ประสิทธิภาพและความปลอดภัยของสารสกัดกัญชาต่อเซลล์มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก มะเร็งเต้านม มะเร็งตับ และมะเร็งปากมดลูก

นันทนา มีศิริพันธุ์; ศิริวรรณ สาครินทร์; เกียรติทวี ชูวงศ์โกมล; สุภาภรณ์ สีทะหา; ศิริลักษณ์ รัตนาบรรยงค์; ฤชา ทับทิมใหม่; กันต์กนิษฐ์ สุริยะจันทร์; อิสระ เจียวิริยบุญญา; สมชาย ธนะสิทธิชัย

ผู้แต่ง

นันทนา มีศิริพันธุ์ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
ศิริวรรณ สาครินทร์ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
เกียรติทวี ชูวงศ์โกมล มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
สุภาภรณ์ สีทะหา มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ศิริลักษณ์ รัตนาบรรยงค์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
ฤชา ทับทิมใหม่ สถาบันมะเร็งแห่งชาติ
กันต์กนิษฐ์ สุริยะจันทร์ สถาบันวิจัยและประเมินเทคโนโลยีทางการแพทย์
อิสระ เจียวิริยบุญญา โรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานี
สมชาย ธนะสิทธิชัย โรงพยาบาลมะเร็งอุดรธานี

คำสำคัญ:

กัญชา, มะเร็ง, เซลล์เพาะเลี้ยง, THC, CBD, กัญชาสายพันธุ์อิสระ01, เลี้ยงเซลล์แบบจำลองเซลล์สองมิติ

บทคัดย่อ

โรคมะเร็งจัดเป็นปัญหาทางด้านสาธารณสุขที่สำคัญอย่างหนึ่ง ปัจจุบันยังไม่มีวิธีการรักษาหรือยาที่สามารถรักษาโรคมะเร็งให้หายขาดได้ การคิดค้นหาวิธีการรักษาที่จำเพาะ การพัฒนายารักษาแบบมุ่งเป้า และสิ่งที่นำมาใช้บรรเทาโรค เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิติของผู้ป่วยมะเร็ง เช่น ลดหรือบรรเทาอาการข้างเคียงจากยาเคมีและรังสีรักษา การเสริมสุขภาพผู้ป่วยให้อยากอาหาร พักผ่อนเพียงพอ หรือบรรเทาอาการปวด จึงเป็นสิ่งสำคัญ ปัจจุบันได้มีการนำกัญชาในรูปแบบต่าง ๆ มาใช้ในทางการแพทย์มากขึ้น กัญชาสายพันธุ์อิสระ01 (Cannabis sativa L.) ก็เป็นอีกสายพันธุ์หนึ่งที่จะถูกนำมาใช้ โดยสกัดจากช่อดอกและตรวจพบสารสำคัญ คือ Δ9-tetrahydrocannabinol (THC) Tetrahydrocannabinolic acid (THCA) Cannabigerol (CBG) และ Cannabidiol (CBD) ที่ความเข้มข้น 77.57+1.80 µg/mL35.84+0.71 µg/mL 0.75+0.05 µg/mL และ 0.05 µg/mL ตามลำดับ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบความเป็นพิษหรือฤทธิ์ของสารสกัดกัญชาต่อเซลล์มะเร็งด้วยเทคนิคการทดสอบการออกฤทธิ์ของสารสกัดกัญชาในการเพาะเลี้ยงเซลล์แบบจำลองเซลล์สองมิติ โดยทำการทดสอบในเซลล์ มะเร็งปอด มะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก มะเร็งเต้านม มะเร็งตับ และมะเร็งปากมดลูก ที่ความเข้มข้นแตกต่างกัน ผลการทดลองพบว่าสารสกัดกัญชาสามารถยับยั้งการเจริญเติบโตหรือเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งเพาะเลี้ยงได้มากที่สุดใน มะเร็งเต้านม สายพันธุ์ HCC 1937 และมะเร็งปอด สายพันธุ์ NCI-H2170 ที่ความเข้มข้น 11.0+1.0 µg/mL และ ที่ 16.45+3.39 µg/mL ตามลำดับ การทดลองนี้สามารถสรุปได้ว่าแม้ว่ากัญชาสายพันธุ์อิสระ01 จะประกอบด้วยสาร THC ที่สูง และสาร CBD ที่ต่ำมาก แต่ก็ยังสามารถออกฤทธิ์ในการยับยั้งเจริญหรือเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งได้ ดังนั้นจึงอาจนำไปใช้เพื่อพัฒนาเป็นกัญชาทางการแพทย์ต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Imsamran W., Pattatang A., Supaattagorn P., Chiawiriyabunya I., Namthaisong K., Wongsena M.,et al.2018. Cancer in Thailand Vol.IX, 2013-2015. Cancer Registry Unit, National Cancer Institute Thailand.

