การศึกษาสถานการณ์การยุติการตั้งครรภ์ภายหลังพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 28) พ.ศ.2564 มีผลบังคับใช้

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาการรับรู้และเจตคติต่อพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 28) และศึกษาสถานการณ์การขับเคลื่อนนโยบายและการดำเนินงานการยุติการตั้งครรภ์ภายหลัง พ.ร.บ. แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2564 มีผลบังคับใช้ วิธีการศึกษา : เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ผู้ให้ข้อมูลวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ ผู้บริหาร/ผู้ปฏิบัติงานระดับนโยบายและระดับพื้นที่ จำนวน 29 คน ข้อมูลเชิงปริมาณ ได้แก่ ผู้รับผิดชอบจัดบริการให้คำปรึกษาและการยุติการตั้งครรภ์ที่ปลอดภัย จากโรงพยาบาลภาครัฐ จำนวน 521 คน เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถาม การสัมภาษณ์ และสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา เชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษา : พบว่าความรู้และเจตคติต่อ พ.ร.บ. ของผู้ปฏิบัติงานยังขาดความรู้เกี่ยวกับเนื้อหาของ พ.ร.บ. ฉบับแก้ไขที่มีการเปลี่ยนแปลงจากเดิม  สำหรับเจตคติในทางบวกต่อ พ.ร.บ. ฉบับแก้ไขนั้น ช่วยให้เจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานมีความสบายใจเพราะสามารถปฏิบัติงานโดยไม่ผิดกฎหมายและยังส่งผลทางบวกต่อผู้รับบริการ คือช่วยให้หญิงที่ตั้งครรภ์ไม่พร้อมเข้าสู่บริการนิติกรรมที่ถูกกฎหมาย ในทางตรงกันข้ามผู้ปฏิบัติงานก็มีเจตคติทางลบเช่นกันโดยกังวลว่า พ.ร.บ. นี้จะทำให้คนคุมกำเนิดน้อยลง และสนับสนุนการมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร  ผลการศึกษาเชิงคุณภาพภายใต้กรอบแนวคิดนิเวศวิทยา แสดงให้เห็นว่า ปัญหาการดำเนินงานการยุติการตั้งครรภ์ที่เกิดขึ้นมีดังนี้ 1) ระบบบุคคล (microsystems) ด้านผู้ปฏิบัติงานพบว่าขาดความร่วมมือในการปฏิบัติตาม พ.ร.บ.ทำให้ขาดแคลนบุคลากรในการทำงาน นอกจากนี้ ผู้รับบริการ เกิดความขัดแย้งในครอบครัวในการตัดสินใจทำแท้ง 2) ระบบกลาง (mesosystems) พบว่าสถานบริการมีขั้นตอนการใช้บริการยุ่งยากและการให้บริการไม่ครอบคลุมทุกแห่งและครบทุกจังหวัดรวมทั้งไม่มีระบบการส่งต่อที่คล่องตัว 3) ระบบภายนอก (exosystems) เป็นปัญหาที่เกิดขึ้นระดับชุมชนหรือสังคมที่ส่งผลให้คนในสังคม หรือในชุมชน ตีตราคนที่ทำแท้งแท้ง จนทำให้ต้องปกปิด  จากปัญหาที่เกิดขั้นทั้ง 3 ระบบ มีสาเหตุมาจากระบบบุคคลที่มีความเชื่อว่าการทำแท้งเป็นบาป 4) สำหรับระบบมหภาค (macrosystems) พบว่าผู้ปฏิบัติงานไม่ทราบแนวทางการดำเนินงานตาม พ.ร.บ. ฉบับแก้ไข สรุป : ควรมีการเพิ่มความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ 28) พ.ศ. 2564 ให้กับผู้ปฏิบัติงาน และควรมีการปรับเปลี่ยนมุมมอง (mindset) ของคนในสังคมต่อการทำแท้ง โดยพิจารณาถึงผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคมที่เกิดจากการตั้งครรภ์ไม่พร้อม