ผลของการใช้วิดีโอจิตบำบัดเพื่อป้องกันภาวะหมดไฟจากการทำงาน (Burnout syndrome) จากสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 ในอาสาสมัครสาธารณสุขหมู่บ้าน (อสม.) หน่วยบริการปฐมภูมิ (PCU) โรงพยาบาลไชยวาน

บทคัดย่อ

ด้วยสถานการณ์การระบาดของไวรัสโควิด 19 ที่ยาวนานกว่า 3 ปีที่ผ่านมา ส่งผลให้บุคลากรทางการแพทย์ซึ่งต่างมีความมุ่งมั่นทำงานช่วยเหลือดูแลสุขภาพประชาชนอย่างไม่หยุดหย่อนมาโดยตลอด มีความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพจิต อันมีสาเหตุมาจากภาระความรับผิดชอบในภาวะวิกฤตของผู้ป่วยและจำนวนชั่วโมงการทำงานที่ต่อเนื่อง ยืดเยื้อมานาน อีกทั้งยังส่งผลให้ อสม. มีความเสี่ยงต่อภาวะหมดไฟจากการทำงาน (Burnout Syndrome) ร่วมด้วย แต่ด้วยข้อจำกัดในด้านทรัพยากรและการเข้าถึงบริการสุขภาพจิตที่ยังไม่สามารถตอบสนองความต้องการได้อย่างทั่วถึง จึงมีความจำเป็นที่จะต้องพัฒนานวัตกรรมวิดีโอจิตบำบัดขึ้น เพื่อเพิ่มการเข้าถึงการป้องกันภาวะหมดไฟจากการทำงานใน อสม. เพื่อธำรงรักษาทรัพยากรคนที่มีประสิทธิภาพในการทำงานกับสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 ที่ยังไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจนว่าจะสิ้นสุดลงเมื่อไร ได้ต่อไปในอนาคต การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบกึ่งทดลอง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. เพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์ของคะแนนเฉลี่ยภาวะหมดไฟ ก่อนและหลังจากการใช้วิดีโอจิตบำบัดและการทำจิตบำบัดให้คำปรึกษาแบบกลุ่ม โดยนักจิตวิทยา เพื่อป้องกันภาวะหมดไฟจากการทำงาน (Burnout syndrome) จากสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 ใน อสม. 2. เพื่อเปรียบเทียบผลลัพธ์ความเปลี่ยนแปลงของคะแนนเฉลี่ยภาวะหมดไฟ ระหว่างกลุ่มใช้วิดีโอจิตบำบัดและกลุ่มทำจิตบำบัดให้คำปรึกษาแบบกลุ่ม (Group counseling) โดยนักจิตวิทยา เพื่อป้องกันภาวะหมดไฟจากการทำงาน (Burnout syndrome) จากสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 ใน อสม. วิธีการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 131 คน ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะหมดไฟจากการคัดกรองด้วยแบบประเมิน Maslach Burnout Inventory-Geneva Survey (MBI-GS) (ฉบับภาษาไทย) ถูกสุ่มแบ่งเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มแรกเข้ารับการทำจิตบำบัดให้คำปรึกษาแบบกลุ่ม โดยนักจิตวิทยา จำนวน 65 คน กลุ่มที่สองเข้ารับการดูวิดีโอจิตบำบัด จำนวน 66 คน แล้วทำการคัดกรองความเสี่ยงต่อภาวะหมดไฟจากการทำงานในสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด 19 ในกลุ่มตัวอย่างทั้งหมดซ้ำภายหลังเข้ารับการทำจิตบำบัดในทั้งสองกลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน และค่าพิสัยควอไทล์ สถิติวิเคราะห์ T test, Wilcoxon signed-rank test, Mann-Whitney U test และ Chi-square ผลการวิจัย กลุ่มตัวอย่าง อสม.ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะหมดไฟจำนวน 131 คน ทั้งสองกลุ่ม มีปัจจัยด้านเพศ อายุ ระดับการศึกษา ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ภายหลังได้รับการบำบัดพบว่าผลลัพธ์คะแนนความเสี่ยงภาวะหมดไฟลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทั้ง 3 ด้าน ได้แก่ ด้านความอ่อนล้าทางอารมณ์ (Emotional exhaustion), ด้านการเมินเฉยต่องาน (Cynicism) และด้านความสามารถในการทำงาน (Professional efficacy) (p-value <0.05) ในทั้งสองกลุ่มและเมื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบความแตกต่างคะแนนเฉลี่ย ก่อนและหลังการทำจิตบำบัดในกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม พบว่าผลลัพธ์ในการบำบัดไม่แตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติทั้ง 3 ด้าน p-value =0.78, p-value =0.80 และ p-value =0.36 ตามลำดับ

สรุปผลการวิจัย วิดีโอจิตบำบัดสามารถลดภาวะหมดไฟจากสถานการณ์โควิดใน อสม.ได้ไม่แตกต่างจากการทำจิตบำบัดให้คำปรึกษาแบบกลุ่มโดยนักจิตวิทยา