ปัจจัยที่มีผลต่อการตรวจพบติ่งเนื้อที่ลำไส้ใหญ่ในผู้ป่วยที่ไม่แสดงอาการ

บทคัดย่อ

ปัจจุบันมีผู้เข้ารับคำปรึกษาเพื่อตรวจส่องกล้องทางเดินอาหารจำนวนมากขึ้น สาเหตุหนึ่งที่มีผลต่อการตัดสินใจเข้ารับการตรวจส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนล่างคือระดับ CEA ที่ตรวจพบสูงกว่าค่าอ้างอิง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อกับการตรวจพบติ่งเนื้อในลำไส้ใหญ่ ตลอดจนศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างระดับ CEA กับชนิดจำนวนและระดับการเปลี่ยนแปลงที่ผิดปกติของเซลล์ (dysplasia grading) ติ่งเนื้อในลำไส้ใหญ่ โดยศึกษาในผู้ที่มารับการตรวจที่คลินิกสุขภาพและส่งมารับคำปรึกษาเพื่อตรวจส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนล่าง โรงพยาบาลมะเร็งลพบุรีในระหว่างเดือน กรกฎาคม 2558 ถึง กรกฎาคม 2560 รวม 238 ราย เป็นชาย 118 รายและหญิง 120 ราย อายุเฉลี่ย 58.1±10.6 ปี ผลการศึกษาพบว่า ระดับ CEA สูงพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง (ร้อยละ 62.8 และ 37.2 ตามลำดับ, P=0.004) และมักพบระดับ CEA สูงในผู้ที่มีประวัติสูบบุหรี่มากกว่าผู้ไม่สูบ (P=0.000) และพบว่ากลุ่มผู้ที่ไม่พบติ่งเนื้อมีอายุน้อยเมื่อเทียบกับกลุ่มที่พบติ่งเนื้อ non advance adenoma, advance adenoma และ malignancy โดยพบอายุเฉลี่ย 55.08±10.72, 59.34±9.35, 64.39±9.16 และ 62.00±4.96 ปีตามลำดับ (P=0.000) นอกจากนี้ยังพบว่าในผู้ที่มีระดับ CEA ปกติ ส่วนใหญ่ร้อยละ 60.6 ตรวจไม่พบติ่งเนื้อ แต่ในกลุ่มที่ตรวจพบติ่งเนื้อชนิด non advance adenoma, advance adenoma และเซลล์มะเร็งมีระดับ CEA สูง (ร้อยละ 37.2, 17.9 และ 6.4 ตามลำดับ) มากกว่ากลุ่มที่มีระดับ CEA ปกติโดยพบร้อยละ 24.4, 14.4 และ 0.6 ตามลำดับ (P=0.002) การศึกษาครั้งนี้ไม่พบความแตกต่างกันทางสถิติระหว่างระดับ CEA กับจำนวนติ่งเนื้อชนิด adenoma (P=0.959) แต่พบระดับ CEA สูงในผู้ที่มีเซลล์แบ่งตัวแบบผิดปกติมาก (high grade dysplasia) โดยพบร้อยละ 83.3 (P=0.039)