การเปรียบเทียบการแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอก: กรณีการแปลผลโดยรังสีแพทย์และเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ โรงพยาบาลกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

       ปัจจุบันปริมาณของภาพถ่ายรังสีทรวงอก (CXR) เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ภาระงานของรังสีแพทย์เพิ่มมากขึ้นจึงได้มีการนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (Artificial intelligence: AI) มาช่วยในการแปลผล เพื่อลดขั้นตอนและเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานให้ดีมากขึ้น อย่างไรก็ตามเทคโนโลยี AI อยู่ในระหว่างการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มีความถูกต้องแม่นยำที่สูงขึ้น การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบการแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกโดยเทคโนโลยี AI และการแปลผลโดยรังสีแพทย์ ทำการศึกษาแบบย้อนหลังเชิงพรรณนา (retrospective descriptive study) กลุ่มตัวอย่างจาก CXR ในโรงพยาบาลกาฬสินธุ์ที่มี AI ในการแปลผลภาพและมีรายงานผลโดยรังสีแพทย์อย่างเป็นทางการ จำนวน 2,207 ภาพ วิเคราะห์เปรียบเทียบความสอดคล้องของการแปลผล การแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกโดย AI และโดยรังสีแพทย์ ส่วนใหญ่มีความสอดคล้องกันในระดับที่สูงถึงสูงมาก Kappa เท่ากับ 0.67 ถึง 1.0 และมีค่าความไวและความจำเพาะใกล้เคียงกัน แต่จุดขนาดเล็กในปอด (nodule) และจุดหินปูน (calcified nodule) มีค่าความไวและความสอดคล้องที่ลดลง ส่วนรอยโรคกระดูกหัก (fracture bone) ไม่พบการบ่งชี้จากการแปลผล AI ซึ่งแตกต่างจากการแปลผลโดยรังสีแพทย์ และพบมีความไม่สอดคล้องกันบ้างในบางรอยโรค เช่น รอยโรคในปอดที่ขาวขึ้น หรือจุดขนาดเล็กและบางตำแหน่ง เช่น ชายปอดทั้งสองข้าง ขั้วปอด และซ้อนทับเงาหัวใจ โดยสรุปการแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอกโดยเทคโนโลยี AI และรังสีแพทย์ มีความสอดคล้องกันสูงถึงสูงมาก แม้ว่าส่วนของรอยโรคกระดูกหัก (fracture bone) ไม่พบการบ่งชี้จากการแปลผลโดย AI ซึ่งแตกต่างจากการแปลผลโดยรังสีแพทย์ การแปลผลโดยเทคโนโลยี AI จะมีความไวต่ำกว่าในจุดขนาดเล็กในปอด หรือจุดหินปูน และบางตำแหน่ง เช่น ขั้วปอด และ ซ้อนทับเงาหัวใจ จะต้องมีความระมัดระวังในการแปลผล อย่างไรก็ตามสามารถนำ AI ไปประยุกต์ใช้ในการแปลผลภาพถ่ายรังสีทรวงอก เพื่อลดขั้นตอนในการทำงานและลดระยะเวลารอคอย