การฟื้นฟูสภาพช่องปากในผู้ป่วยกล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรง ด้วยการทำฟันเทียมชนิดถอดได้ทั้งปาก
คำสำคัญ:
การฟื้นฟูสภาพช่องปาก, กล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรง, การใส่ฟันเทียมบทคัดย่อ
การใส่ฟันเทียมถอดได้ทั้งปากในผู้ป่วยกล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรงมักพบปัญหาการใช้งาน เนื่องจากกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงมีผลต่อการควบคุมแนวการเคลื่อนที่ของขากรรไกรล่าง การยึดอยู่ ความมีเสถียรภาพ รวมทั้งความสวยงาม กรณีศึกษา: ผู้ป่วยหญิงไทยอายุ 55 ปี มีประวัติกล้ามเนื้อใบหน้าด้านซ้ายอ่อนแรงมา 7 ปี แพทย์วินิจฉัยเป็น Left facial nerve palsy due to malignant ostitisexterna with osteomastoiditis ร่วมกับหูซ้ายหนวก ได้รับการรักษาด้วยยา และการผ่าตัดรักษาปัญหาเปลือกตาปิดไม่สนิท ต้องการใส่ฟันเทียมทั้งปาก การตรวจภายนอกพบใบหน้าไม่สมมาตร มุมปากด้านซ้ายตก มีน้ำลายไหลซึม ขากรรไกรล่างเยื้องไปด้านขวาเล็กน้อย ออกเสียงจากริมฝีปากคู่ (bilabial) และเสียงริมฝีปากล่าง-ฟันบน (labiodental) ไม่ชัดเจน ไม่สามารถเคลื่อนขากรรไกรล่างและกัดสบฟันตามคำบอกได้ การกัดสบฟันมีการเลื่อนไถล เนื่องจากอาการกล้ามเนื้อใบหน้าด้านซ้ายอ่อนแรง ผู้ป่วยได้รับการรักษา ด้วยการพิมพ์ปากด้วยอัลจิเนต ต่อมาพิมพ์ปากครั้งสุดท้ายพร้อมทำการปั้นขอบด้วยวัสดุพิมพ์ปากซิลิโคน หลังจากนั้นทำการลองขี้ผึ้งในปาก จัดเรียงระนาบปลายฟันของฟันหน้าบน เนื่องจากผู้ป่วยไม่สามารถทำซ้ำตำแหน่งการกัดฟันและควบคุมแนวทางการเคลื่อนที่ของขากรรไกรล่างได้ ทำให้การประเมินมิติแนวดิ่งของการสบฟันและความสัมพันธ์ของขากรรไกรทำได้ยาก ต้องช่วยประคองขากรรไกรล่างระหว่างหาความสัมพันธ์ดังกล่าว จากนั้นทำการเรียงฟันตามทฤษฎีการสบด้านลิ้น และนัดผู้ป่วยลองฟัน พร้อมเพิ่มขี้ผึ้งเพื่อขยายขอบด้านใกล้แก้มฟันบนด้านซ้าย เพื่อช่วยพยุงกล้ามเนื้อ เมื่อผู้ป่วยพึงพอใจกับความสวยงาม การออกเสียง และการกัดสบฟัน แล้วจึงเปลี่ยนขี้ผึ้งเป็นฟันเทียมถาวร ใส่ให้ผู้ป่วยใช้งาน นัดผู้ป่วยผ่าตัดฝังรากฟันเทียม เพื่อยึดฟันเทียมทั้งปากชิ้นล่าง โดยใช้รากฟันเทียมที่มีส่วนยึดติดกับฟันเทียมเป็น locator งดใส่ฟันเทียมล่างอย่างน้อย 2 สัปดาห์ หลังการผ่าตัด 4 เดือนจึงทำการต่อ locator แนะนำการดูแลรักษาฟันเทียมและส่วนของรากฟันเทียมแก่ผู้ป่วย นัดผู้ป่วยทุก 2 สัปดาห์ เพื่อประเมินการทำความสะอาดช่องปากของผู้ป่วย หลังติดตามการรักษา 3 เดือน ผู้ป่วยพึงพอใจกับฟันเทียมชุดนี้ ทั้งในแง่ประสิทธิภาพในการเคี้ยวอาหาร ความสวยงาม และการยึดอยู่ เนื้อเยื่ออ่อนโดยรอบช่องปากอยู่ในเกณฑ์ปกติ ไม่มีแผลกดเจ็บผู้ป่วยไม่รู้สึกกังวลหรือรู้สึกผิดปกติบริเวณรากฟันเทียม สรุปได้ว่า การใส่ฟันเทียมล่างทั้งปากที่รองรับด้วยรากฟันเทียม ในผู้ป่วยที่มีกล้ามเนื้อใบหน้าอ่อนแรง และมีการสูญเสียฟันล่างในช่องปากทั้งหมดรายนี้ ทำให้ผู้ป่วยมีสุขภาวะที่ดี
เอกสารอ้างอิง
2. Lenkholm U, Van Steenberhe D, Herrmann I. Osseointegrated implants in the treatment of partially edentulous jaws. A prospective 5 year multicenter study Int Oral Maxillofac Implants. 1994;9:627-35.
