ปัจจัยเสี่ยง อาการและอาการแสดงทางคลินิก การตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการรักษาภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด ที่คลอดในโรงพยาบาลอู่ทองจังหวัดสุพรรณบุรี
คำสำคัญ:
ภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด, ภาวะติดเชื้อในระยะแรก, ภาวะติดเชื้อในระยะหลังบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบ Retrospective study มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยเสี่ยง อาการและอาการแสดงทางคลินิก การตรวจทางห้องปฏิบัติการ และการรักษาภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดที่คลอดในโรงพยาบาลอู่ทอง ในช่วงวันที่ 1 ตุลาคม 2554 ถึง 30 กันยายน 2557 รวมระยะเวลา 3 ปีโดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ ภาวะติดเชื้อในระยะแรก (Early-onset sepsis; EOS) และภาวะติดเชื้อในระยะหลัง (Late onset sepsis; LOS) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา (Descriptive Statistics) โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ SPSS แสดงในรูปร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานและใช้ Independent T-test ในการเปรียบเทียบความแตกต่างของกลุ่มตัวอย่างที่ศึกษา ผลการวิจัยพบภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด 58 ราย จากจำนวนทารกเกิดมีชีพ 3,213 ราย คิดเป็นอุบัติการณ์ 18.05 ต่อทารกเกิดมีชีพ 1,000 ราย ได้รับการวินิจฉัยเป็น EOS 34 ราย (ร้อยละ 58.62) และ LOS 24 ราย (ร้อยละ 41.38) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะติดเชื้อ คือ คลอดก่อนกำหนด 9 ราย (ร้อยละ 15.52) ทารกน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่า 2,500 กรัม 9 ราย (ร้อยละ 15.52) และ PROM 18 ชั่วโมง 5 ราย (ร้อยละ 8.62) อาการและอาการแสดงทางคลินิกที่พบมากที่สุด คือ ไข้ 29 ราย (ร้อยละ 50.00) ส่วนที่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญซึ่งพบใน EOS มากกว่า ได้แก่ อาการในระบบทางเดินหายใจ คือ tachypnea (p = 0.04) และอาการในระบบทางเดินอาหาร คือ jaundice (p = 0.03) อาการที่พบใน LOS มากกว่า ได้แก่ อาการในระบบทางเดินอาหาร คือ poor feeding (p = 0.00) และอาการในระบบประสาท คือ lethargy (p = 0.01) ผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบความผิดปกติของ CBC ได้แก่ WBC > 25,000/mm3 3 ราย (ร้อยละ 5.17) และ platelet < 150,000/mm3 3 ราย (ร้อยละ 5.17) ผลการเพาะเชื้อแบคทีเรียในเลือด พบให้ผลบวก 5 ราย (ร้อยละ 8.62) เป็นเชื้อ Coagulase negative staphylococcus (CoNS) 2 ราย (ร้อยละ 3.45) Staphylococcus epidermidis 2 ราย (ร้อยละ 3.45) และ Streptococcus viridians 1 ราย (ร้อยละ 1.72) ยาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาภาวะติดเชื้อ คือ ampicillin + gentamicinหรือ PGS + gentamicin 41 ราย (ร้อยละ 70.69) ยาปฏิชีวนะอื่นๆ (ampicillin + gentamicin+ cloxacillin, cefotaxime+amikacin) 17 ราย (ร้อยละ 29.31)โดยพบการใช้ cefotaxime + amikacinรักษา LOS มากกว่า EOS อย่างมีนัยสำคัญ (p = 0.011) ระยะเวลาการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะเฉลี่ย 7.10 วัน
ปัจจัยเสี่ยงสำคัญของภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดที่คลอดในโรงพยาบาลอู่ทอง คือ คลอดก่อนกำหนดทารกน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่า 2,500 กรัม และ PROM 18 ชั่วโมง นอกจากนี้ทารกแรกเกิดที่มีภาวะติดเชื้อมักมีลักษณะทางคลินิกและผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการที่ไม่จำเพาะเจาะจง และมีการใช้ยาปฏิชีวนะที่มีฤทธิ์ครอบคลุมกว้างในการรักษากลุ่มที่มีภาวะติดเชื้อไม่รุนแรง ดังนั้นควรมีแนวทางปฏิบัติเกี่ยวกับการป้องกันการคลอดก่อนกำหนด การให้ยาปฏิชีวนะในมารดาเพื่อป้องกันการติดเชื้อในทารกแรกเกิดการวินิจฉัยและดูแลภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิดเพื่อลดอุบัติการณ์การติดเชื้อหลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะเกินความจำเป็นและลดระยะเวลาการรักษาในโรงพยาบาล
เอกสารอ้างอิง
2. Stroll BJ. Pathogenesis and Epidemiology. In : Behrman RE, Kliegman RM, Jenson HB. 19th ed. Nelson Textbook of Pediatrics. USA. Saunders, 2012:623-40.
3. Escobar GJ, Li DK, Armstrong MA, Gardner MN, Folck BF, Verdi JE, et al. Neonatal sepsis workups in infants >/=2000 grams at birth: A population-based study. Pediatrics 2000;106 (2 pt1):256-263.
4. พรเพ็ญ มนตรีศรีตระกูล, แสงแข ชำนาญวนกิจ, พรพัฒน์ รัศมีมารีย์, ปรียาพันธ์ แสงอรุณ. อุบัติการณ์ของภาวะติดเชื้อในระยะหลังคลอดลักษณะทางคลินิกและการรักษาในทารกแรกเกิดที่คลอดในโรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า. เวชสารแพทย์ทหารบก 2547;57:237-244.
