CEA และ CA 19-9 ในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง

บทคัดย่อ

มะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงเป็นโรคมะเร็งที่พบได้บ่อยและเป็นสาเหตุการตายอันดับต้นๆ ในประเทศไทย การวินิจฉัยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงเป็นสิ่งสำคัญ หากตรวจวินิจฉัยได้ตั้งแต่ระยะเริ่มแรกและได้รับการรักษาเร็วจะเพิ่มโอกาสหายจากโรคมากขึ้น และยังทำให้อัตราการรอดชีวิตเพิ่มขึ้นด้วย ซึ่งการตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็งทางห้องปฏิบัติการ เป็นวิธีการหนึ่งที่ช่วยวินิจฉัย พยากรณ์ และติดตามผลการรักษาโรค การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ดูประสิทธิภาพของ CEA และ CA 19-9 ในการแยกผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงจากผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดาที่ลำไส้ใหญ่ รวมทั้งศึกษาความสัมพันธ์ของสารบ่งชี้มะเร็ง CEA และ CA 19-9 กับลักษณะทางพยาธิคลินิกในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง โดยผู้วิจัยได้วิเคราะห์ผลการตรวจสารบ่งชี้มะเร็ง CEA และ CA 19-9 ของผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง จำนวน 105 ราย และผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดาที่ลำไส้ใหญ่ จำนวน 22 ราย ที่เข้ารับการรักษาในคลินิกระบบทางเดินอาหารและตับที่สถาบันมะเร็งแห่งชาติ พบว่าระดับ CEA ในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงสูงกว่าผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดาที่ลำไส้ใหญ่ (P=0.006) ขณะที่ระดับ CA 19-9 ในผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงไม่แตกต่างจากผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดาที่ลำไส้ใหญ่ (P=0.116) นอกจากนั้นเมื่อใช้ระดับ CEA และ CA 19-9 ในการแยกผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงจากผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดาที่ลำไส้ใหญ่ พบว่ามีความไวร้อยละ 56.19 และ 26.67 ตามลำดับ และเมื่อใช้ระดับ CEA ร่วมกับ CA 19-9 พบว่าเพิ่มความไวในการตรวจวิเคราะห์เป็นร้อยละ 60.00 ผลจากการศึกษานี้ยังพบว่า CEA สามารถนำมาใช้แยกผู้ป่วยมะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรงออกจากผู้ป่วยเนื้องอกธรรมดาที่ลำไส้ใหญ่ได้ดีกว่า CA 19-9 (AUC = 0.70 และ 0.61 ตามลำดับ) และพบว่าระดับ CEA และ CA 19-9 ในผู้ป่วยระยะ IV มีค่าสูงกว่าผู้ป่วยระยะที่ I - III ส่วนผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งไปยังอวัยวะอื่นมีระดับ CEA และ CA 19-9 สูงกว่าผู้ป่วยที่ไม่พบการแพร่กระจาย (P=0.000) ในขณะที่ไม่พบความแตกต่างตามตำแหน่งที่พบเซลล์มะเร็ง และในผู้ป่วยที่มีการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งไปยังต่อมน้ำเหลือง