รายงานผู้ป่วยโรคเยื่อหุ้มปอดที่เกี่ยวกับแร่ใยหินที่ไม่ใช่มะเร็งจากการประกอบอาชีพในโรงงานกระเบื้องในประเทศไทย

ผู้แต่ง

  • ธนโชติ ถนอมวงศ์ ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
  • วริษา สุนทรวินิต ภาควิชาเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล https://orcid.org/0009-0002-5831-9375
  • ธนัญชัย เพชรนาค ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
  • ชยานนท์ ทรงสมบูรณ์ นักวิชาการอิสระ

คำสำคัญ:

หอบเหนื่อย, สัมผัสแร่ใยหิน, โรงงานกระเบื้อง, โรคจากการทำงาน, โรคจากการประกอบอาชีพ

บทคัดย่อ

การสัมผัสแร่ใยหินเป็นปัจจัยทำให้เกิดโรคปอดที่ผิดปกติถาวรทั้งกลุ่มมะเร็งและไม่ใช่มะเร็ง โรคเยื่อหุ้มปอดที่เกี่ยวกับแร่ใยหินที่ไม่ใช่มะเร็ง (Asbestos-Related Benign Pleural Disease) ซึ่งอาจทำให้ปอดสูญเสียสมรรถภาพถาวรได้ อาชีพที่ทำงานสัมผัสกระเบื้องจากแร่ใยหินมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคดังกล่าว ปัจจุบันประเทศไทยยังมีการนำเข้าและใช้แร่ใยหินอยู่ ซึ่งผู้ประพันธ์ได้รายงานผู้ป่วยชายอายุ 81 ปี มีอาการหายใจหอบเหนื่อยมากขึ้นมา 1 เดือน ได้รับวินิจฉัยผู้ป่วยโรคเยื่อหุ้มปอดที่เกี่ยวกับแร่ใยหินที่ไม่ใช่มะเร็ง จากภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก (CT chest) พบลักษณะที่จำเพาะกับการสัมผัสแร่ใยหิน และได้วินิจฉัยแยกโรคมะเร็งเยื่อหุ้มปอด (Malignant Pleural Mesothelioma) จากการส่งตรวจทางพยาธิวิทยาจากชิ้นเนื้อเยื่อหุ้มปอด และจากการซักประวัติอาชีพ พบว่าเคยทำงานเป็นพนักงานประจำโรงงานผลิตกระเบื้องจากแร่ใยหินแห่งหนึ่งมา 35 ปี ซึ่งทำงานสัมผัสแร่ใยหินปริมาณมากและเป็นเวลานานและขณะทำงานไม่ได้ใช้อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคล ไม่มีประวัติสัมผัสแร่ใยหินนอกงานและจากสิ่งแวดล้อม จึงสามารถสรุปได้ว่า ผู้ป่วยเป็นโรคเยื่อหุ้มปอดที่เกี่ยวกับแร่ใยหินที่ไม่ใช่มะเร็งจากการประกอบอาชีพ ซึ่งอาจมีผู้ป่วยหลายรายที่มีประวัติทำงานโรงงานกระเบื้องจากแร่ใยหินแล้วป่วยเป็นโรคปอดจากแร่ใยหินทั้งกลุ่มที่เป็นมะเร็งและไม่ใช่มะเร็ง แต่มีการรายงานที่ต่ำกว่าความเป็นจริงเนื่องจากไม่ได้ซักประวัติอาชีพที่ครบถ้วน จึงควรมีการดำเนินการป้องกันโรคและเฝ้าระวังทางสุขภาพในผู้ที่มีประวัติการทำงานสัมผัสแร่ใยหิน

เอกสารอ้างอิง

สุรศักด์ บูรณตรีเวทย์, ณรงค์ภณ ทุมวิภาต. แร่ใยหิน: ผลต่อสุขภาพ การป้องกันและการขับเคลื่อนเชิงนโยบาย. ปทุมธานี: คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2565.

Jamrozik E, de Klerk N, Musk AW. Asbestos-related disease. Intern Med J 2011;41(5):372-80.

Myers R. Asbestos-related pleural disease. Curr Opin Pulm Med 2012;18(4):377-81.

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อหรืออาการสำคัญของโรคจากการประกอบอาชีพ พ.ศ. 2563. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 138, ตอนพิเศษ 23 ง (ลงวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2564).

