ความสัมพันธ์ของค่าดัชนีความอ้วนกับภาวะเมทาบอลิกซินโดรม (Metabolic Syndrome) ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2
คำสำคัญ:
ภาวะเมทาบอลิกซินโดรม, เบาหวานชนิดที่ 2, ค่าดัชนีความอ้วนบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบความชุกของภาวะเมทาบอลิกซินโดรมและหาค่าจุดตัดที่เหมาะสมของดัชนีความอ้วนที่มีผลต่อการเกิดภาวะเมทาบอลิกซินโดรมในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ระหว่างเพศชายและเพศหญิง วิธีการศึกษา: การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง (cross-sectional analytical research) เก็บข้อมูลจากผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ได้รับการวินิจฉัยที่โรงพยาบาลสามพราน โดยศึกษาค่าดัชนีความอ้วนของผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลระหว่างเดือนธันวาคม 2566 - มีนาคม 2567 ขนาดตัวอย่างที่คำนวณได้คือ 448 ราย แบ่งเป็นเพศชาย 224 ราย และเพศหญิง 224 ราย การเก็บข้อมูลใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไปและข้อมูลทางห้องปฏิบัติการเพื่อหาค่าดัชนีความอ้วน การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน เช่น Independent t-test, Chi-square test หรือ Fisher exact test และหาค่าจุดตัดที่เหมาะสมโดยใช้ diagnostic test เพื่อแสดงค่าความไว ความจำเพาะ และพื้นที่ใต้เส้นโค้ง ROC ผลการศึกษา: พบว่าในผู้ป่วยเบาหวาน เพศชาย 224 ราย มีภาวะเมทาบอลิกซินโดรม (MetS) จำนวน 112 ราย (50.00%) และในเพศหญิง 224 ราย มีภาวะเมทาบอลิกซินโดรม (MetS) จำนวน 106 ราย (47.32%) ดัชนีความอ้วนที่มีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะเมทาบอลิกซินโดรม ได้แก่ เพศชายพบดัชนีการสะสมไขมัน LAP (Lipid Accumulation Product) ค่าจุดตัด 38.22 ค่าความไวร้อยละ 85 ค่าความจำเพาะร้อยละ 66 ROC curve 0.75 เพศหญิงพบ ค่าจุดตัด 52.74 ค่าความไวร้อยละ 75 ค่าความจำเพาะร้อยละ 75 ROC curve 0.75 ดัชนีไตรกลีเซอไรด์-กลูโคส TyG index (Triglyceride-Glucose index) เพศชายมีค่าจุดตัด 9.125 ค่าความไวร้อยละ 79 ค่าความจำเพาะร้อยละ 84 ROC curve 0.81 เพศหญิงมีค่าจุดตัด 9.155 ค่าความไวร้อยละ 81 ค่าความจำเพาะร้อยละ 81 ROC curve 0.81, ดัชนีไขมันภายใน VAI (Visceral Adiposity Index) เพศชายมีค่าจุดตัด 3.82 ค่าความไวร้อยละ 83 ค่าความจำเพาะร้อยละ 81 ROC curve 0.82 เพศหญิงมีค่าจุดตัด 5.54 ค่าความไวร้อยละ 79 ค่าความจำเพาะร้อยละ 86 ROC curve 0.83 สรุป: พบว่าผู้ป่วยเบาหวานเพศชายมีภาวะเมทาบอลิกซินโดรมร้อยละ 50 และเพศหญิงร้อยละ 47.32 สำหรับดัชนีความอ้วนที่มีความสัมพันธ์กับภาวะเมทาบอลิกซินโดรมประกอบด้วย ดัชนีการสะสมไขมัน ดัชนีไตรกลีเซอไรด์-กลูโคส และดัชนีไขมันภายใน
เอกสารอ้างอิง
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีและสมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2566. กรุงเทพฯ: สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีและสมาคมต่อมไร้ท่อแห่งประเทศไทย; 2566.
วิชัย เอกพลากร. Thai National Health Examination Survey and System Development for Innovation and Policy Making Utillzation. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหิดล; 2565.
วิชัย เอกพลากร, หทัยชนก พรรคเจริญ, วราภรณ์ เสถียรนพเก้า. การสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2562-2563. กรุงเทพฯ: คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, 2564.
อภิรดี ศรีวิจิตรกมล. โรคเบาหวานในตำราอายุรศาสตร์ทั่วไป. กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์; 2556.
Isomaa B, Henricsson M, Almgren P, Tuomi T, Taskinen MR, Groop L. The metabolic syndrome influences the risk of chronic complications in patients with Type II diabetes. Diabetologia 2001;44(9):1148-54.
Tan CE, Ma S, Wai D, Chew SK, Tai ES. Can we apply the National Cholesterol Education Program Adult Treatment Panel definition of the metabolic syndrome to Asians? Diabetes Care 2004;27(5):1182-6.
Jao HF, Wung CH, Yu HC, Lee MY, Chen PC, Chen SC, et al. Sex Difference in the associations among obesity-related indices with metabolic syndrome in patients with type 2 diabetes mellitus. Int J Med Sci 2021;18(15):3470-77.
Motamed N, Sohrabi M, Poustchi H, Maadi M, Malek M, Keyvani H, et al. The six obesity indices, which one is more compatible with metabolic syndrome? A population based study. Diabetes Metab Syndr 2017;11(3):173–7.
Barnett AH, Dixon AN, Bellary S, Hanif MW, O’Hare JP, Raymond NT, Kumar S. Type 2 diabetes and cardiovascular risk in the UK south Asian community. Diabetologia 2006;49:2234-46.
Taniguchi A, Fukushima M, Nakai Y, Kuroe A, Ohya M, Ohgushi M, et al. Factors responsible for the evolution of insulin resistance in Japanese type 2 diabetic patients: association with atherosclerosis. Diabetes Res Clin Pract 2007;77(3):213-9.
Jao H, Wung C, Yu H, Lee M, Chen P, Chen S, et al. Sex difference in the associations among obesity-related indices with metabolic syndrome in patients with type 2 diabetes mellitus. Int J Med Sci 2021;18(15):3470-77.
Kaur H, Sidhu S, Sambyal V. Association of Obesity Indices with type 2 diabetes mellitus and coronary artery disease. J Hum Ecol. 2010;29(3):185-90.
Jayawardana R, Ranasinghe P, Sheriff MHR, Matthews DR, Katulanda P. Waist to height ratio: a better anthropometric marker of diabetes and cardio-metabolic risks in South Asian adults. Diabetes Res Clin Pract 2013;99(3):292-9.
Witarto BS, Witarto AP, Visuddho V, Wungu CDK, Maimunah U, Rejeki PS, et al. Gender-specific accuracy of lipid accumulation product index for the screening of metabolic syndrome in general adults: a meta-analysis and comparative analysis with other adiposity indicators. Lipids Health Dis 2024;23(1):198.
Singh B, Saxena A. Surrogate markers of insulin resistance: a review. World J Diabetes 2010;1(2):36–47.
Wan H, Cao H, Ning P. Superiority of the triglyceride glucose index over the homeostasis model in predicting metabolic syndrome based on NHANES data analysis. Sci Rep 2024;14(1):15499.
Bijari M, Jangjoo S, Emami N, Raji S, Mottaghi M, Moallem R, et al. The accuracy of Visceral Adiposity Index for the screening of metabolic syndrome: a systematic review and meta-analysis. Int J Endocrinol 2021;2021:6684627.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 สมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
