ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัดสูตรที่มีออกซาลิพลาติน

บทคัดย่อ

ออกซาลิพลาตินเป็นยาเคมีบำบัดในกลุ่มแพลตินัมที่มีประสิทธิภาพสูงในการรักษามะเร็งระบบทางเดินอาหาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งมะเร็งลำไส้ใหญ่และทวารหนัก ที่มีแนวโน้มพบมากขึ้นและเป็นสาเหตุหลักของการตายอันดับต้น ๆ ของผู้ป่วยมะเร็งชาวไทย ปัจจุบันเริ่มมีรายงานพิษต่อไตจากออก ซาลิพลาตินมากขึ้น แต่ยังพบการศึกษาไม่มากนัก การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์ เพื่อหาอุบัติการณ์และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดพิษต่อไตในผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับออกซาลิพลาติน โดยเก็บข้อมูลย้อนหลังจากเวชระเบียนของผู้ป่วยมะเร็งชาวไทยอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป ที่ได้รับการรักษาด้วยออกซาลิพลาตินตั้งแต่รอบการรักษาที่ 1 ถึงรอบสุดท้าย ณ โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร ในปี พ.ศ. 2561 ผลการศึกษา พบว่าจากกลุ่มตัวอย่าง 64 คน เป็นเพศหญิงร้อยละ 60.9 อายุเฉลี่ย 57.8 ± 12.4 ปี เกือบทั้งหมด ร้อยละ 95.3 เป็นมะเร็งระบบทางเดินอาหาร ส่วนใหญ่มะเร็งอยู่ในระยะแพร่กระจาย ร้อยละ 68.8 พบพิษต่อไตโดยประเมินจากการเพิ่มขึ้นของระดับซีรัมครีเอทินีน อย่างน้อยร้อยละ 25 ในผู้ป่วยจำนวน 9 คน คิดเป็นร้อยละ 14.1 โดยพบว่าผู้ป่วย 4 คนหรือร้อยละ 44.4 เกิดพิษต่อไตตั้งแต่ได้รับยาในรอบที่ 1 ในการศึกษานี้พบว่า ผู้ป่วยที่มีคะแนนสมรรถภาพร่างกาย ECOG 0 มีอัตราการเกิดพิษต่อไตสูงกว่ากลุ่มอื่น ร้อยละ 36.4 (P = 0.031) ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัวเดิมเป็นโรคไต มีอัตราการเกิดพิษต่อไตสูงกว่า ร้อยละ 75 (P = 0.007) เมื่อพิจารณาจำนวนรอบทั้งหมด ที่ได้รับยาพบว่า ผู้ป่วยที่เกิดพิษต่อไตได้รับยามากกว่าผู้ป่วยที่ไม่เกิดพิษต่อไต โดยมีค่ามัธยฐานจำนวนรอบทั้งหมดที่ได้รับยา 9 รอบ (P = 0.015) นอกจากนี้ยังพบว่ามีผู้ป่วยที่เกิดพิษต่อไตซ้ำทั้งหมด 3 จาก 9 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 33.3 สรุปได้ว่า แม้ว่าออกซาลิพลาตินจะมีรายงานการเกิดพิษต่อไตไม่มาก แต่ จากการศึกษาครั้งนี้พบว่าประมาณทุก 1 ใน 7 คน ของผู้ป่วยมะเร็งชาวไทยที่ได้รับออกซาลิพลาตินเกิดพิษต่อไต ดังนั้นในทางปฏิบัติจึงควรมีการติดตามระดับซีรัมครีเอทินีนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อที่จะตรวจพบและจัดการพิษต่อไตจากออกซาลิพลาตินได้ในระยะเริ่มต้น