ถอดบทเรียนการจัดการ COVID-19 โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา สู่การเตรียมความพร้อมเพื่อตอบสนองโรคอุบัติใหม่และโรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ

บทคัดย่อ

COVID-19 เป็นโรคอุบัติใหม่ มีการระบาดในวงกว้างไปทั่วโลก ในประเทศไทยมีการระบาดหลายระลอก การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์ในการถอดบทเรียนการจัดการ COVID-19 สู่การจัดการโรคอุบัติใหม่และโรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ

ระเบียบวิธีวิจัย: การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ระยะเวลาศึกษา 31 ธันวาคม 2562-31 ธันวาคม 2565 ศึกษาจากข้อมูลเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณในการถอดบทเรียนการประชุมกรรมการบริหารจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน (EOC) ในการรับมือ COVID -19 โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมาด้านการติดเชื้อ ผลการรักษาของผู้ป่วย/บุคลากร, การคัดกรองเชิงรุก, การให้วัคซีน COVID-19

ผลการศึกษา: ในระยะที่ 3, 4, 5 มีจำนวนผู้ป่วยและบุคลากรป่วยเพิ่มขึ้น โดยเริ่มฉีดวัคซีนได้เพิ่มขึ้นในระยะที่ 2 และ 3 มีการจัดการที่เปลี่ยนแปลงไปในแต่ละระยะของการศึกษา ในการระบาดแต่ละระยะมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นมากตั้งแต่ระยะที่ 2 โดยมีจำนวนผู้ป่วยใน ผู้ป่วยรักษาแบบผู้ป่วยนอกเพิ่มขึ้น แต่ในระยะหลังการระบาดรุนแรงจำนวนผู้ป่วยลดลง แต่ยังคงมีจำนวนผู้ป่วยนอกที่สูง การติดเชื้อ COVID-19 มีจำนวนผู้ป่วยที่มีอาการ COVID pneumonia โดยมีผู้ป่วยเกิดภาวะแทรกซ้อน acute respiratory failure ระยะที่ 3-5 ระยะหลังการระบาดรุนแรง ถึงร้อยละ 11.7-37.8 เนื่องจากกลุ่มที่รับป่วยในโรงพยาบาลเป็นกลุ่มที่มี COVID pneumonia หรือมี co-morbid การเปิดโรงพยาบาลสนามมียอดผู้ป่วยสูงสุดในระยะที่ 4-5  MIS-C/MIS-A เกิดในช่วงระยะที่ 5 จำนวน 10 ราย เป็นจากการอักเสบจากหลายระบบในร่างกายที่เป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงหลังจากการติดเชื้อ COVID-19 เป็น life-threatening  การเสียชีวิตสูงในระยะที่ 4-5 ระยะหลังการระบาดรุนแรง ถึงร้อยละ 6.8-15.3 โดยพบมากที่สุดในระยะหลังการระบาดรุนแรงเนื่องจากกลุ่มผู้ป่วยเป็นผู้ป่วยที่มีอาการหนักขึ้น สายพันธุ์เดลต้ามีอัตราการติดเชื้อที่รุนแรงกว่าสายพันธุ์อัลฟา การบริการวัคซีน COVID-19 เริ่มตั้งแต่ระยะที่ 3 โดยมีจำนวนผู้รับบริการและจำนวนเข็มที่ได้รับเพิ่มถึงรวมถึงมีการขยายบริการจากเดิมที่ฉีดในกลุ่ม 608  บุคลากรทางการแพทย์ ประชาชนทั่วไป ขยายลงมาสู่เด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี ส่วนการเกิด adverse event following immunization สัมพันธ์กับจำนวนโดสที่ให้บริการ บุคลากรป่วยมีเพิ่มขึ้นตั้งแต่ระยะที่ 3 เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ส่วนใหญ่ไม่ใช่เป็นการติดเชื้อจากการทำงาน

สรุปผล: ในการทำงานในสถานการณ์ COVID-19 ในการประยุกต์ใช้หลักเวชศาสตร์ป้องกัน ใช้มาตรการหลาย ๆ ด้าน เช่น มาตรการสาธารณสุข มาตรการสังคม มาตรการองค์กร มาตรการส่วนบุคคล มาตรการสื่อสารสร้างความร่วมมือ มาตรการวัคซีน สามารถถอดบทเรียนสู่การจัดการโรคอุบัติใหม่และโรคติดเชื้ออุบัติซ้ำ โดยควรดำเนินการดังต่อไปนี้ การเตรียมความพร้อมด้านโรคระบาดและการตอบสนองอย่างรวดเร็ว โครงสร้างพื้นฐานด้านสาธารณสุข การสื่อสารความเสี่ยง การสนับสนุน political commitment และ partnership building การวิจัยและการใช้ประโยชน์