การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การป้องกัน ควบคุมโรคไข้เลือดออก โดยการมีส่วนร่วม จังหวัดเชียงใหม่
คำสำคัญ:
ไข้เลือดออก, การขับเคลื่อน, การมีส่วนร่วมบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาการระบาดของโรคไข้เลือดออกจังหวัดเชียงใหม่ ในรูปแบบการวิจัย และพัฒนา (Research and development) โดยการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกโดยการมีส่วนร่วมสู่การปฏิบัติในพื้นที่ เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง กลุ่มเป้าหมายในศึกษาคือหัวหน้าส่วนราชการระดับจังหวัด นายอำเภอทุกอำเภอ ตัวแทนภาคเอกชน แบ่งการศึกษาเป็น 4 ระยะ ระยะที่ 1 การวิเคราะห์สภาพปัญหา ระยะที่ 2 พัฒนายุทธศาสตร์ ระยะที่ 3 การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ ระยะที่ 4 การประเมินผลการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ เก็บข้อมูลด้วยแนวคำถามสำหรับการสนทนากลุ่มการจัด
เวทีระดมความคิดเห็น ทำ SWOT analysis แผนผังความคิด (mind mapping) และวงจรการบริหารงานคุณภาพ (PDCA)
ผลการศึกษา การวิเคราะห์สภาพปัญหาการดำเนินงาน พบว่า การนำนโยบายจากจังหวัดสู่การปฏิบัติไม่ชัดเจน การกำกับติดตามการดำเนินงานไม่ต่อเนื่อง ผู้บริหารหน่วยงานอื่นนอกเหนือจากหน่วยงานสาธารณสุขยังไม่ทราบสถานการณ์ ไม่เห็นความสำคัญและมีส่วนร่วมในการดำเนินการค่อนข้างน้อย จุดแข็งของการดำเนินงานที่ผ่านมา มีคณะกรรมการดำเนินงานระดับจังหวัดที่มีความเข้มแข็ง มีการประชุมแก้ไขปัญหาต่างๆ อย่างต่อเนื่อง องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีงบประมาณในการสนับสนุนการควบคุมโรคเพียงพอ มีวัสดุ อุปกรณ์ในการควบคุมโรคเพียงพอ การพัฒนายุทธศาสตร์มีการคืนข้อมูลผลการดำเนินงานตามยุทธศาสตร์ที่ผ่านมา สนับสนุนให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็น ข้อเสนอแนะเพื่อพัฒนาให้มีประสิทธิภาพอย่างอิสระ การให้ความสำคัญกับทุกคนทำให้ทุกคนเกิดความพึงพอใจในการทำงาน ชี้ให้เห็นเป้าหมายที่ชัดเจน ส่งผลให้ยุทธศาสตร์ได้รับการพัฒนาไปในทิศทางที่เหมาะสม การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ดำเนินการขับเคลื่อนโดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ขับเคลื่อนหลักร่วมกับหัวหน้าส่วนราชการระดับจังหวัด ภาคประชาชน นายอำเภอเข้าร่วมการขับเคลื่อน มีการกำหนดนโยบายที่ชัดเจนในระดับจังหวัด ทำบันทึกข้อตกลงร่วมกันในระดับจังหวัด ระดับอำเภอ และระดับตำบล ติดตามและประเมินผลโดยทีมคณะกรรมการระดับจังหวัดอย่างต่อเนื่อง ทำให้การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกประสบความสำเร็จ ผลของการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ คือ อัตราป่วยโรคไข้เลือดออกที่ลดลงอย่างเห็นได้ชัดในปี 2559 มีอัตราป่วย 270.73 ต่อประชากรแสนคน ลดลงเหลือ 121.73 ต่อประชากรแสนคนในปี 2560 และ 47.63 ต่อประชากรแสนคน ในปี 2561 ค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายในชุมชนลดลง พื้นที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคไข้เลือดออกลดลง
เอกสารอ้างอิง
2. กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์ไข้เลือดออกในประเทศไทย ปี 2559. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 12 ธันวาคม 2560]; เข้าถึงได้จาก: https://www.m-society.go.th/ewt_news.php?nid=19494/
3. กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ. รายงานวิเคราะห์สถานการณ์โรคไข้เลือดออกจังหวัดเชียงใหม่ ปี 2560. เชียงใหม่: สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่; 2560.
4. จินตนา ศริวัฒนโชค. วงจร PDCA. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 10 ธันวาคม 2559]; เข้าถึงได้จาก:https://203.172.179.44/skpp/file.php/1/PDCA/PDCA_mean.doc/
5. สถาบันวิจัย จัดการความรู้ และมาตรฐานควบคุมโรค. แผนยุทธศาสตร์การวิจัยและพัฒนา ด้านการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ พ.ศ. 2560-2564. นนทบุรีฯ: กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข; 2559.
6. Cohen, J.M. and N.T. Uphoff. Participations place in rural development: Seeking clarity though specificity. New York: World Developments. 1980.
7. ถวิลวดี บุรีกุล. การมีส่วนร่วม: แนวคิด ทฤษฎีและกระบวนการ. กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า; 2548.
8. พรพรหมมา แป้นทอง. การมีส่วนร่วมในการพัฒนาท้องถิ่นของประชาชนในเขตเทศบาลนครเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต]. สาขารัฐศาสตร์. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์; 2559.
9. มนตรี มะลิต้น, สุพรรณี ศรีปัญญากร, บุญมา สุนทราวิรัตน์. การศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการป้องกันและควบคุมโรคไข้เลือดออกตำบลบ้านเป็ด อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น 2556;6(1):121-130.
10. มนัญชัย รูปต่ำ. การมีส่วนร่วมในการป้องกันโรคไข้เลือดออกของคณะกรรมการบริหารระบบหลักประกันสุขภาพระดับท้องถิ่นเชียงใหม่. [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. สาขาวิชาการบริหารสาธารณสุข. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2552.
11. Herzberg, F., Mausner, B., Snyderman, B.B. The motivation to work. New York: John Wiley. 1959.
12. ศิริวรรณ เสรีรัตน์, สมศักดิ์ วานิชยาภรณ์, สมชาย หิรัญกิตติ. องค์การและการจัดการ. ฉบับมาตรฐานปรับปรุงใหม่. กรุงเทพฯ: ธรรมสาร; 2545.
13. อรทัย ก๊กผล. การมีส่วนร่วมของประชาชน. กรุงเทพฯ: คณะรัฐศาสตร์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2546.
14. กรมควบคุมโรค. รายงานสถานการณ์ไข้เลือดออกในประเทศไทย ปี 2561. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 9 มิถุนายน 2561]; เข้าถึงได้จาก:https://www.m-society.go.th/ewt_news.php?nid=19494/
15. กลุ่มงานควบคุมโรคติดต่อ. รายงานความชุกของดัชนีลูกน้ำยุงลายจังหวัดเชียงใหม่ปี 2559-2561. เชียงใหม่:สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงใหม่; 2561.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