กองความปลอดภัยแรงงาน กรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน. กฎหมายความปลอดภัย (Occupational Safety, Health and Environment Act B.E. 2554 (A.D.2011) [อินเทอร์เน็ต]. 2554 [เข้าถึงเมื่อ 5 ส.ค.2566]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/WmMzY

สุรศักดิ์ บูรณตรีเวทย์. โรคเหตุแร่ใยหินในประเทศไทยจากฐานข้อมูลกระทรวงสาธารณสุข. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข 2564;15(4):393-5.

Fujimoto N, Gemba K, Aoe K, Kato K, Yokoyama T, Usami I, et al. Clinical investigation of benign asbestos pleural effusion. Pulm Med 2015;2015:416179.

พิชญพร พูนนาค, ศุภกร จันทร์แสงเพ็ชร์, ณรงค์ภณ ทุมวิภาต, ปรีดีวัฒน์ เปรมบุญชื่น, พิบูล อิสสระพันธุ์, วิชัย ทิพยดาราพาณิชย์ และคณะ. โรคมะเร็งเยื่อหุ้มปอดในผู้ป่วยที่มีประวัติสัมผัสแร่ใยหินจากสิ่งแวดล้อม: รายงานผู้ป่วยในประเทศไทย. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย 2565;12(2):445-53.

Chapman SJ, Cookson WO, Musk AW, Lee YC. Benign asbestos pleural diseases. Curr Opin Pulm Med 2003;9(4):266-71.

อดุลย์ บัณฑุกุล. การวินิจฉัยโรคจากการทำงาน (อินเทอร์เน็ต). 2563 [เข้าถึงเมื่อ 29 ก.ย.2567]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/PJ18H

Kishimoto T, Fujimoto N, Mizuhashi K, Kozawa S, Miura M. Retrospective investigation on diagnostic process for benign asbestos pleural effusion (BAPE) using checklist. J Occup Health 2020;62(1):e12182.

Jakobsson K, Strömberg U, Albin M, Welinder H, Hagmar L. Radiological changes in asbestos cement workers. Occup Environ Med 1995;52(1):20-7.

American Thoracic Society. Diagnosis and initial management of nonmalignant diseases related to asbestos. Am J Respir Crit Care Med 2004;170(6):691-715.

Craighead JE. Epidemiology of mesothelioma and historical background. Recent Results Cancer Res 2011;189:13-25.

Epler GR, McLoud TC, Gaensler EA. Prevalence and incidence of benign asbestos pleural effusion in a working population. JAMA 1982;247(5):617-22.

Hillerdal G, Ozesmi M. Benign asbestos pleural effusion: 73 exudates in 60 patients. Eur J Respir Dis 1987;71(2):113-21.

Donovan EP, Donovan BL, McKinley MA, Cowan DM, Paustenbach DJ. Evaluation of take home (para-occupational) exposure to asbestos and disease: a review of the literature. Crit Rev Toxicol 2012;42(9):703-31.

Stayner LT. Para-occupational exposures to asbestos: lessons learned from Casale Monferrato, Italy. Occup Environ Med 2016;73(3):145-6.

Occupational Safety and Health Administration. Asbestos [Internet]. 2014 [cited 2024 Sep 29]. Available from: https://shorturl.asia/ALKg4

The National Institute for Occupational Safety and Health. NIOSH Pocket guide to chemical hazards asbestos [Internet]. 2019 [cited 2024 Sep 29]. Available from: https://shorturl.asia/FoDIL

Sen D. Working with asbestos and the possible health risks. Occup Med (Lond) 2015;65(1):6-14.

Markowitz SB, Levin SM, Miller A, Morabia A. Asbestos, asbestosis, smoking, and lung cancer. New findings from the North American insulator cohort. Am J Respir Crit Care Med 2013;188(1):90-6.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-04-30

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ถนอมวงศ์ ธ, สุนทรวินิต ว, เพชรนาค ธ, ทรงสมบูรณ์ ช. รายงานผู้ป่วยโรคเยื่อหุ้มปอดที่เกี่ยวกับแร่ใยหินที่ไม่ใช่มะเร็งจากการประกอบอาชีพในโรงงานกระเบื้องในประเทศไทย. JPMAT [อินเทอร์เน็ต]. 30 เมษายน 2025 [อ้างถึง 6 ธันวาคม 2025];15(1):142-58. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JPMAT/article/view/275414

ฉบับ

ประเภทบทความ

รายงานผู้ป่วย