวีแก้ว. ผลของการจัดการเรียนการสอนจริยธรรมทางการพยาบาลโดยใช้กรณีศึกษาต่อสมรรถนะจริยธรรมของนักศึกษาพยาบาล. วารสารวิทยาศาสตร์สุขภาพ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สรรพสิทธิประสงค์ 2567;8:1-17.

ชยนุช ชัยรัตนะ, โรส ภักดีโต. ผลของการสอนโดยใช้สถานการณ์ผ่านสื่อการเรียนรู้อีเลิร์นนิงต่อการใช้เหตุผลเชิงจริยธรรมและทัศนคติเชิงจริยธรรมของนักศึกษาพยาบาล. วารสารสภากาชาดไทย2561;11:204-18.

ณัฐิกา ราชบุตร, ดาริณี สุวภาพ, เครือวัลย์ ดิษเจริญ, ชนิดาวดี สายยืน. ประสิทธิผลของการพัฒนาสมรรถนะด้านจริยธรรมนักศึกษาพยาบาล. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์ 2565;7:483-95.

Rest JR. Background: theory and research. In: Rest JR, Narváez D, editors. Moral development in the professions: psychology and applied ethics. Hillsdale (NJ): Lawrence Erlbaum Associates; 1994. p.1-26.

พนมพร กีรติตานนท์, บุบผา ดำรงกิตติกุล, สุนีรัตน์ บุญศิลป์. ความไวต่อการรับรู้และการตัดสินใจเชิงจริยธรรมการพยาบาลของนักศึกษาพยาบาล คณะพยาบาลศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก. วารสารสุขภาพและการศึกษา 2566;29:166-81.

Kolb DA. Experiential learning: experience as the source of learning and development. Englewood Cliffs (NJ): Prentice-Hall; 1984.

Bandura A. Social learning theory. Englewood Cliffs (NJ): Prentice-Hall; 1977.

Jonsen AR, Siegler M, Winslade WJ. Clinical ethics: a practical approach to ethical decisions in clinical medicine. 8th ed. New York: McGraw-Hill Education; 2015.

จุลจีรา จันทะมุงคุณ, ณัฐิกา ราชบุตร, ช่อทิพย์ แตงพันธ์, เขมิกา เสียงเพราะ. การสร้างแบบสมรรถนะด้านจริยธรรม จรรยาบรรณ และกฎหมายวิชาชีพสำหรับนักศึกษาพยาบาล. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี 2562;9:132–43.

Nunnally JC, Bernstein IH. Psychometric theory. 3rd ed. New York: McGraw-Hill; 1994.

Thailifechannel. Unsung Hero [Internet]. 2557 [17 มิ.ย.2567]. Available from: https://youtu.be/uaWA2GbcnJU?si=CEDEFEYIvyvP4Hr3

Heart Touching Films. These Heart Touching Films Will Change Your Behavior. YouTube; 2564 [17 มิ.ย.2567]. Available from: https://youtu.be/rBB08oOrezY?si=JC6AYa_lXrJCKtLU

GC. เด็กสมัยนี้. YouTube; 2561 [17 มิ.ย.2567]. Available from: https://youtu.be/PyxImcMXSOM?si=K7hsucZ3WseErFME

แสวง นิลนามะ. แนวทางส่งเสริมและพัฒนาการเรียนรู้คุณธรรมจริยธรรมด้านจิตสาธารณะของเด็กและเยาวชนในยุคปัจจุบัน. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์ 2564;7:126–9.

Honkavuo L. Ethics simulation in nursing education: nursing students’ experiences. Nurs Ethics 2021;28:1269–81.

Rasesemola RM, Molabe MPT. Enhancing student nurses’ ethical skills via simulation-based learning: barriers and opportunities. BMC Nurs 2025;24:124-47.

สมใจ ศิระกมล, สุพิศ รุ่งเรืองศรี, กุลวดี อภิชาติบุตร, คัทลียา ศิริภัทรากูร แสนหลวง, อดิศักดิ์พวงสมบัติ, และคณะ. การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนวิชากฎหมายที่ เกี่ยวข้องกับวิชาชีพการพยาบาลและการผดุงครรภ์โดยใช้แนวคิดการเรียนรู้จริง. พยาบาลสาร 2560;44:145-55.

กมลวรรณ บุญสาย. การปรับพฤติกรรมในด้านคุณธรรม และจริยธรรม โดยใช้กรณีศึกษาจากสื่อวิดีโอของนักศึกษาระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูงปีที่ 2 สาขาวิชาการตลาดวิทยาลัยเทคโนโลยีอรรถวิทย์พณิชยการ [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ 20 ก.ค. 2567]. เข้าได้จาก: https://www. atc.ac.th/FileATC/ศูนย์วิจัยและพัฒนา/วิจัยเผยแพร่62/2.ตลาด/6.การปรับพฤติกรรมในด้านคุณธรรม%20จริยธรรม%20โดยใช้กรณีศึกษาจากสื่อวิดีโอ%20(อ.กมลวรรณ).pdf

จันทร์ฉาย มณีวงษ์, จักรกฤษณ์ ลูกอินทร์, และเพ็ญพักตร์ ลูกอินทร์. การพัฒนารูปแบบการประยุกต์ใช้แนวคิดโรงพยาบาลคุณธรรมเพื่อพัฒนาพฤติกรรมคุณธรรมจริยธรรมของนักศึกษาพยาบาล. วารสารวิจัยและพัฒนาด้านสุขภาพ 2563;13:23-35.

พรศิริ พันธสี, เจตจรรยา บุญญกูล. ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมเชิงจริยธรรมและการปฏิบัติตามกฎหมายในการปฏิบัติการพยาบาลของนักศึกษาพยาบาล. วารสารสภากาชาดไทย 2560;10:81–94.

Liaschenko J, Oguz NU, Brunnquell D. Ethical issues in nursing practice: faculty-student perspectives. Nurs Ethics 2006;13:281–90.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-12

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ทวีแก้ว จ, ศรีมาคำ ส, วงศ์สง่า พ. ผลของโปรแกรมสร้างเสริมคุณธรรมจริยธรรมต่อสมรรถนะทางจริยธรรมของนักศึกษาพยาบาลในวิชาปฏิบัติการพยาบาลมารดา ทารก และการผดุงครรภ์. J Health Sci BCNSP [อินเทอร์เน็ต]. 12 ธันวาคม 2025 [อ้างถึง 23 ธันวาคม 2025];9(3):e281619. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/bcnsp/article/view/281619

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย