ผลของการใช้โปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม การบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและพฤติกรรมการออกกำลังกาย ที่เหมาะสมของเด็กที่เป็นโรคอ้วน โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ชีน้ำร้าย 2 ตำบลชีน้ำร้าย อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี

บทคัดย่อ

     การศึกษาครั้งนี้มีความมุ่งหมายหลักเพื่อศึกษาผลของโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะ และพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมของเด็กที่เป็นโรคอ้วน โดยมีวัตถุประสงค์คือเพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน เจตคติต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะ เจตคติต่อพฤติกรรมการออกกำลังที่เหมาะสม และในด้านพฤติกรรม คือพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมของกลุ่มตัวอย่าง ภายหลังการทดลองและระหว่างกลุ่มที่ได้รับและไม่ได้รับโปรแกรม กลุ่มตัวอย่างที่ศึกษาคือ เด็กที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าเป็นโรคอ้วนของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลชีน้ำร้าย 2 ตำบลชีน้ำร้าย อำเภออินทร์บุรี จังหวัดสิงห์บุรี จำนวน 24 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองจำนวน 12 คน และกลุ่มควบคุมจำนวน 12 คน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสม ซึ่งประกอบด้วย 2 กิจกรรม คือ 1) การให้ความรู้ด้านโภชนาการและการออกกำลังกาย และการสร้างเจคติต่อพฤติกรรมจำนวน 1 ครั้ง มี 8 กิจกรรมย่อย และ 2) การใช้กระบวนการควบคุมตนเองเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมในชีวิตประจำวัน จำนวน 5 สัปดาห์ ส่วนกลุ่มควบคุมได้รับโปรแกรมปกติจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ และทำการบันทึกการรับประทานอาหารและการออกกำลังกายในชีวิตประจำวัน การศึกษาครั้งนี้เป็นการทดลองโดยใช้แบบแผนการทดลองแบบ Pretest-Posttest Control group Design และ แบบ ABF และมีกลุ่มควบคุม (ABF Control group Design) เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบวัดความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน แบบสอบถามเจตคติต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและเจตคติต่อพฤติกรรมการออกกำลังกาย แบบบันทึกการรับประทานอาหารและการออกกำลังกายประจำวันวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ร้อยละและการทดสอบค่าที
     ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังการทดลอง ความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน เจตคติต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและเจตคติต่อพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมของกลุ่มทดลองสูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรม และสูงกว่ากลุ่มควบคุม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 พฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะของกลุ่มทดลองหลังจากได้รับโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของเด็กที่เป็นโรคอ้วนดีกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 ส่วนพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมภายหลังการทดลองของกลุ่มทดลองสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (p=0.11) แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมสร้างเสริมสุขภาพเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะและพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสมนั้นสามารถเปลี่ยนแปลงความรู้เกี่ยวกับโรคอ้วน เจตคติต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะ เจตคติต่อพฤติกรรมการออกกำลังกายที่เหมาะสม และพฤติกรรมการบริโภคอาหารอย่างถูกสุขลักษณะได้