การสั่งใช้ยาปฏิชีวนะอย่างเหมาะสมในจังหวัดระนอง: ขั้นตอนสู่การสั่งใช้ยาอย่างสมเหตุผล
คำสำคัญ:
การใช้ยาอย่างสมเหตุผล, ยาปฏิชีวนะบทคัดย่อ
การสั่งใช้ยาปฏิชีวนะที่ไม่เหมาะสมจัดเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของทุกประเทศ นอกจากจะนำไปสู่การดื้อยาของเชื้อแบคทีเรียแล้วยังทำให้การรักษาทำได้ยากขึ้น ส่งผลให้ผู้ป่วยต้องนอนโรงพยาบาลนานขึ้นหรือเสียชีวิต ปี 2560 กระทรวงสาธารณสุขได้จัดทำคู่มือแนวทางการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลและประกาศใช้ในทุกเขตสุขภาพ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อดูผลการดำเนินการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลต่ออัตราการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะใน 4 โรค ได้แก่ โรคติดเชื้อที่ระบบการหายใจส่วนบนและหลอดลมอักเสบเฉียบพลัน โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน บาดแผลสดจากอุบัติเหตุ และการใช้ในหญิงคลอดปกติครบกำหนดทางช่องคลอด ตลอดจนมูลค่าของการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะ ของโรงพยาบาล 5 แห่งในจังหวัดระนอง จากการดำเนินการส่งเสริมการสั่งใช้ยาอย่างสมเหตุผลโดยการใช้หลายวิธีร่วมกัน พบว่าอัตราการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะใน 4 โรคมีแนวโน้มลดลงในปี 2016 ถึง 2018 โดยอัตราการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะในโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน และการใช้ในหญิงคลอดปกติครบกำหนดทางช่องคลอด ลดลงต่ำกว่าเกณฑ์เป้าหมายที่กำหนดที่น้อยกว่าร้อยละ 20 จำนวน DDDs ยาปฏิชีวนะชนิดรับประทานที่สั่งใช้ต่อผู้ป่วยนอก 1000 ครั้งที่ผู้ป่วยมารับบริการต่อวัน และจำนวน DDDs ยาปฏิชีวนะชนิดฉีดต่อ 100 วันที่ผู้ป่วยอยู่ในโรงพยาบาล รวมทั้งมูลค่าการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะเฉลี่ยต่อเดือน ลดลงอย่างต่อเนื่อง ปัจจัยแห่งความสำเร็จที่สำคัญในการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผล ได้แก่ การส่งเสริมสร้างความตระหนัก ร่วมกับการอบรมให้ความรู้แก่แพทย์ บุคลากรทางการแพทย์ ผู้ป่วย ญาติ และชุมชน ตลอดจนการกำกับติดตามและประเมินผลอย่างใกล้ชิด
เอกสารอ้างอิง
2. Zellweger RM, Carrique-Mas J, Limmathurotsakul D, Day NPJ, Thwaites GE, Baker S. A current perspective on antimicrobial resistance in Southeast Asia. J Antimicrob Chemother 2017;72:2963-2972.
3. Kourkouta L, Kotsiftopoulos CH, Papageorgiou M, Iliadis CH, Monios A. The rational use of antibiotics medicine. J Healthc Commun 2017;2(3):1-4.
4. World Health Organization (WHO). ATC/DDD Index [Internet] 2018. [Cited 2018 Aug 24] Available from: https://www.whocc.no/ddd/definition_and_general_considera/
5. Gunawardhana CB, Sakeena MHF, Sivayoganthan C. Awareness of rational medication use and antibiotic self medication practices among undergraduate students in a university in Sri Lanka. Trop J Pharm Res 2015;14(4):723-729.
6. Holloway KA. Promoting the rational use of antibiotics. Regional Health Forum. 2011; 15:122-130.
7. Sumpradit N, Chongtrakul P, Anuwong K, Pumtong S, Kongsomboon K, Butdeemee P, et al. Antibiotics smart use: a workable model for promoting the rational use of medicines in Thailand. Bull World Health Organ 2012;90:905-913.
8. Bbosa GS, Wong G, Kyegombe DB, Ogwal-Okeng J. Effects of intervention measures on irrational antibiotics/antibacterial drug use in developing countries: A systematic review. Health 2014; 6:171-187.
9. Arnold SR, Straus SE. Interventions to improve antibiotic prescribing practices in ambulatory care. Cochrane Database Syst Rev 2005;4:CD003539.
10. Boonyasiri A, Thamlikitkul V. Effectiveness of multifaceted interventions on rational use of antibiotics for patients with upper respiratory tract infections and acute diarrhea. J Med Assoc Thai 2014;97 (Suppl. 3):S13-S19.
11. Sirijatuphat R, Choochan T, Siritongtaworn P, Sripojtham V, Thamlikitkul V. Implementation of antibiotic use guidelines for fresh traumatic wound at Siriraj Hospital. J Med Assoc Thai 2015;98(3):245-252.
12. Bonet M, Ota E, Chibueze CE, Oladapo OT. Routine antibiotic prophylaxis after normal vaginal birth for reducing maternal infectious morbidity. Cochrane Database of Systematic Reviews 2017; Issue 11. Art. No.: CD012137.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
