ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคในผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ในโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยา
คำสำคัญ:
โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์, ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์, DAS28, ทุพพลภาพ, ภาวะโรครุนแรงมากบทคัดย่อ
ที่มา: โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis) เป็นโรคข้ออักเสบเรื้อรังที่พบบ่อยที่สุด ถ้าไม่สามารถชะลอการดำเนินของโรคได้จะส่งผลให้ผู้ป่วยมีการพยากรณ์โรคที่ไม่ดีก่อให้เกิดภาวะทุพพลภาพและเพิ่มอัตราการเสียชีวิต ดังนั้นหากแพทย์ผู้รักษาสามารถรู้ถึงปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อความรุนแรงของโรค จะทำให้สามารถเฝ้าระวังการดำเนินโรคที่รวดเร็วรุนแรงและลดภาวะแทรกซ้อนของโรค
วิธีการวิจัย: งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยภาคตัดขวาง (cross sectional study) เก็บข้อมูลผู้ป่วยโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ในโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยาที่ได้รับการรักษาต่อเนื่อง ระหว่างปี พ.ศ.2561-2563 โดยศึกษาข้อมูลเบื้องต้นของผู้ป่วย และประเมินผลการรักษาของผู้ป่วยแต่ละรายโดยใช้คะแนนตามเกณฑ์ Disease Activity Score with 28 joint counts (DAS28) เพื่อแยกผู้ป่วยเป็นกลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะรุนแรงมากและกลุ่มรุนแรงปานกลางลงไป และคำนวณหาปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
ผลการศึกษา: ผู้ป่วยที่ได้รับการเก็บข้อมูลมีทั้งหมด 88 คน ผู้ป่วยที่มีภาวะโรครุนแรงมากมีจำนวน 32 คน และผู้ป่วยกลุ่มที่มีภาวะโรครุนแรงปานกลางลงไป มีจำนวน 56 คน ข้อมูลเบื้องต้นของผู้ป่วยของผู้ป่วยทั้งสองกลุ่มไม่แตกต่างกันทั้งเพศ อายุ โรคประจำตัว ยาที่รับประทานประจำ การสูบบุหรี่ การดื่มเหล้า ดัชนีมวลกาย และรอบเอว แต่ผู้ป่วยที่มาพบแพทย์เร็วจะมีความรุนแรงของโรคน้อยกว่า โดยผู้ป่วยกลุ่มโรครุนแรงปานกลางลงไปมีระยะเวลาที่เริ่มมีอาการ 3.3 เดือน ก่อนมาพบแพทย์ เทียบกับกลุ่มที่มีภาวะโรครุนแรงมากที่มีระยะเวลา 5.4 เดือน ผู้ป่วยกลุ่มที่มีโรครุนแรงมากพบการอักเสบตำแหน่งข้อศอกมากกว่ากลุ่มที่มีความรุนแรงปานกลางลงไป เช่นเดียวกับอาการแสดงนอกข้อพบได้บ่อยกว่าในผู้ป่วยที่โรครุนแรงมาก โดยเฉพาะอาการทางระบบโลหิต นอกจากนี้ในผู้ป่วยกลุ่มที่มีความรุนแรงของโรคมากยังพบผลบวกของ Rheumatoid factor และการกัดเซาะของข้อจากภาพรังสีวินิจฉัย (erosion) ได้บ่อยกว่า และค่า ESR สูงกว่ากลุ่มที่มีความรุนแรงของโรคปานกลางลงไป จากการวิเคราะห์พหุตัวแปร (multivariated analysis) พบว่าผู้ป่วยที่มีความรุนแรงของโรคมากเมื่อได้รับการวินิจฉัยมักมีการอักเสบของข้อศอก อาการแสดงนอกข้อ (extra articular manifestation) โดยเฉพาะอาการทางระบบโลหิต การพบผลบวกของ Rheumatoid factor และ การกัดเซาะของข้อจากผลรังสีวินิจฉัย
สรุป: ปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคได้แก่ ผู้ป่วยมีการอักเสบของข้อศอก มีอาการแสดงนอกข้อโดยเฉพาะอาการทางระบบโลหิต การพบผลบวกของ Rheumatoid factor และ การกัดเซาะของข้อจากผลรังสีวินิจฉัย
เอกสารอ้างอิง
McInnes IB, Schett G. The pathogenesis of rheumatoid arthritis. N Engl J Med 2011;365(23):2205-19.
