ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมระดับความดันโลหิต ในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง

บทคัดย่อ

        โรคความดันโลหิตสูง เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้ประชากรทั่วโลกเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ประชากรกว่าหนึ่งพันล้านคนทั่วโลกเป็นโรคความดันโลหิตสูง มีเพียงไม่ถึงร้อยละ 20 ที่สามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดี การศึกษาหลายแห่งเกี่ยวกับปัจจัยที่สัมพันธ์กับการควบคุมระดับความดันโลหิตยังมีความขัดแย้งกัน และยังไม่มีการศึกษาในหน่วยบริการปฐมภูมิของโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยา จึงเกิดงานวิจัยนี้ขึ้นมา วัตถุประสงค์งานวิจัย คือ เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการควบคุมความดันโลหิตในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลไผ่ลิง อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ที่มารับบริการระหว่างเดือนกรกฎาคม-กันยายน พ.ศ. 2563 จำนวน 186 คน ซึ่งได้รับการคัดเลือกมาโดยการสุ่มตัวอย่างตามความสะดวก (convenience sampling) เป็นการศึกษาแบบ Etiognostic exploratory cross-sectional study เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม 4 ส่วน ประกอบด้วย ข้อมูลลักษณะทั่วไป ข้อมูลสุขภาพ แบบวัดความร่วมมือในการใช้ยา และแบบประเมินความเครียด วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและเชิงวิเคราะห์ Chi-square และ Multiple logistic regression เพื่อหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมความดันโลหิต กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ 0.05 ผลการศึกษาพบว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการควบคุมระดับความดันโลหิตได้ ได้แก่ ระดับการศึกษาอนุปริญญา/ปวส./ปริญญาตรีหรือสูงกว่า (multivariable odds ratio [mOR] = 5.68, P=0.050, 95%CI = 1.01-32.11) ความร่วมมือในการใช้ยา (mOR = 4.53, P=0.009, 95%CI = 1.47-13.97) Thai CV risk score < 10% (mOR = 4.41, P<0.001, 95%CI = 2.08-9.32) ในขณะที่การบริโภคโซเดียมเกิน 2,000 มก./วัน (mOR = 0.35, P=0.007, 95% CI = 0.16-0.75) สัมพันธ์กับการควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ ดังนั้นการส่งเสริมสุขภาพเพื่อให้ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงสามารถควบคุมระดับความดันโลหิตได้ดีขึ้น จึงควรมุ่งเน้นที่ปัจจัยที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ ได้แก่ การควบคุมการบริโภคโซเดียม ส่งเสริมความร่วมมือในการใช้ยา ควบคุมปัจจัยที่มีผลต่อ Thai CV risk score ที่สามารถปรับเปลี่ยนได้ คือ การควบคุมน้ำหนักตัวและเส้นรอบเอว การควบคุมระดับน้ำตาลและระดับไขมันในเลือด และการหยุดสูบบุหรี่