พัฒนาการของศาสตร์การฝังเข็มในประเทศไทย

บทคัดย่อ

การฝังเข็มเป็นศาสตร์หนึ่งของการแพทย์แผนจีนที่ได้รับการรับรองจากนานาชาติ บทความนี้ได้รวบรวมแนวความคิดของนักวิชาการจากหลากหลายสาขารวมทั้งประมวลสถานการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นในอดีตมาบูรณาการเพื่อการต่อยอดแนวคิดในการพัฒนาศาสตร์การแพทย์แผนจีนในอนาคต โดยจะกล่าวถึงประวัติความเป็นมาและพัฒนาการของศาสตร์การฝังเข็มในประเทศไทย ซึ่งศาสตร์การฝังเข็มได้เข้ามาในประเทศไทยมากกว่า 50 ปีแล้ว โดยแพทย์แผนโบราณจีนที่อพยพมาจากจีนแผ่นดินใหญ่ ได้นำเอาเข็มติดตัวมา การฝังเข็มรักษาโรคเป็นที่รู้จักกันแต่ในวงแคบๆ เฉพาะหมู่ชาวจีนโพ้นทะเล ต่อมาในปี พ.ศ. 2515 ศาสตร์การฝังเข็มเริ่มเป็นที่รู้จักของประชาชนไทยอย่างกว้างขวางในระดับทั่วประเทศ ในปี พ.ศ. 2538 กระทรวงสาธารณสุข ได้จัดตั้งศูนย์ความ-ร่วมมือการแพทย์ไทย-จีน เป็นหน่วยงานระดับกองเป็นการภายใน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาศาสตร์การแพทย์แผนจีนให้มีคุณภาพและมาตรฐานที่เหมาะสม เพื่อเป็นการแพทย์ทางเลือกในการดูแลสุขภาพของคนไทยร่วมกับการแพทย์แผนปัจจุบันและการแพทย์แผนไทย และเป็นหน่วยประสานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยและจีนของกระทรวงสาธารณสุขของทั้งสองประเทศ โดยมีนายแพทย์ชวลิต สันติกิจรุ่งเรือง เป็นผู้อำนวยการคนแรก กระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายที่ชัดเจนในการพัฒนาระบบ
การแพทย์ทางเลือกต่างๆ โดยกำหนดเป็นแผนยุทธศาสตร์ชาติ การพัฒนาภูมิปัญญาไทสุขภาพวิถีไท พ.ศ. 2550–2554 โดยการแพทย์แผนจีนเป็นสาขาหนึ่งในแผนยุทธศาสตร์ดังกล่าว และในปี พ.ศ. 2541 เริ่มจัดการฝึกอบรมหลักสูตรการฝังเข็มระยะเวลา 3 เดือน สำหรับแพทย์แผนปัจจุบัน ซึ่งปัจจุบันมีผู้ที่ผ่านการอบรมดังกล่าวประมาณ 2,000 คน และบางส่วนได้เข้าไปอยู่ในหน่วยงานของภาครัฐและเอกชนที่มีการรักษาด้วยศาสตร์การฝังเข็ม ในปี พ.ศ. 2564 แพทย์จีนที่จบออกมาและสอบได้ใบประกอบ-โรคศิลปะสาขาการแพทย์แผนจีน มีจำนวน 1,834 คน จะเห็นได้ว่าปัจจุบันศาสตร์การฝังเข็มเป็นที่ยอมรับทั้งในประเทศไทยและระดับสากล และเป็นอีกศาสตร์ทางเลือกหนึ่งที่มีบทบาทสำคัญในการรักษาโรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ได้อย่างเป็นที่น่าพอใจ