ภาวะพหุสัณฐานของยีน ABCC2 ในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะแพร่กระจายที่ได้รับยาเคมีบำบัดสูตรอิริโนทีแคน ฟลูออโรยูราซิล และ ลิวโคโวริน

อภัสรา ตรีเนตร; ณัฏฐดา อารีเปี่ยม; สืบพงศ์ ธนสารวิมล

ผู้แต่ง

อภัสรา ตรีเนตร ภาควิชาเภสัชกรรมปฏิบัติ คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ณัฏฐดา อารีเปี่ยม ภาควิชาเภสัชกรรมปฏิบัติ คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
สืบพงศ์ ธนสารวิมล ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

คำสำคัญ:

อิริโนทีแคน, เคมีบำบัด, ภาวะพหุสัณฐานของยีน ABCC2, มะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะแพร่กระจาย

บทคัดย่อ

อิริโนทีแคนเป็นยาหลักที่ใช้เป็นอันดับสองหรือสามในการรักษามะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงระยะแพร่กระจายมีหลายปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพและความเป็นพิษของยานี้รวมทั้งเภสัชพันธุศาสตร์ของยีน ABCC2 ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวกับการกำจัดยานี้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาอุบัติการณ์การเกิดภาวะพหุสัณฐานของยีน ABCC2 วิเคราะห์หาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะพหุสัณฐานของยีนนี้กับผลการรักษาในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะแพร่กระจายชาวไทยที่รักษาด้วยยาเคมีบำบัดสูตรอิริโนทีแคน ฟลูออโรยูราซิล และ ลิวโคโวริน (IFL) จากผู้ป่วยจำนวน 31 ราย ผลการศึกษาพบความชุกของยีน ABCC2 (C>T) rs717620 เท่ากับร้อยละ 19.35 ผู้ป่วยมี genotype แบบ C/C และ C/T จำนวน 19 ราย และ 12 ราย คิดเป็นร้อยละ 61.3 และ 38.7 ตามลำดับ การศึกษานี้ไม่พบ T/T genotype และไม่พบความสัมพันธ์ระหว่าภาวะพหุสัณฐานของยีน ABCC2 กับผลการรักษา จากผลการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าภาวะพหุสัณฐานของยีน ABCC2 พบได้ในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่ระยะแพร่กระจายชาวไทยที่รักษาด้วยยาเคมีบำบัดอิริโนทีแคน จึงควรมีการศึกษาเพิ่มเติมเพื่อติดตามผลการรักษากับภาวะพหุสัณฐานที่เกิดขึ้นนี้เพื่อนำข้อมูลที่ได้มาใช้เป็นแนวทางพิจารณารักษาผู้ป่วยแต่ละราย

เอกสารอ้างอิง

Hashim D, Boffetta P, La Vecchia C, Rota M, Bertuccio P, Malvezzi M, et al. The global decrease in cancer mortality: trends and disparities. Annals of oncology : official journal of the European Society for Medical Oncology. ESMO 2016;27:926-33.

Information Technology Division National Cancer Institute. Hospital-based cancer registry [Internet]. 2015. Available at: http://www.nci.go.th/th/File_download/Nci%20Cancer%20Registry/HOSPITALBASED%

pdf. Accessed Nov 20, 2017.

Haenisch S, Zimmermann U, Dazert E, Wruck CJ, Dazert P, Siegmund W, et al. Influence of polymorphisms of ABCB1 and ABCC2 on mRNA and protein expression in normal and cancerous kidney cortex. pharmacogenomics J 2007;7:56-65.

Fujita K, Nagashima F, Yamamoto W, Endo H, Sunakawa Y, Yamashita K, et al. Association of ATPbinding cassette, sub-family C, number 2 (ABCC2) genotype with pharmacokinetics of irinotecan in Japanese patients with metastatic colorectal cancer treated with irinotecan plus infusional 5-fluorouracil/leucovorin (FOLFIRI). Biol Pharm Bull 2008;31: 2137-42.

Zhou Q, Sparreboom A, Tan EH, Cheung YB, Lee A, Poon D, et al. Pharmacogenetic profiling across the irinotecan pathway in Asian patients with cancer. Br J Clin Pharmacol 2005;59:415-24.

Akiyama Y, Fujita K-i, Ishida H, Sunakawa Y, Yamashita K, Kawara K, et al. Association of ABCC2 Genotype with Efficacy of First-line FOLFIRI in Japanese Patients with Advanced Colorectal Cancer. Drug Metab Pharmacokinet 2012;27:325-35.

Chu XY, Kato Y, Sugiyama Y. Multiplicity of biliary excretion mechanisms for irinotecan, CPT-11, and its metabolites in rats. Cancer Res 1997;57:1934-8.

Eisenhauer EA, Therasse P, Bogaerts J, Schwartz LH, Sargent D, Ford R, et al. New response evaluation criteria in solid tumours: revised RECIST guideline (version 1.1). Eur J Cancer 2009;45:228-47.

Goldberg RM, Sargent DJ, Morton RF, Fuchs CS, Ramanathan RK, Williamson SK, et al. A randomized controlled trial of fluorouracil plus leucovorin, irinotecan, and oxaliplatin combinations in patients with previously untreated metastatic colorectal cancer. J Clin Oncol 2004;22:23-30.

Tai CJ, Liu JH, Chen WS, Lin JK, Wang WS, Yen CC, et al. Irinotecan (CPT11) plus high-dose 5-fluorouracil (5-FU) and leucovorin (LV) as salvage therapy for metastatic colorectal cancer (MCRC) after failed oxaliplatin plus 5-FU and LV: a pilot study in Taiwan. Jpn J Clin Oncol 2003;33:136-40.

de Jong FA, Scott-Horton TJ, Kroetz DL, McLeod HL, Friberg LE, Mathijssen RH, et al. Irinotecaninduced diarrhea: functional significance of the polymorphic ABCC2 transporter protein. Clin Pharmacol Ther 2007;81:42-9.

Innocenti F, Kroetz DL, Schuetz E, Dolan ME, Ramirez J, Relling M, et al. Comprehensive pharmacogenetic analysis of irinotecan neutropenia and pharmacokinetics. J Clin Oncol 2009;27:2604-14.