England BR, Thiele GM, Anderson DR, Mikuls TR. Increased cardiovascular risk in rheumatoid arthritis: mechanisms and implications. BMJ 2018;361:k1036.
Fleming A, Crown JM, Corbett M. Early rheumatoid disease. I. Onset. Ann Rheum Dis 1976;35(4):357-60.
de Hair MJ, Lehmann KA, van de Sande MG, Maijer KI, Gerlag DM, Tak PP. The clinical picture of rheumatoid arthritis according to the 2010 American College of Rheumatology/European League Against Rheumatism criteria: is this still the same disease? Arthritis Rheum 2012;64(2):389-93.
Scott DL, Wolfe F, Huizinga TW. Rheumatoid arthritis. Lancet 2010;376(9746):1094-108.
Safiri S, Kolahi AA, Hoy D, Smith E, Bettampadi D, Mansournia MA, et al. Global, regional and national burden of rheumatoid arthritis 1990-2017: a systematic analysis of the Global Burden of Disease study 2017. Ann Rheum Dis 2019;78(11):1463-71.
Cross M, Smith E, Hoy D, Carmona L, Wolfe F, Vos T, et al. The global burden of rheumatoid arthritis: estimates from the global burden of disease 2010 study. Ann Rheum Dis 2014;73(7):1316-22.
Katchamart W, Narongroeknawin P, Chanapai W, Thaweeratthakul P. Health-related quality of life in patients with rheumatoid arthritis. BMC Rheumatol 2019;3:34.
Haridoss M, Bagepally BS, Natarajan M. Health-related quality of life in rheumatoid arthritis: systematic review and meta-analysis of EuroQoL (EQ-5D) utility scores from Asia. Int J Rheum Dis 2021;24(3):314-26.
Toledano E, Candelas G, Rosales Z, Prada CM, León L, Abásolo L, et al. A meta-analysis of mortality in rheumatic diseases. Reumatol Clin 2012;8(6):334-41.
van der Heijde DM, van 't Hof MA, van Riel PL, Theunisse LA, Lubberts EW, van Leeuwen MA, et al. Judging disease activity in clinical practice in rheumatoid arthritis: first step in the development of a disease activity score. Ann Rheum Dis 1990;49(11):916-20.
Singh JA, Saag KG, Bridges SL, Jr., Akl EA, Bannuru RR, Sullivan MC, et al. 2015 American College of Rheumatology guideline for the treatment of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheumatol 2016;68(1):1-26.
Katchamart W, Narongroeknawin P, Chevaisrakul P, Dechanuwong P, Mahakkanukrauh A, Kasitanon N, et al. Evidence-based recommendations for the diagnosis and management of rheumatoid arthritis for non-rheumatologists: Integrating systematic literature research and expert opinion of the Thai Rheumatism Association. Int J Rheum Dis 2017;20(9):1142-65.
Arnett FC, Edworthy SM, Bloch DA, McShane DJ, Fries JF, Cooper NS, et al. The American Rheumatism Association 1987 revised criteria for the classification of rheumatoid arthritis. Arthritis Rheum 1988;31(3):315-24.
Aletaha D, Neogi T, Silman AJ, Funovits J, Felson DT, Bingham CO 3rd, et al. 2010 Rheumatoid arthritis classification criteria: an American College of Rheumatology/European League Against Rheumatism collaborative initiative. Arthritis Rheum 2010;62(9):2569-81.
Kaipiainen-Seppänen O, Aho K. Incidence of chronic inflammatory joint diseases in Finland in 1995. J Rheumatol 2000;27(1):94-100.
Ngian GS. Rheumatoid arthritis. Aust Fam Physician 2010;39(9):626-8.
Firestein GS BR, Gabriel SE, Mclnnes IB, O'Dell JR, editor. Treatment of Rheumatoid Arthritis. 10th ed. Philadelphia: Elsevier Inc; 2017.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
