การพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง

ผู้แต่ง

  • อรพรรณ พรมพา โรงพยาบาลหนองขาหย่าง อุทัยธานี
  • อัจฉรพรรณ ค้ายาดี วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ชัยนาท

คำสำคัญ:

ระบบเครือข่ายบริการสุขภาพ, ผู้สูงอายุ, กลุ่มติดบ้าน, กลุ่มติดเตียง

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง ในพื้นที่อำเภอหนองขาหย่าง จังหวัดอุทัยธานี โดยมีวัตถุประสงค์รองเพื่อศึกษาสถานการณ์และสภาพปัญหา พัฒนาระบบ และประเมินผลระบบเครือข่ายบริการสุขภาพดังกล่าว วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยมีการดำเนินการตามรูปแบบ PDCA  ประกอบด้วยการวางแผนร่วมกัน ดำเนินการร่วมกัน ตรวจสอบร่วมกัน และปรับปรุงร่วมกับแนวคิดการมีส่วนร่วม การวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะ: 1) เตรียมการ 2) ดำเนินการ (ใช้ PDCA) และ 3) ประเมินผล เครื่องมือวิจัยรวมถึงแบบประเมินความพึงพอใจและการมีส่วนร่วม การวิเคราะห์เนื้อหาด้วยค่าดัชนีความสอดคล้อง 1.00 และค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา 0.95-0.98 การวิเคราะห์เชิงคุณภาพโดยวิเคราะห์เนื้อหาและสรุปข้อมูล การวิเคราะห์เชิงปริมาณด้วย Paired t-test ข้อมูลรวบรวมระหว่างเดือนสิงหาคม-ธันวาคม 2566 ผลการศึกษา: ระยะที่ 1 เตรียมการ ผู้สูงอายุในกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียงเป็นหญิงส่วนใหญ่ อายุ 85-94 ปี ได้รับการดูแลเป็นประจำ มีสุขภาพปกติ แต่ต้องการความช่วยเหลือในกิจวัตรประจำวัน ผู้ดูแลหลักคือหลาน ไม่มีสัญญาณซึมเศร้า ความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวันพื้นฐานต่ำ และต้องการความช่วยเหลือตลอดเวลา ระยะที่ 2 ระยะดำเนินการ การร่างรูปแบบฯ ได้ 5 แผนกิจกรรม หลังการใช้รูปแบบฯ พบว่า กลุ่มผู้ใช้รูปแบบฯ มีความรู้เรื่องการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง แรงจูงใจตัวบุคคลในการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง การได้รับแรงสนับสนุนทางสังคมเพิ่มสูงกว่าก่อนการใช้รูปแบบฯ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ทุกด้าน ระยะที่ 3 ระยะประเมินผล ผู้ใช้รูปแบบฯมีความพึงพอใจต่อการทำงานร่วมกับเครือข่ายบริการสุขภาพ มีความพึงพอใจต่อการได้รับความรู้จากเครือข่ายบริการสุขภาพ ในด้านการให้บริการเยี่ยมบ้าน สรุป: ภาวะสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงส่วนใหญ่มีโรคเรื้อรังร่วมด้วย ระยะเวลาในการติดบ้านติดเตียง และมีภาวะต้องพึ่งพาผู้อื่น ดังนั้น จึงควรหาแนวทางการเสริมพลังอำนาจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำประยุกต์ใช้กับการพยาบาลผู้ป่วยบาดเจ็บระบบอื่นในร่างกายที่ต้องได้รับการผ่าตัดหมู่บ้านและผู้ดูแลให้มีศักยภาพในการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียง เจ้าหน้าที่สาธารณสุขมีรูปแบบการทำงานร่วมกับครอบครัว ชุมชน เพื่อช่วยกันดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงอย่างต่อเนื่องในชุมชน เพื่อส่งผลให้ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงมีคุณภาพชีวิตที่ดี

เอกสารอ้างอิง

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. รายงานดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2564 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 11 พ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=13077

สุชาดา ทวีสิทธิ์, กุลภา วจนสาระ. ประชากรและสังคม 2560. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล; 2560.

สัมฤทธิ์ ศรีธำรงสวัสดิ์, กนิษฐา บุญธรรมเจริญ. การสังเคราะห์ระบบการดูแลผู้สูงอายุในระยะยาวสำหรับประเทศไทย. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย; 2553.

สำนักงานอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย. รายงานจำนวนผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (Caregiver) ประจำปี 2563 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 10 พ.ค. 2564]. เข้าถึงได้จาก: https://tinyurl.com/bdejywed

ชัชวาล วงค์สารี. ผลกระทบการเกิดภาวะสมองเสื่อมต่อผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน 2560;23(4):680-89.

ชัชวาล วงค์สารี, ศุภลักษณ์ พื้นทอง. ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ: การพยาบาลและการดูแลญาติผู้ดูแล. วารสาร มฉก.วิชาการ 2561;22(43-44):166-79.

สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุทัยธานี. ข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service Plan สาขาโรคหัวใจ และหลอดเลือด [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 11 พ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/IH32u

ตรึงตรา โพธิ์อามาตร์. การพัฒนารูปแบบการเข้าถึงบริการการแพทย์ฉุกเฉินของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในเขตพื้นที่ตำบลเมืองสรวง อำเภอเมืองสรวง จังหวัดร้อยเอ็ด [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม; 2562.

กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564-2570 [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 11 พ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://tinyurl.com/2dbfck4n

Gibson CH. A concept analysis of empowerment. J Adv Nurs 1991;16(3):354-61.

วรางคณา ศรีภูวงษ์, ชาญยุทธ ศรีภูวงษ์, สุรศักดิ์ เทียบฤทธิ์. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุระยะยาวในกลุ่มที่มีภาวะพึ่งพิงตำบลท่าขอนยาง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2563;6(2):58-75.

ณัฏฐ์ณพัชร์ อ่อนตาม. เทคนิคการบริหารงานแบบ PDCA (Deming Cycle). วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทย 2562;1(3):39-41.

Kolb AY, Kolb DA. Experiential learning theory: a dynamic, holistic approach to management learning, education and development [Internet]. 2011 [cited 2024 May 11]. Available from: https://shorturl.asia/eMAiL

วิยะดา รัตนสุวรรณ, วรัทยา กุลนิธิชัย, วิมลทิพย์ พวงเข้ม. บทบาทผู้นำชุมชนกับการขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอย่างยั่งยืน. วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ 2566;24(1):135-46.

พิศสมัย บุญเลิศ, เทอดศักดิ์ พรหมอารักษ์, ภวดี แถวเพีย. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่องสำหรับผู้สูงอายุ กลุ่มติดบ้าน ติดเตียงในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านดงมัน ตำบลสิงห์โคก อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น. 2562;10(2):123-45.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2024-08-31

รูปแบบการอ้างอิง

1.
พรมพา อ, ค้ายาดี อ. การพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง. JPMAT [อินเทอร์เน็ต]. 31 สิงหาคม 2024 [อ้างถึง 24 ธันวาคม 2025];14(2):291-303. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JPMAT/article/view/271109

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