ความชุกการติดเชื้อ Human Papillomavirus ชนิดความเสี่ยงสูง และความผิดปกติของปากมดลูก ในผู้หญิงไทยที่เข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่สถาบันมะเร็งแห่งชาติ

กานดา   สีดา; ชลธิชา  ทิพย์เมศ; ปัทมา    พลอยสว่าง; ปริณดา  แพ่งเมือง

ผู้แต่ง

กานดา สีดา กลุ่มงานพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์การแพทย์ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
ชลธิชา ทิพย์เมศ กลุ่มงานพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์การแพทย์ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
ปัทมา พลอยสว่าง กลุ่มงานพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์การแพทย์ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
ปริณดา แพ่งเมือง กลุ่มงานพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์การแพทย์ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ

คำสำคัญ:

การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก, เชื้อ HPV ชนิดความเสี่ยงสูง, HPV DNA test, ความผิดปกติของปากมดลูก

บทคัดย่อ

ปัจจุบันมีหลักฐานทางวิชาการเป็นที่ประจักษ์ว่าการติดเชื้อ Human Papillomavirus ชนิดความเสี่ยงสูง (HR-HPV) บริเวณปากมดลูกเป็นสาเหตุหลักของการเกิดมะเร็งปากมดลูก ความรู้นี้นำมาสู่การป้องกันมะเร็งปากมดลูก 2 วิธีหลัก คือ การป้องกันแบบปฐมภูมิ (primary prevention) โดยการฉีดวัคซีน HPV กระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อ และการป้องกันแบบทุติยภูมิ (secondary prevention) โดยการตรวจคัดกรองการติดเชื้อ HR-HPV บริเวณปากมดลูก งานวิจัยนี้จึงศึกษาความชุกของการติดเชื้อ HR-HPV และความผิดปกติของปากมดลูกในผู้หญิงไทยที่เข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่สถาบันมะเร็งแห่งชาติ โดยศึกษาข้อมูลย้อนหลังของผู้ที่เข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่สถาบันมะเร็งแห่งชาติ ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2564 – 30 กันยายน 2565 มีกลุ่มตัวอย่างที่เข้าร่วมการศึกษา 1,549 คน มีอายุเฉลี่ย 38.02±9.93 ปี ตรวจพบการติดเชื้อ HR-HPV ร้อยละ 9.49 (147/1,549) แยกเป็นสายพันธุ์ 16 ร้อยละ 1.94 (30/1,549) สายพันธุ์ 18 ร้อยละ 0.97 (15/1,549) และสายพันธุ์ความเสี่ยงสูงอื่นที่ไม่ใช่สายพันธุ์ 16 หรือ 18 ร้อยละ 6.58 (102/1,549) ตรวจพบการเปลี่ยนแปลงของเซลล์เยื่อบุปากมดลูกระยะก่อนเป็นมะเร็งเกรด 2/3 (cervical intraepithelial neoplasia II/ III; CIN II/III) ร้อยละ 0.65 (10/1,549) โดยผู้หญิงอายุน้อยกว่า 30 ปี มีร้อยละของการติดเชื้อ HR-HPV ความผิดปกติของเซลล์โดยการตรวจด้วยวิธี liquid based cytology และผลพยาธิวิทยาของปากมดลูกผิดปกติ สูงกว่ากลุ่มอายุอื่น ผลจากการศึกษานี้อาจเป็นข้อมูลเบื้องต้นในการออกแบบการวิจัยเพื่อพิจารณาปรับหลักเกณฑ์การตรวจคัดกรอง และการวางแนวทางในการป้องกันโรคมะเร็งปากมดลูกของประเทศไทยต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Walboomers JM, Jacobs MV, Manos MM, Bosch FX, Kummer JA, Shah KV, et al. Human papillomavirus is a necessary cause of invasive cervical cancer worldwide. J. Pathol 1999;189(1):12-9.

Kahn JA. HPV vaccination for the prevention of cervical intraepithelial neoplasia. N Engl J Med 2009; 361(3):271-78.

Srisomboon J. Application of HPV testing and genotyping in clinical practice [Internet]. Chiang Mai: Department of Obstetrics and Gynecology, Faculty of Medicine, Chiang Mai University; 2010 [cited 2024 Oct 3]. Available from: https://w1.med.cmu.ac.th/obgyn/lecturestopics/residents-fellows/1531/ (in Thai)

Koliopoulos G, Arbyn M, Martin-Hirsch P, Kyrgiou M, Prendiville W, Paraskevaidis E. Diagnostic accuracy of human papillomavirus testing in primary cervical screening: a systematic review and metaanalysis of non-randomized studies. J Gynecol Oncol 2007;104(1):232-46.

