ความปลอดภัยในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรสวนผักในจังหวัดขอนแก่นที่เคยได้รับการประเมินการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสมมาก่อน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปัจจุบันพิษจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืชเป็นภัยคุกคามต่อสุขภาพ สารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่นำเข้ามากที่สุดคือ สารกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟต ซึ่งหากสะสมในร่างกายจะเกิดการยับยั้งการส่งสัญญาณในระบบประสาท การประเมินการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสมเป็นวิธีการเพิ่มความปลอดภัยในการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช การสำรวจเบื้องต้นพบว่า เกษตรกรสวนผักกลุ่มหนึ่งในจังหวัดขอนแก่นมีการใช้สารกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟต และเคยได้รับการประเมินการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสม 1 ครั้ง ในระยะเวลา >5 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นไปได้ว่าความรู้ พฤติกรรม และผลกระทบต่อความปลอดภัยอาจเปลี่ยนแปลงไป งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ระดับการปนเปื้อนสารกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟตในผัก และ 2) ความสัมพันธ์ระหว่างระดับเอนไซม์แอซิติล-โคลีนเอสเทอเรส ซึ่งเป็นตัวชี้วัดผกผันกับระดับสารกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟตในน้ำเลือดกับระดับความรู้และระดับพฤติกรรมการป้องกันตนเองของเกษตรกรกลุ่มนี้ โดยใช้แบบสอบถามและการเจาะเลือดที่ปลายนิ้ว
ผลการศึกษาพบว่า จากการสุ่มตรวจเกษตรกร 74 ราย ปลูกผัก 3 ชนิด (กวางตุ้งไต้หวัน ผักคะน้า และผักบุ้งจีน) ทดสอบการปนเปื้อนสารกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟตในผัก 74 ตัวอย่างด้วยชุดทดสอบเอ็มเจพีเค พบว่า ร้อยละ 85 อยู่ในเกณฑ์ปลอดภัย ผลตรวจระดับเอนไซม์แอซิติลโคลีนเอสเทอเรสในน้ำเลือดของเกษตรกรแสดงให้เห็นว่ามีสารกลุ่มออร์แกโนฟอสเฟตในน้ำเลือดอยู่ในระดับปกติ (ร้อยละ 4.1) ปลอดภัย (ร้อยละ 39.2) มีความเสี่ยง (ร้อยละ 29.7) และไม่ปลอดภัย (ร้อยละ 27.0) จากการวัดระดับความรู้และพฤติกรรมด้วยแบบสอบถามพบว่า ระดับความรู้สูงร้อยละ 100 และระดับพฤติกรรมการป้องกันตนเองอยู่ในระดับบ่อยครั้ง (ร้อยละ 95.9) ระดับพฤติกรรมกับระดับเอนไซม์แอซิติลโคลีนเอสเทอเรสในน้ำเลือดเกษตรกรไม่มีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Somer’s D symmetric = 0.066, P = 0.406) โดยสรุปผลผลิตจากเกษตรกรสวนผักที่เคยผ่านการประเมินการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสมนั้นมีความปลอดภัย อย่างไรก็ตามในระยะยาว การประเมินการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีและเหมาะสมเพียงครั้งเดียวนั้นอาจจะไม่เพียงพอที่จะลดการปนเปื้อนของสารกลุ่มออร์แกโน-ฟอสเฟตในร่างกาย ควรจะมีการประเมินใหม่เป็นระยะเพื่อความปลอดภัยของตัวเกษตรกรเอง
Article Details
Journal of Safety and Health is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) licence, unless otherwise stated.
References
กิตติพันธุ์ ย่งฮะ.(2554). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับเอนไซม์โคลีนเอสเทอเรสในเกษตรกรพื้นที่อําเภอท่าใหม่ จังหวัดจันทบุรี. งานนิพนธ์หลักสูตรสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา; 1-2
ณัฐพร ปลื้มจันทร์ และณิชชาภัทร ขันสาคร. (2558). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับเอนไซม์โคลีนเอสเทอเรส ในเลือดของเกษตรกรใน ตําบลเกาะจันทร์ อําเภอเกาะจันทร์จังหวัดชลบุรี. วารสารพิษวิทยาไทย. 30(2); 128-141
สำนักควบคุมพืชและวัสดุการเกษตร.(2562).วัตถุอันตรายที่ได้รับการขึ้นทะเบียน.กรมวิชาการเกษตร; 1-25.สืบค้นจาก http://www.doa.go.th/ard/?page_id=386 วันที่ 14 มีนาคม 2563
สำนักโรคจากการประกอบอาชีพและสิ่งแวดล้อม. (2558). คู่มือเกษตรกรเพื่อป้องกันโรคพิษสารเคมีกำจัดศัตรูพืช. พิมพ์ครั้งที่ 3 กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
อมรเทพ ถิ่นจันทร์ฉาย, ชยาพร วัฒนศิริ, พงศ์พันธุ์ เธียรหิรัญ. (2554). การประเมินความรู้และการปฏิบัติของเกษตรกรในการผลิตส้มที่มีการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดีตำบลแม่นาวาง อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่.การประชุมเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2); 3-46.
Duangchinda A, Anurugsa B, Hungspreug N. (2014). The Use of Organophosphate and Carbamate Pesticides on Paddy Fields and Cholinesterase Levels of Farmers in Sam Chuk District , Suphan Buri, Thammasat International Journal of Science and Technology Vol.19(1).
Husain K, Ansari R, Ferder L. (2010). Pharmacological agents in the prophylaxis treatment of organophosphorous pesticide intoxication Pharmacological agents in the prophylaxis treatment of organophosphorous pesticide intoxication. Indian journal of experimental biology.48(7); 642-50.
Tudpor K, Pudto K, Khomnoi P, Wat-on P. (2019). Aessociation of organophosphate contamination in blood of vagetable with their khowledge and behavior in Roi Et province. Srinakharinwirot University (Journal of Science and Technology). 11(21); 5-6.
Zhang X, Zhao W, Jin R, Wheeler K, Smith, G, Stallones L. (2011). Work-related pesticide poisoning among farmers in two villages of Southern China : a cross- sectional survey Work-related pesticide poisoning among farmers in two villages of Southern China : a cross- sectional survey. BMC Public Health. 11(1); 429.