การพัฒนาระบบการดำเนินงานการยศาสตร์ของพนักงานทำความสะอาด ในสถานประกอบกิจการแห่งหนึ่ง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาและประเมินผลระบบการดำเนินงานการยศาสตร์ของพนักงานทำความสะอาดในสถานประกอบการเพื่อลดอุบัติการณ์ ความรุนแรง และความเสี่ยงของการเกิดอาการทางระบบกระดูกและกล้ามเนื้อจากการทำงาน วิธีการศึกษา: กิจกรรมหลักประกอบด้วย 1) การแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานการยศาสตร์ 2) การสื่อสารประชาสัมพันธ์ให้ความรู้ 3) การอบรมให้ความรู้ 5) การประเมินความเสี่ยง 5) การวิเคราะห์งานเพื่อความปลอดภัย 6) การจัดทำขั้นตอนการปฏิบัติงาน และ 7) การติดตามสังเกตพฤติกรรมการปฏิบัติงาน เครื่องมือที่ใช้การศึกษาได้แก่ 1) แบบสอบถาม 2) แบบประเมินความเสี่ยง 3) แบบวิเคราะห์งานเพื่อความปลอดภัย และ 4) แบบประเมินพฤติกรรมการปฏิบัติงาน โดยทำการศึกษาเป็นระยะเวลา 4 เดือน  วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา  และวิเคราะห์เปรียบเทียบข้อมูลก่อนและหลังการพัฒนาระบบการดำเนินงานการยศาสตร์โดย ใช้สถิติ Chi-Square และ Paired t-test ผลการศึกษา: ข้อมูลทั่วไปของพนักงานทำความสะอาดส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงร้อยละ 96.3 อายุเฉลี่ย 51 ปี มีการทำงานที่เสี่ยงได้แก่ งานที่มีการก้ม การเงย และงานที่มีการเอื้อมร้อยละ 98.1 96.2 และ92.5 ตามลำดับ มีอุบัติการณ์ของอาการทางระบบกระดูกและกล้ามเนื้อ ส่วนใหญ่ปวดบริเวณไหล่ หลังส่วนล่างและขาส่วนล่างตามลำดับ หลังพัฒนาระบบการดำเนินงานการยศาสตร์พบว่าค่าสัดส่วนอุบัติการณ์และความรุนแรงของอาการทางระบบกระดูกและกล้ามเนื้อแตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ ค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ด้านการยศาสตร์ และค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการปฏิบัติงานเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และค่าเฉลี่ยคะแนนความเสี่ยงของท่าทางการทำงานลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สรุป: การพัฒนาระบบการดำเนินการยศาสตร์ของพนักงานทำความสะอาดในสถานประกอบการสามารถลดความเสี่ยงในการทำงาน เพิ่มความรู้ด้านการยศาสตร์ และเพิ่มพฤติกรรมการปฏิบัติงานที่ถูกต้องตามหลักการยศาสตร์ได้