Termrungruanglert W, Khemapech N, Tantitamit T, Sangrajrang S, Havanond P, Laowahutanont P. Cost-effectiveness analysis study of HPV testing as a primary cervical cancer screening in Thailand. Gynecol. Oncol. Rep. 2017;22:58–63.

National Health Security Board. Annex to the announcement of the National Health Security Board on the types and scope of public health services, No. 10, B.E. 2559 (2016), pp. 19–20. (in Thai)

National Cancer Institute, Department of Medical Services. Guidelines for cervical cancer screening (HPV DNA test), fiscal year 2023 [Internet]. [cited 2024 Nov 30]. Available from: https://www.nci.go.th/th/screening01.html (in Thai)

Swangvaree SS, Kongkaew P, Rugsuj P, Saruk O. Prevalence of high-risk Human Papillomavirus infection and cytologic result in Thailand. APJCP 2010;11:1465–68.

Fongmoon D, Nakong M, Lalitwongsa S, Keyurawong W. Prevalence and distribution of high-risk human papillomavirus infection in Lampang Cancer Hospital. Chiang Mai Med Tech J. 2015;48:231–40. (in Thai)

Tangitgamol S, Kantathavorn N, Kittisiam T, Chaowaeanit W, Phoolcharoen N, Manusirivithay S, et al. Prevalence and associated factors of abnormal cervical cytology and high-risk HPV DNA among Bangkok metropolitan women. APJCP 2016;17:3147–53.

Tangsriwattana T, Phonampaisathit S, Chainuan A, Boonsom K, Wityanand T, Thijak S, et al. Prevalence and genotypes of human papillomavirus (HPV) infection in Thai women with normal Pap smear results. J Dep Med Sci. 2019;61:73–85. (in Thai)

Phetphichai S, Klaiklueng N, Boonkong A. Evaluation of the effectiveness of detecting Human Papillomavirus 14 high-risk types using Real-Time PCR in combination with cytology and colposcopy. J Med Tech. 2022;50:8067–79. (in Thai)

National Health Security Office. Health security information system (service units) [Internet]. [cited 2024 Nov 30]. Available from: https://medata.nhso.go.th/appcenter/service/dashboard-pp-2 (in Thai)

Clarke MA, Risley C, Stewart MW, Geisinger KR, Hiser Lm, et al. Age-specific prevalence of human papillomavirus and abnormal cytology at baseline in a diverse statewide prospective cohort of individuals undergoing cervical cancer screening in Mississippi. Cancer Med 2021;10:8641–50.

Ho GY, Bierman R, Beardsley L, Chang CJ, Burk RD. Natural history of cervicovaginal papillomavirus infection in young women. N Engl J Med 1998;338(7):423–8.

Wright TC, Stoler MH, Behrens CM, Sharma A, Zhang G, Wright TL. Primary cervical cancer screening with human papillomavirus: end of study results from the ATHENA study using HPV as the first-line screening test. Gynecol Oncol 2015;136(2):189-97.

Khuhaprema T, Attasara P, Sriplung H, Wiangnon S, Sumitsawan Y et al. Cancer in Thailand (Vol.VI 2004 - 2006). National Cancer Institute, Bangkok.; 2012.

Khuhaprema T, Attasara P, Sriplung H, Wiangnon S, Sangrajrang S. Cancer in Thailand (Vol.VII 2007 - 2009). National Cancer Institute, Bangkok.; 2013.

Imsamran W, Chaiwerawattana A, Wiangnon S, Pongnikorn D, Suwanrungrung K et al. Cancer in Thailand (Vol.VIII 2010 - 2012). National Cancer Institute, Bangkok.; 2015.

Imsamran W, Pattatang A, Supattagorn P,Chiawiriyabunya I, Namthaisong K, et al. Cancer in Thailand (Vol.IX 2013 - 2015). National Cancer Institute, Bangkok.; 2018.

Rojanamatin J, Ukranun W, Supaattagorn P, Chiawiriyabunya I, Wongsena M et al. Cancer in Thailand (Vol.X, 2016 – 2018)