5. Dawodu A, Umran KA, Twum-Danso K. A case control study of neonatal sepsis: experience from Saudi Arabia. J Tropical Pediatr. 1997;43(2):84-8.
6. กฤษณา เพ็งสา, สุกัญญา ทักษพันธ์. “การติดเชื้อในทารกแรกเกิด” โรงพยาบาลศรีนครินทร์ พ.ศ. 2530-2533. ศรีนครินทร์เวชสาร 2538; 10(23).
7. Tufail A, Hashmi HA. Maternal and perinatal outcome in teenage pregnancy in a community based hospital. Pakistan Journal of Surgery. 2008;24(2):130-4.
8. Chan GJ, Lee AC, Baqui AH, Tan J, Black RE. Risk of Early-Onset Neonatal Infection with Maternal Infection or Colonization: A Global Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS Med. 2013;10(8):e1001502.
9. ชูวัฒนา ชาระ, กัลยา ศรวงค์, อมรรัตน์อินทรชื่น, สมเกียรติ นิลวัชรารัง, สมคิด สุริยเลิศ, นัทยา ก้องเกียรติกมล. ปัจจัยในหญิงตั้งครรภ์ที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อในกระแสโลหิตของทารกแรกเกิดในโรงพยาบาลนครพนม จังหวัดนครพนม. โครงการโรคติดเชื้ออุบัติใหม่ จังหวัดนครพนม.2554.
10. Brady MT, Polin RA. Prevention and management of infants with suspected or proven neonatal sepsis. Pediatrics (serial on the Internet). 2013 Jun (cited 2015 Jan 2);132(1):166-8. Available from: http://pediatrics.aappublications.org/content/early/2013/06/05/peds.2013-1310.citation
11. Polin RA; Committee on Fetus and Newborn. Management of neonates with suspected or proven early-onset bacterial sepsis. Pediatrics. 2012;129(5):1006-1015.
12. ภคินี ภัทรกุล. การติดเชื้อของทารกในโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชสระแก้ว. เวชสารศูนย์การแพทย์คลินิกโรงพยาบาลพระปกเกล้า 2551;25(2):108-18.
13. Sankar MJ, Agarwal R, Deorari AK, Paul VK. Sepsis in the Newborn.Indian J Pediatric. 2008;75(3):261-6.
14. Escobar GJ, Puopolo KM, Wi S, Turk BJ, Kuzniewicz MW, Walsh EM, et al. Stratification or risk ofearly-onset sepsis in newborn > 34 weeks’ gestation. Pediatrics 2014;133(1)30-6.
15. Ottolini MC, Lundgren K, Mirkinson LJ, Cason S, Ottolini MG. Utility of complete blood count and blood culture screening to diagnose neonatal sepsis in the asymptomatic at risk newborn. Pediatr Infect Dis J. 2003;22(5):430-434.
16. Newman TB, Puopolo KM, Wi S, Draper D, Escobar GJ. Interpreting complete blood counts soon after birth in newborns at risk for sepsis. Pediatrics 2010;126(5):903-909.
17. Benitz WE, Han MY, Madan A, Ramachandra P. Serial serum C-reactive protein levels in the diagnosis of neonatal infection. Pediatrics (serial on the Internet). 1998 Oct (cited 2015 Jan 2);102(4). Available from: http://www.pediatrics.org/cgi/content/full/102/4/e41
18. Shiqiang S, GuoxianC, YidongW, LizhongD, Zhengyan Z. Rapid diagnosis of bacterial sepsis withPCR amplification and microarray hybridization in 16S rRNA gene. Pediatr Res 2005;58(1):143-8.
19. NJ Shrestha, KU Subedi, GK Rai. Bacteriological Profile of Neonatal Sepsis: A Hospital Based Study. Nepal Pediatric SocJ.2010;31(1): 1-5.
20. Marchant EA,Boyce GK,Sadarangani M, Lavoie PM. Neonatal Sepsis due to CoagulaseNegative Staphylococci. Clinical and Developmental Immunology (serial on the Internet). 2013 May (cited 2015 Jan 4). Article ID: 586076; (about 10 p.). Available from: http://dx.doi.org/10.1155/2013/586076
21. Li Z, Xiao Z, Zhong Q,Zhang Y, Xu F. 116 cases of neonatal early-onset or late-onset sepsis: A single center retrospective analysis on pathogenic bacteria species distribution and antimicrobial susceptibility. Int J ClinExp Med. 2013;6(8):693-699.
22. Nash C, Chu A, Bhatti M, Alexandar K, Schreiber M, Hageman JR. Coagulase Negative Staphylococci in the Neonatal Intensive Care Unit: Are We Any Smarter?. Neo Reviews 2013;14(6):284-293.
23. Schelonka RL, Chai MK, Yoder BA, Hensley D, Brockett RM, Ascher DP. Volume of blood required to detect common neonatal pathogens. Pediatrics. 1996;129(2):275-278.
24. จรรยา จิระประดิษฐา. ภาวะติดเชื้อในทารกแรกเกิด: หลักฐานเชิงประจักษ์. ใน: สันติ ปุณณะหิตานนท์, บรรณาธิการ. Advance Neonatal Care. กรุงเทพ : แอคทีฟพริ้นท์ จำกัด. 2556:215-236.
25. Bryan CS, John JF Jr, Pai MS, Austin TL. Gentamicin vs cefotaxime for therapy of neonatal sepsis.Relationship to drug resistance. Am J Dis Child1985;139(11):1086-1089.
26. Sivanandan S, Soraisham AS, Swarnam K. Choice and Duration of Antimicrobial Therapy for Neonatal Sepsis and Meningitis. Int J Pediatr (serial on the Internet). 2011 Nov (cited 2015 Jan 4) (about 9 p.). Available from:http://dx.doi.org/10.1155/2011/712150
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