3. Romero-Pérez MJ, Mang-de la Rosa Mdel R, López-Jimenez J, Fernàndez-Feijoo J, Cutando-Soriano A. Implants in disabled patients: a review and update. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2014 Sep 1;19(5):e478-82.
4. Muthuvignesh J, Kumar NS, Reddy DN, Rathinavelu P, Egammai S, Adarsh A. Rehabilitation of Bell’s palsy patient with complete dentures J Pharm Bioallied Sci. 2015 Aug; 7 (Suppl 2):S776-8.
5. Rajapur A, Mitra N, Prakash VJ, Rah SA, Thumar S. Prosthodontic Rehabilitation of Patients with Bell’s Palsy: Our Experience. J Int Oral Health. 2015;7():(Suppl 2):77-81.
6. Godavarthi S, Sajjan MCS, Raju A.V R, Kumar R. Extended buccal flange technique to manage bells palsy patient with complete denture. 2012;58-60. International Journal of dental clinic. 2012;6:58-60
7. Kaur S, Suman N, Singh K, Sethi N, Neutral Z. Concept In Management Of Edentulous Bell’s Palsy Patient-A Case Report. Indian Journal of Dental Sciences. 2014;6:60-1
8. Lazzari JB. Intraoral splint for support of lips in Bells palsy. J Prosthet Dent. 1955;5:579-81.
9. Larsen SJ, Carter JF, Abrahamian HA. Prosthetic support for unilateral facial paralysis. J Prosthet Dent 1976;35:192-201.
10. Chee GH, Nedzeski JN. Facial nerve grading systems Facial Plast Surg. 2000;16(4):315-24.
11. Heckmann SM, Heckmann JG, Weber HP. Clinical outcomes of three Parkinsonดs disease patients treated with mandibular implant overdentures. Clin Oral Implants Res. 2000;11:566-71.
12. Véron C, Chanavaz M, Ferri J, Donazzan M, Hildebrand HF. A panorama of current materials for osseous application in maxillofacial surgery and oral implantology. Revue de stomatologie et de chirurgie maxillo-faciale. 1995;96(4):274-81.
13. Bishara SE. Textbook of Orthodontics. New York: W.B.Saunders company; 2001.
14. Robert G, Anderson MD. Facial nerve disorders and surgery. Sel Read Plast Surg 2006;10:1-41.
15. Malik NA. Facial nerve and motor disturbances of the face and jaws In: Malik NA, editor. Text Book of Oral and Maxillofacial Surgery New Delhi: Jaypee Brothers Medical Publishers 2008. p. 719-21.
16. Slavkin HC. The significance of a human smile: Observations on Bell’s palsy J Am Dent Assoc. 1999;130(2):269-72
17. Inada M, Yamazaki T, Shinozuka O, Sekiguchi G, Tamamori Y, Ohyama T. Complete denture treatments for a cerebral palsy patient by using a treatment denture. A case report J Med Dent Sci. 2002;49(2):171-7.
18. Becker CM, Swoop CC, Guckes AD. Lingualized occlusion for removable prosthodontics J Prosthet Dent. 1977;38(6):601-8.
19. Smith RA, Berger R, Dodson TB. Risk factors associated with dental implants in healthy and medically compromised patients. Int J Oral Maxillofac Implants. 1992;7:367-72.
20. Rogers JO. Implant-stabilized complete mandibular denture por a patient with cerebral palsy. Dent Update 1995;22:23-6.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
