การประเมินผลคลินิกกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการสำหรับผู้ป่วยมะเร็งของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ

บทคัดย่อ

              การวิจัยประเมินผลคลินิกกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการดำเนินงานกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการสำหรับผู้ป่วยมะเร็งของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ โดยประยุกต์ใช้แบบจำลอง CIPP Model ของ Stufflebeam ตาม 4 องค์ประกอบ คือ บริบท ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ และผลลัพธ์ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย 3 กลุ่ม คือ ผู้บริหารสถาบันมะเร็งแห่งชาติ 3 คน ผู้ให้บริการของคลินิกกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการ 13 คน และผู้ป่วยมะเร็งที่รับบริการกัญชาทางการแพทย์ 104 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) แบบสัมภาษณ์ด้านความสอดคล้องของบริบทในการจัดตั้งคลินิกกัญชาทางการแพทย์ 2) แบบสอบถามความพอเพียงของปัจจัยนำเข้าในการจัดตั้งคลินิกกัญชาทางการแพทย์ด้านโครงสร้าง ระบบ และบุคลากร 3) แบบสอบถามความพึงพอใจต่อบริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์ และ 4) แบบประเมินความรุนแรงของอาการ (Edmonton Symptom Assessment Scale: ESAS) เครื่องมือลำดับที่ 1-3 ผ่านการตรวจสอบโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน ได้ค่าความเที่ยงตรงของแบบสอบถาม (Index of item objective congruence: IOC) ฉบับที่ 1-3 เท่ากับ 0.73, 0.81 และ 0.78 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการเปรียบเทียบข้อมูลด้วยสถิติ Wilcoxon signed-rank test ในเรื่องของข้อมูลคุณภาพ ใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหาโดยเก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 1 เมษายน 2564 ถึง 31 ตุลาคม 2565 ผลการวิจัยด้านบริบท ผู้บริหารของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ มีความเห็นเรื่องการจัดตั้งคลินิกกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการสำหรับผู้ป่วยมะเร็ง มีความสอดคล้องกับนโยบายและบริบทของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ โดยเฉพาะเรื่องการพัฒนาองค์ความรู้ในการดูแลผู้ป่วยมะเร็ง ด้านปัจจัยนำเข้า พบว่า มีความเหมาะสมของปัจจัยนำเข้าในการดำเนินงานตามแนวทางการจัดตั้งคลินิกกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการของกรมการแพทย์ พบว่า มีความเหมาะสมในระดับมากทั้ง 3 องค์ประกอบ ได้แก่ องค์ประกอบของโครงสร้าง (4.66±0.36) ระบบบริการ (4.56±0.46) และบุคลากร (4.73±0.41) ด้านกระบวนการ พบว่า ผู้ป่วยมะเร็งที่มารับบริการของคลินิกมีความพึงพอใจต่อบริการในภาพรวมระดับดีมาก (4.63±0.32) และด้านผลลัพธ์ พบว่า ก่อนและหลังการใช้กัญชาทางการแพทย์ ผู้ป่วยมะเร็งมีคะแนนเฉลี่ยของอาการปวด นอนไม่หลับ และวิตกกังวล แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.001, P<0.001 และ P<0.05 ตามลำดับ)
พบอาการข้างเคียง คือ ปากแห้ง ร้อยละ 24.8 สรุปการจัดตั้งคลินิกกัญชาทางการแพทย์แบบบูรณาการสำหรับผู้ป่วยมะเร็งของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ เป็นบริการที่สำคัญเพื่อเพิ่มโอกาสการเข้าถึงกัญชาทางการแพทย์ ที่เป็นหนึ่งในการแพทย์ผสมผสานด้านโรคมะเร็ง สามารถบรรเทาอาการรบกวนที่สำคัญของผู้ป่วยมะเร็งได้