การพัฒนาต้นแบบของระบบจัดการปัญหาเกมและพนันในชุมชนอย่างบูรณาการ
คำสำคัญ:
การจัดการปัญหาเกมและพนัน, การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม, ชุมชนบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีจุดประสงค์เพื่อพัฒนาต้นแบบของระบบจัดการปัญหาเกมและพนันในชุมชนอย่างบูรณาการด้วยแนวคิดการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) เน้นให้ชุมชนมีส่วนร่วมแก้ไขปัญหาด้วยตนเองอย่างบูรณาการตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนการ ประชากรเป้าหมายคืออาสาสมัครแกนนำและเยาวชน ชุมชนท่ามะปราง ตำบลท่ามะปราง อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี โดยยึดหลักโมเดล จากการถอดบทเรียน 4 ประการ ได้แก่ การวางแผน (Plans) การมีส่วนร่วมสร้างกิจกรรม (Action) การสังเกตการณ์ประเมิน (Observe) หรือการวิจัย (Research) และการสะท้อนผล (Reflect) ผลการศึกษา พบว่าแกนนำมีส่วนร่วมในการวางแผนจัดการแก้ไขปัญหาเกมและพนันอย่างบูรณาการโดยการจัดกิจกรรม เพื่อลดปัญหา เพิ่มการตระหนักรู้เท่าทันเกมและพนันทั้งชุมชน วัด และโรงเรียน ทั้งนี้จากการติดตามผล ด้วยการวิเคราะห์สถิติพบว่าแกนนำมีส่วนร่วมแก้ไขปัญหาพนันมากขึ้น (p<.05) และปัญหาสุขภาพจิต ได้แก่ เครียด (p<.001) ซึมเศร้า (p<.001) เสี่ยงฆ่าตัวตาย (p<.05) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ เด็กและเยาวชนที่เข้าร่วมกิจกรรมของแกนนำมีความเสี่ยงปัญหาเกม (ชาย, p<.001) (หญิง, p<.05) และพนัน (p<.001) ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สำหรับผลการสะท้อนจากแกนนำพบว่าอยากให้การสรุปส่งต่อข้อมูลสถานการณ์ปัญหาเกมและพนัน รวมทั้งรูปแบบแนวทางการแก้ไขปัญหาให้กับชุมชนให้ชัดเจนมากกว่านี้ สรุปผลการศึกษาโมเดลต้นแบบระบบจัดการปัญหาเกมและพนันเหมาะสำหรับใช้ในพื้นที่เป้าหมาย อาจนำไปทดลองประยุกต์ใช้กับปัญหาสุขภาพจิตอื่นๆ เช่น สารเสพติด ท้องไม่พร้อม แต่อย่างไรก็ตามควรมีการติดตามประเมินผลชุมชนต้นแบบในระยะยาว และสัมพันธภาพระหว่างผู้วิจัยและแกนนำชุมชนเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญอย่างยิ่ง
เอกสารอ้างอิง
2. ศูนย์วิจัยเพื่อการพัฒนาสังคมและธุรกิจ. สถานการณ์ พฤติกรรม และผลกระทบการพนันในประเทศไทย ประจำปี 2558. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2558.
3. มธุรดา สุวรรณโพธิ์. ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเล่นการพนันในเยาวชน ในการสำรวจระบาดวิทยาสุขภาพจิตของคนไทยระดับชาติปี 2556. กรุงเทพฯ: สถาบันสุขภาพจิตเด็กและวัยรุ่นราชนครินทร์; 2559.
4. สิริจันทร์ เดชปัญญาวัฒน์, ภาสกร คุ้มศิริ, ชญาภา สุนันทชัยกุล, ศิริกุล บุญมี, ชลันดา หนูหล่ำ. การทบทวนข้อมูลของผู้รับบริการสายด่วนสุขภาพจิตเลิกพนัน 1323 กรณีศึกษาปัญหาพนัน. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย 2558;5:262-72.
5. ยุพาพร รูปงาม. การมีส่วนร่วมของข้าราชการสำนักงบประมาณในการปฏิรูประบบราชการ. [วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์; 2545.
6. Kemmis S, McTaggart R. The action research planner. 3rd ed. Victoria: Deakin University press; 1992. p.11.
7. องค์การบริหารส่วนตำบลท่ามะปราง. ข้อมูล และรายละเอียดชุมชน [อินเทอร์เน็ต]; 2557 [เข้าถึงเมื่อ 10 มีนาคม 2552]. เข้าถึงได้จาก:https://thamaprang.go.th/public/communityinfo/data/index/menu/177.
8. อรวรรณ ศิลปะกิจ. แบบวัดความเครียดฉบับศรีธัญญา. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 2551; 16(3):177-185.
9. ทวี ตั้งเสรี, สุวรรณา อรุณพงศ์ไพศาล, อรุณ จิรวัฒน์กุล, ธวัชชัย กฤษณะประกรกิจ, กนกวรรณ กิตติวัฒนากูล, วรสรรพ์ ปรัชญคุปต์ และคณะ. การพัฒนาแบบคัดกรองภาวะซึมเศร้าและความเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย (ฉบับปี 2009). วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย. 2552;54(3):287-298.
10. ชาญวิทย์ พรนภดล, บัณฑิต ศรไพศาล, กุสุมาวดี คำเกลี้ยงม, เสาวนีย์ พัฒนอมร. การพัฒนาแบบทดสอบการติดเกม. วารสารสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย. 2557;59(1):3-14.
11. Ferris J. & Wynne H. The Canadian Problem Gambling Index: Final report. Ottawa: Submitted to Canadian Centre on Substance Abuse. 2001.
12. นิตยา เงินประเสริฐศรี. การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์. 2544;27:61-73.
13. ธราเทพ โอชารส, สุณี สาธิตานันต์ และรังสรรค์ สิงหเลิศ. รูปแบบการป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติด โดยวิธีการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม: กรณีศึกษาเทศบาลตำบลคำบง อำเภอห้วยผึ้ง จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม 2554;5:73-85.
14. รัถยานภิศ พละศึก, เบญจวรรณ ถนอมชยธวัช, ดลปภัฎ ทรงเลิศ. การศึกษาเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม: กระบวนการพัฒนาการสร้างเสริมสุขภาพชุมชนอย่างมีส่วนร่วม. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2561;5:211-223.
15. สัญญา ยีอราน, ศิวิไลซ์ วนรัตน์วิจิตร. การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม สู่ความสำเร็จการเปลี่ยนแปลงนโยบายในระบบสุขภาพ. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้ 2561;5:288-300.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
