ปัจจัยการเกิดโรคเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปของผิวหนังบริเวณตำแหน่งเจาะคอ

บทคัดย่อ

ผู้ป่วยจำนวนมากมีความจำเป็นต้องใช้ท่อหลอดคอ (tracheostomy tube) เมื่อทำนัดติดตาม ผู้ป่วยกลับพบว่าผู้ป่วยจำนวนหนึ่งมีเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไป (hypergranulation) ในบริเวณผิวหนังส่วนที่ได้รับการเจาะคอ (tracheostoma) การเกิดเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปบริเวณผิวหนังบริเวณที่เจาะคอทำให้เกิดปัญหาเลือดออกง่าย ระคายเคือง เปลี่ยนหลอดคอเจาะลำบากขึ้น มีการกล่าวถึงปัจจัยที่อาจทำให้เกิดภาวะเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปบริเวณผิวหนังบริเวณหลอดคอแต่ยังไม่มีงานวิจัยหรือการเก็บข้อมูลอย่างละเอียดถึงปัจจัยกลุ่มนี้ รวมถึงยังไม่มีการวิจัยที่ศึกษาถึงแบคทีเรียที่พบในเนื้อเยื่อแกรนูเลชัน ซึ่งอาจเป็นส่วนหนึ่งของกลไกการเกิดภาวะดังกล่าว การวิจัยนี้ทำขึ้น เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปของผิวหนังบริเวณหลอดคอที่เจาะรวมถึงอุบัติการณ์ของเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปที่พบเชื้อแบคทีเรีย ชนิด และความไวต่อยาฆ่าเชื้อของแบคทีเรียที่พบ วิธีการศึกษางานวิจัยนี้เป็นเชิงพรรณนา (descriptive study) โดยการซักประวัติและตรวจร่างกายผู้ป่วยที่เข้ารับการตรวจรักษาที่แผนกโสต ศอ นาสิก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย จำนวน 100 คน โดยเก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2562-พฤษภาคม 2563      มาศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่    มากเกินไปประกอบไปด้วย โรคประจำตัวของผู้ป่วย ระยะเวลาในการใช้ท่อหลอดคอ ประวัติการใช้ยาฆ่าเชื้อในช่วง 1 เดือน ประวัติการติดเชื้อบริเวณผิวหนังส่วนที่ได้รับการทำการเจาะคอ ประวัติปอดติดเชื้อ หรือประวัติติดเชื้อในกระแสเลือด ในช่วง 1 เดือน ชนิดวัสดุของท่อหลอดคอ การมีท่อป่องลม (cuff) บริเวณปลายหลอดคอ ความกว้างของหลอดคอ ความถี่ในการทำความสะอาดท่อภายในและลักษณะของเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไป ณ วันตรวจติดตาม กรณีผู้ป่วยมีภาวะเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปบริเวณผิวหนังส่วนที่ได้รับการเจาะคอ จะมีการนำชิ้นเนื้อจากเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปบริเวณผิวหนังส่วนที่ได้รับการเจาะคอมา    ศึกษาชนิดและความไวต่อยาของเชื้อแบคทีเรียในบริเวณนั้น จากการศึกษาวิจัย พบว่าปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดภาวะเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไป ประกอบด้วย ประวัติการใช้ยาฆ่าเชื้อในช่วง 1 เดือน (OR 4.04 [1.22-13.43], P=0.023) การมีท่อป่องลมบริเวณปลายหลอดคอ (OR 6.25 [2.26-17.29],       P<0.001) ความกว้างของ      หลอดคอที่มากกว่าค่ามาตรฐาน (OR 4.12 [1.61-10.56], P=0.003) ความถี่ในการทำความสะอาดท่อภายในที่น้อยลง (OR 5.27 [1.08-25.78], P=0.04) พบอุบัติการณ์ของเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปที่พบเชื้อแบคทีเรีย 14 ราย จาก 36 ราย ร้อยละ 38.89 โดยพบเชื้อแบคทีเรียหลากหลายชนิดภายใน ดังนั้นจึงไม่ได้แสดงผลความไวต่อยาฆ่าเชื้อของแบคทีเรียที่พบบริเวณเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไป สรุปได้ว่า การเกิดภาวะเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปของผิวหนังบริเวณหลอดคอสัมพันธ์กับประวัติ การใช้ยาฆ่าเชื้อในช่วง 1 เดือน การมีท่อป่องลมบริเวณ ปลายหลอดคอ ความกว้างของหลอดคอที่มากกว่าค่ามาตรฐาน และความถี่ในการทำความสะอาดท่อภายในที๋น้อยลง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนั้น ร้อยละ 38.89 ของเนื้อเยื่อแกรนูเลชันที่มากเกินไปตรวจพบเชื้อแบคทีเรียหลายชนิดภายใน