การพัฒนาแนวทางการจัดการมูลฝอยติดเชื้อแบบมีส่วนร่วมของชุมชน ในเขตเทศบาลตำบลวิชิต จังหวัดภูเก็ต

บทคัดย่อ

มูลฝอยติดเชื้อในชุมชนเป็นมูลฝอยติดเชื้อที่เกิดจากกลุ่มผู้ป่วยที่รักษาตัวที่บ้านหรือจากการดูแลสุขภาพที่บ้านและจำเป็นต้องได้รับการจัดการอย่างถูกต้อง งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนารูปแบบแนวทางการจัดการมูลฝอยติดเชื้อในชุมชนที่เหมาะสมในเขตเทศบาลตำบลวิชิต จังหวัดภูเก็ต เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมของชุมชน เปิดโอกาสให้ชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ร่วมคิด วิเคราะห์ วางแผน และดำเนินการตามแนวทางที่ได้ร่วมกันพัฒนา จากนั้นทำการประเมินผลรูปแบบแนวทางโดยใช้แบบสังเกตการณ์การจัดการมูลฝอยติดเชื้อในชุมชน จำนวน 5 ชุมชน พร้อมกับใช้แบบสอบถามประชาชน ซึ่งมีค่าความเชื่อมั่นครอนบาค เท่ากับ 0.89 เพื่อประเมินระดับความรู้และการปฏิบัติของประชาชนก่อนและหลังการดำเนินงาน จำนวน 111 คน         ผลการศึกษาพบว่า รูปแบบแนวทางการจัดการมูลฝอยติดเชื้อในชุมชนที่เหมาะสม ประกอบด้วยการบริหารจัดการมูลฝอยติดเชื้อแบบมีส่วนร่วมของชุมชนที่กำหนดบทบาทหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน และผู้ป่วย ญาติ หรือผู้ดูแลในการจัดการมูลฝอยติดเชื้อ ในชุมชนอย่างชัดเจน และมีแนวทางการจัดการมูลฝอยติดเชื้อที่กำหนดขั้นตอนการปฏิบัติที่ถูกต้อง ตั้งแต่การคัดแยก เก็บรวบรวม เก็บขนและกำจัด ผลการติดตามประเมินผลโดยการสังเกตการณ์พบว่า ชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องส่วนใหญ่มีการดำเนินงานตามบทบาทหน้าที่ที่กำหนด แต่ในขั้นตอนการคัดแยกและเก็บรวบรวมพบว่าผู้ป่วย ญาติ หรือผู้ดูแลบางส่วนยังปฏิบัติไม่ถูกต้อง สำหรับการประเมินระดับความรู้และการปฏิบัติในการจัดการ   มูลฝอยติดเชื้อของประชาชนก่อนและหลังการดำเนินงาน พบว่า มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 โดยหลังการดำเนินการ กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความรู้และมีพฤติกรรมการปฏิบัติอยู่ในระดับสูงกว่าก่อนดำเนินการ โดยมีค่าเฉลี่ย () เท่ากับ 13.89 (SD = 0.54) และ 28.13 (SD = 2.56) ตามลำดับ ดังนั้น ชุมชนและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรร่วมกันวางแผนและแก้ไขปัญหาในส่วนที่ยังไม่สามารถดำเนินการได้ ทั้งนี้ เพื่อให้การจัดการมูลฝอยติดเชื้อในชุมชนถูกต้องและมีประสิทธิภาพ