ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยเสี่ยงของพฤติกรรมการดำรงชีวิตและภาวะลองโควิดในคลินิกผู้ป่วยนอกโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ เชียงราย

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อหาความชุกของภาวะลองโควิดในผู้ป่วยทีมีประวัติการติดเชื้อโควิด 19 ที่เข้ารับการตรวจที่คลินิกผู้ป่วยนอกโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ รวมถึงการพิจารณาถึงพฤติกรรมการดำรงชีวิต และมาตรวัดทางชีวภาพ (biologic parameter) ในผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่อาจส่งผลต่อความเสี่ยงของการเกิดภาวะลองโควิด โดยอิงจากกรอบแนวคิดของวิชาเวชศาสตร์วิถีชีวิต   วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบ cross sectional case control study รวบรวมข้อมูลจากผู้ป่วยคลินิกผู้ป่วยนอกที่มีประวัติการติดเชื้อโควิด 19 ของโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ตั้งแต่ 1 มกราคม 2567 ถึง 30 มิถุนายน 2567 วิเคราะห์ผลการศึกษาโดยใช้ Chi-Square test, Fisher’s Exact test ร่วมกับ Binary logistic regression, ยอมรับค่า p-value น้อยกว่า 0.05 และวิเคราะห์หาค่า Odds Ratio โดยใช้ 95% confidence interval ไม่คร่อม 1 จึงจะถือว่ามีนัยสำคัญทางสถิติ ผลการศึกษา: จากการเก็บรวบรวมข้อมูลผู้ป่วย 317 ราย พบผู้ป่วย 156 ราย มีภาวะลองโควิดคิดเป็นความชุกร้อยละ 42.9 พบว่าพฤติกรรมที่เพิ่มความเสี่ยงต่อภาวะลองโควิดคือ โรคความดันโลหิตสูง (OR 2.55) การไม่รับประทานอาหารเช้า (OR 2.48) การใช้บุหรี่ไฟฟ้ามากกว่า 6 เดือน (OR 8.59) ออกกำลังกายน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์ (OR 6.79) เวลานอนไม่เกิน 4 ชั่วโมงต่อวัน (OR 5.80) เวลานอน 5-6 ชั่วโมงต่อวัน (OR 4.36) รับประทานผักผลไม้น้อยกว่า 3 มื้อต่อวัน(OR 4.54) (OR 4.50) ดื่มแอลกอฮอล์มากกว่า 3 ครั้ง/สัปดาห์ ฉีดวัคซีนน้อยกว่า 4 เข็ม (OR 1.76) ติดเชื้อเป็นครั้งที่ 2 (OR 5.14) รักษาด้วย Molnupiravir (OR 10.40) ในส่วนของปัจจัยที่เป็นมาตรวัดทางชีวภาพพบว่าระดับ HbA1C มากกว่า 7 mg/dl (OR 2.08) Triglyceride มากกว่า 250 mg/dl (OR 1.61) Systolic blood pressure มากกว่า 140 mmHg (OR 9.70) Thai cardiovascular risk score มากกว่า 10% (OR 3.30) CXR RAMA Corads category 3 (OR 11.20) สรุป: แนวคิดของเวชศาสตร์วิถีชีวิตนอกจากจะช่วยส่งเสริมให้คนไทยมีสุขภาพดีแล้วยังพบว่าการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำรงชีวิตที่สอดคล้องกับแนวคิดดังกล่าวยังสามารถลดการเกิดภาวะลองโควิดในผู้ป่วยที่ติดเชื้อ SARS-CoV-2 ได้ นอกจากนี้ในกลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรังที่ไม่ติดต่อ การควบคุมมาตรวัดทางชีวภาพของโรคเป็นอย่างเหมาะสมยังสามารถลดความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะลองโควิดลงได้เช่นกันอันจะเป็นผลดีในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าวในระยะยาวของกระทรวงสาธารณสุข