ผลของหน้ากากผ่าตัดต่อค่าความคลาดเคลื่อนและเวลาที่ใช้ในการจัดท่าก่อนการ ฉายรังสีสำหรับผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอ

บทคัดย่อ

เนื่องด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ที่แพร่ระบาดในวงกว้าง ผู้ป่วยมะเร็งจึงควรสวมหน้ากากอนามัยระหว่างเข้ารับการฉายรังสี เพื่อเป็นการป้องกันโรคสำหรับทั้งผู้ป่วยและเจ้าหน้าที่ การวิจัยนี้ทำขึ้นเพื่อเปรียบเทียบค่าความคลาดเคลื่อนและ เวลาที่ใช้ในการจัดท่าก่อนการฉายรังสีสำหรับผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอระหว่างผู้ป่วยที่ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask กับผู้ป่วยที่ไม่ได้ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask โดยทำการเก็บข้อมูลความคลาดเคลื่อนและเวลาที่ใช้ในการจัดท่าจากการถ่ายภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์แบบ KV image ในผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอระหว่างผู้ป่วยที่ใส่ surgical maskร่วมกับ thermoplastic maskกับผู้ป่วยที่ไม่ได้ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask ที่ฉายรังสีด้วยเทคนิคแบบปรับความเข้ม (IMRT) และเทคนิคแบบปรับความเข้มหมุนรอบตัวผู้ป่วย (VMAT) ฉายรังสีด้วยเครื่องฉายรังสีแบบเร่งอนุภาคพลังงานสูง ยี่ห้อ Varian รุ่น Clinac ix และ vital beam ในงานรังสีรักษา โรงพยาบาลมะเร็งลพบุรี จำนวนทั้งหมด 216 ราย โดยเก็บค่าจากการเปรียบเทียบระหว่างภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์KV-image กับภาพสามมิติจากเอกซเรย์คอมพิวเตอร์จำลองการรักษา (DRR) ในแนวหน้า-หลัง (Vertical:Vrt.), ศีรษะ-ปลายเท้า(Longitudina:Lng.) ซ้าย-ขวา(Lateral:Lat.) ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2563-31 ตุลาคม 2564 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณาและสถิติอนุมาน (inferentialstatistic) independent-samples t-test พบว่าผู้ป่วยที่ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask จะใช้เวลาเฉลี่ยในการจัดท่าก่อนการฉายรังสีนานกว่าผู้ป่วยที่ไม่ได้ใส่ surgicalmask ร่วมกับ thermoplastic mask แต่เมื่อเปรียบเทียบทางสถิติพบว่า ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P=0.660) ค่าความคลาดเคลื่อน ในแนวหน้า-หลัง (Vertical:Vrt.) ศีรษะ-ปลายเท้า (Longitudinal: Lng.),ซ้าย-ขวา (Lateral:Lat.) ในการจัดท่าก่อนการฉายรังสีสำหรับผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอ คือ 0.19±0.09 ซม., 0.23±0.11 ซม., 0.18±0.09 ซม.ตามลำดับ ในกลุ่มผู้ป่วยที่ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask คือ 0.18±0.08 ซม., 0.20±0.08 ซม., 0.16±0.07 ซม. ตามลำดับ ในกลุ่มผู้ป่วยที่ไม่ได้ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask เมื่อเปรียบเทียบกันทางสถิติพบว่าค่าความคลาดเคลื่อนใช้ในการจัดท่าก่อนการฉายรังสีสำหรับผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอระหว่างผู้ป่วยที่ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask กับผู้ป่วยที่ไม่ได้ใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask ส่วนใหญ่ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P=0.617, 0.058) ในแนว Lng. และ Lat. ตามลำดับ ยกเว้นในแนว Vrt. พบความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P=0.024) PTV Margin สำหรับผู้ป่วยที่ใส่ surgical mask ค่า Vrt. Lng. และ Lat. คือ 0.35, 0.40 และ 0.28 ซม. ในขณะที่ผู้ป่วยที่ไม่ได้ใส่ surgical mask มีค่าเท่ากับ 0.30, 0.31 และ 0.34 ซม. ตามลำดับ ผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า การใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask ในผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอไม่มีผลต่อค่าความคลาดเคลื่อนและเวลาที่ใช้ในการจัดท่าก่อนการฉายรังสี จึงสามารถใส่ surgical mask ร่วมกับ thermoplastic mask ในผู้ป่วยฉายรังสีบริเวณมะเร็งศีรษะและลำคอตลอดระยะเวลาการฉายรังสีเพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติในการป้องกันการแพร่ระบาดและการควบคุมโรคโคโรนาไวรัส 2019 (โควิด-19) สำหรับเจ้าหน้าที่งานรังสีรักษาและผู้ป่วยที่ฉายรังสีบริเวณศีรษะและลำคอ โรงพยาบาลมะเร็งลพบุรี