คุณภาพการรักษาโรคตับแข็งและผลลัพธ์การรักษาในโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

โรคตับแข็งเป็นสาเหตุสำคัญของการเจ็บป่วยและเสียชีวิตของประเทศไทย แต่ในปัจจุบันยังขาดข้อมูลคุณภาพการดูแลและผลลัพธ์การรักษา จึงเป็นที่มาของงานวิจัยในครั้งนี้ที่ทำการศึกษาคุณภาพของการรักษาโรคตับแข็งในโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยาเพื่อประเมินคุณภาพและผลการรักษาผู้ป่วยโรคตับแข็ง ศึกษาโดยการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยโรคตับแข็งทั้งหมดที่มารับบริการในปี พ.ศ. 2563 ทำการประเมินคุณภาพการรักษาด้วยการใช้ตัวชี้วัดอ้างอิงจากแนวทางเวชปฏิบัติ ได้แก่ การคัดกรองโรคมะเร็งตับ การรักษาภาวะท้องมาน การป้องกันทุติยภูมิภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารจากเส้นเลือดโป่งพองในหลอดอาหารหรือกระเพาะอาหาร การป้องกันทุติยภูมิภาวะติดเชื้อแบคทีเรียของสารน้ำในช่องท้องที่เกิดขึ้นเอง การป้องกันทุติยภูมิภาวะความผิดปกติทางสมองจากโรคตับ ทำการประเมินค่าใช้จ่ายและผลลัพธ์การรักษา รายงานผลแบ่งตามกลุ่มแพทย์ที่ให้บริการ ผู้ป่วยทั้งหมด 706 ราย ร้อยละ 43.6 เป็นผู้ป่วยที่รักษากับแพทย์เฉพาะทางโรคระบบทางเดินอาหาร ร้อยละ 35.9 เป็นผู้ป่วยที่รักษากับอายุรแพทย์ ร้อยละ 20.4 เป็นผู้ป่วยที่รักษากับแพทย์ทั่วไป พบว่าคุณภาพการรักษาลดลงอย่างมีนัยสำคัญในกลุ่มแพทย์เฉพาะทางโรคระบบทางเดินอาหาร อายุรแพทย์ แพทย์ทั่วไปตามลำดับ ในขณะที่อัตราการมารับบริการ ณ ห้องฉุกเฉิน อัตราการรักษาแบบผู้ป่วยใน อัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญในกลุ่มแพทย์เฉพาะทางโรคระบบทางเดินอาหาร อายุรแพทย์ แพทย์ทั่วไปตามลำดับ ด้านค่าใช้จ่ายของแต่ละกลุ่มไม่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ เมื่อคำนวณอัตราส่วนต้นทุนที่เพิ่มขึ้นต่อหน่วยประสิทธิผล พบว่าการรักษาโดยกลุ่มแพทย์เฉพาะทางสามารถลดต้นทุนได้เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มอื่น และการรักษาโดยกลุ่มอายุรแพทย์มีความคุ้มค่าเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มแพทย์ทั่วไป งานวิจัยครั้งนี้พบปัญหาเรื่องคุณภาพการรักษาที่ต่ำกว่ามาตรฐาน อัตราการรับบริการและอัตราการเสียชีวิตที่สูง ซึ่งนับเป็นปัญหาที่ควรได้รับการพัฒนาอย่างเร่งด่วน