ผกาทิพย์ รื่นระเริงศักดิ์. บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน กัญชากับการรักษาโรค.เข้าถึงเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2565.เข้าถึงได้จาก:https://www.pharmacy.mahidol.ac.th.

Mechouulam, R., Hanuš L.O., Pertwee R., Howlett A.C. 2014. Early phytocannabinoid chemistry to endocannabinoids and beyond. Nat. Rev. Neurol. 15: 757-64.

Velasco G., Sánchez C., Guzmán M. 2012. Towards the use of cannabinoids as antitumour agents. Nat. Rev. Cancer 12: 436-44.

Chalos F., Rocha M., Guilherme J.,Stefano S.,Silveira D.2014. Systematic review of literature on clinical and experimental trials on the antitumor effect of cannabinoids in gliomas. J Neurooncol. 116: 11-24.

ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ระบุชื่อยาเสพติดให้โทษในประเภท ๕ พ.ศ. ๒๕๖๕. เข้าถึงเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2565.เข้าถึงได้จาก:http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2565/E/035/T_0008.PDF.

กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เข้าถึงเมื่อ 3 กุมภาพันธ์ 2565.เข้าถึงได้จาก: https://www.doa.go.th/th/?p=26673

Mahavorasirikul W., Viyanant V., Chaijaroenkul W., Itharat A., NaBangchang K. Cytotoxic activity of Thai medicinal plants against human cholangiocarcinoma, laryngeal and hepatocarcinoma cells in vitro. BMC Complement Altern Med 2010; 10:55. doi: 10.1186/1472-6882-10-55.

Pellati F., Borgonetti V, Brighenti V., Biagi M., Benvenuti S., Corsi L. Cannabis sativa L. and Nonpsychoactive Cannabinoids: Their Chemistry and Role against Oxidative Stress, Inflammation, and Cancer. Biomed Res Int. 2018;1691428. doi: 10.1155/2018/1691428. PMID: 30627539; PMCID: PMC6304621.

Lal S., Shekher A., Puneet , Narula AS., Abrahamse H., Gupta SC. Cannabis and its constituents for cancer: History, biogenesis, chemistry and pharmacological activities. Pharmacol Res. 2021;163:105302. doi: 10.1016/j.phrs.2020.105302. Epub 2020 Nov 24. PMID: 33246167.

Milian L., Mata M., Alcacer J., Oliver M., Sancho-Tello M., Martín de Llano JJ.,et al. Cannabinoid receptor expression in non-small cell lung cancer. Effectiveness of tetrahydrocannabinol and cannabidiol inhibiting cell proliferation and epithelialmesenchymal transition in vitro. PLoS One. 2020 Feb 12;15(2):e0228909. doi: 10.1371/journal.pone.0228909. PMID: 32049991; PMCID: PMC7015420.

Kisková T., Mungenast F., Suváková M., Jäger W., Thalhammer T. Future Aspects for Cannabinoids in Breast Cancer Therapy. Int J Mol Sci. 2019 Apr 3;20(7):1673. doi: 10.3390/ijms20071673. PMID: 30987191; PMCID: PMC6479799.