การพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง
คำสำคัญ:
ระบบเครือข่ายบริการสุขภาพ, ผู้สูงอายุ, กลุ่มติดบ้าน, กลุ่มติดเตียงบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนาระบบเครือข่ายบริการสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง ในพื้นที่อำเภอหนองขาหย่าง จังหวัดอุทัยธานี โดยมีวัตถุประสงค์รองเพื่อศึกษาสถานการณ์และสภาพปัญหา พัฒนาระบบ และประเมินผลระบบเครือข่ายบริการสุขภาพดังกล่าว วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยมีการดำเนินการตามรูปแบบ PDCA ประกอบด้วยการวางแผนร่วมกัน ดำเนินการร่วมกัน ตรวจสอบร่วมกัน และปรับปรุงร่วมกับแนวคิดการมีส่วนร่วม การวิจัยแบ่งเป็น 3 ระยะ: 1) เตรียมการ 2) ดำเนินการ (ใช้ PDCA) และ 3) ประเมินผล เครื่องมือวิจัยรวมถึงแบบประเมินความพึงพอใจและการมีส่วนร่วม การวิเคราะห์เนื้อหาด้วยค่าดัชนีความสอดคล้อง 1.00 และค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา 0.95-0.98 การวิเคราะห์เชิงคุณภาพโดยวิเคราะห์เนื้อหาและสรุปข้อมูล การวิเคราะห์เชิงปริมาณด้วย Paired t-test ข้อมูลรวบรวมระหว่างเดือนสิงหาคม-ธันวาคม 2566 ผลการศึกษา: ระยะที่ 1 เตรียมการ ผู้สูงอายุในกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียงเป็นหญิงส่วนใหญ่ อายุ 85-94 ปี ได้รับการดูแลเป็นประจำ มีสุขภาพปกติ แต่ต้องการความช่วยเหลือในกิจวัตรประจำวัน ผู้ดูแลหลักคือหลาน ไม่มีสัญญาณซึมเศร้า ความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวันพื้นฐานต่ำ และต้องการความช่วยเหลือตลอดเวลา ระยะที่ 2 ระยะดำเนินการ การร่างรูปแบบฯ ได้ 5 แผนกิจกรรม หลังการใช้รูปแบบฯ พบว่า กลุ่มผู้ใช้รูปแบบฯ มีความรู้เรื่องการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง แรงจูงใจตัวบุคคลในการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านและกลุ่มติดเตียง การได้รับแรงสนับสนุนทางสังคมเพิ่มสูงกว่าก่อนการใช้รูปแบบฯ แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05) ทุกด้าน ระยะที่ 3 ระยะประเมินผล ผู้ใช้รูปแบบฯมีความพึงพอใจต่อการทำงานร่วมกับเครือข่ายบริการสุขภาพ มีความพึงพอใจต่อการได้รับความรู้จากเครือข่ายบริการสุขภาพ ในด้านการให้บริการเยี่ยมบ้าน สรุป: ภาวะสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงส่วนใหญ่มีโรคเรื้อรังร่วมด้วย ระยะเวลาในการติดบ้านติดเตียง และมีภาวะต้องพึ่งพาผู้อื่น ดังนั้น จึงควรหาแนวทางการเสริมพลังอำนาจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำประยุกต์ใช้กับการพยาบาลผู้ป่วยบาดเจ็บระบบอื่นในร่างกายที่ต้องได้รับการผ่าตัดหมู่บ้านและผู้ดูแลให้มีศักยภาพในการดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียง เจ้าหน้าที่สาธารณสุขมีรูปแบบการทำงานร่วมกับครอบครัว ชุมชน เพื่อช่วยกันดูแลผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงอย่างต่อเนื่องในชุมชน เพื่อส่งผลให้ผู้สูงอายุกลุ่มติดบ้านติดเตียงมีคุณภาพชีวิตที่ดี
เอกสารอ้างอิง
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. รายงานดัชนีความก้าวหน้าของคน ปี 2564 [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 11 พ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=13077
สุชาดา ทวีสิทธิ์, กุลภา วจนสาระ. ประชากรและสังคม 2560. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล; 2560.
สัมฤทธิ์ ศรีธำรงสวัสดิ์, กนิษฐา บุญธรรมเจริญ. การสังเคราะห์ระบบการดูแลผู้สูงอายุในระยะยาวสำหรับประเทศไทย. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข มูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย; 2553.
สำนักงานอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย. รายงานจำนวนผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง (Caregiver) ประจำปี 2563 [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ 10 พ.ค. 2564]. เข้าถึงได้จาก: https://tinyurl.com/bdejywed
ชัชวาล วงค์สารี. ผลกระทบการเกิดภาวะสมองเสื่อมต่อผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารมหาวิทยาลัยคริสเตียน 2560;23(4):680-89.
ชัชวาล วงค์สารี, ศุภลักษณ์ พื้นทอง. ภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุ: การพยาบาลและการดูแลญาติผู้ดูแล. วารสาร มฉก.วิชาการ 2561;22(43-44):166-79.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุทัยธานี. ข้อมูลเพื่อตอบสนอง Service Plan สาขาโรคหัวใจ และหลอดเลือด [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 11 พ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/IH32u
ตรึงตรา โพธิ์อามาตร์. การพัฒนารูปแบบการเข้าถึงบริการการแพทย์ฉุกเฉินของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองในเขตพื้นที่ตำบลเมืองสรวง อำเภอเมืองสรวง จังหวัดร้อยเอ็ด [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม; 2562.
กองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service Plan) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2564-2570 [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ 11 พ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://tinyurl.com/2dbfck4n
Gibson CH. A concept analysis of empowerment. J Adv Nurs 1991;16(3):354-61.
วรางคณา ศรีภูวงษ์, ชาญยุทธ ศรีภูวงษ์, สุรศักดิ์ เทียบฤทธิ์. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุระยะยาวในกลุ่มที่มีภาวะพึ่งพิงตำบลท่าขอนยาง อำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิชาการสาธารณสุขชุมชน 2563;6(2):58-75.
ณัฏฐ์ณพัชร์ อ่อนตาม. เทคนิคการบริหารงานแบบ PDCA (Deming Cycle). วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทย 2562;1(3):39-41.
Kolb AY, Kolb DA. Experiential learning theory: a dynamic, holistic approach to management learning, education and development [Internet]. 2011 [cited 2024 May 11]. Available from: https://shorturl.asia/eMAiL
วิยะดา รัตนสุวรรณ, วรัทยา กุลนิธิชัย, วิมลทิพย์ พวงเข้ม. บทบาทผู้นำชุมชนกับการขับเคลื่อนคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอย่างยั่งยืน. วารสารวิจัยการพยาบาลและสุขภาพ 2566;24(1):135-46.
พิศสมัย บุญเลิศ, เทอดศักดิ์ พรหมอารักษ์, ภวดี แถวเพีย. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพอย่างต่อเนื่องสำหรับผู้สูงอายุ กลุ่มติดบ้าน ติดเตียงในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านดงมัน ตำบลสิงห์โคก อำเภอเกษตรวิสัย จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น. 2562;10(2):123-45.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 สมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง