บทความฟื้นวิชาการ: ภาวะเลือดเป็นกรดแลคติกเกิน ซึ่งสัมพันธ์กับการใช้ยาเมทฟอร์มิน
บทคัดย่อ
แม้ว่ายา metformin เป็นยาที่เหมาะสมที่ใช้รักษาโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แต่สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนรุนแรงที่เรียกว่า metformin-associated lactic acidosis (MALA) ซึ่งพบในผู้ป่วยที่มีปัจจัยส่งเสริม ได้แก่ การทำงานของไตที่ลดลง โรคตับ ภาวะหัวใจวาย หรือภาวะติดเชื้อ อุบัติการณ์ของภาวะนี้ค่อนข้างต่ำแต่หากเกิดขึ้นแล้วอาจรุนแรงถึงแก่ชีวิตได้ อัตราการเสียชีวิตไม่ได้สัมพันธ์กับระดับ lactate หรือระดับยา metformin ในเลือด แต่ปัจจัยที่สัมพันธ์กับผลการรักษาที่ไม่ดี ได้แก่ คะแนนจากการประเมินด้วย APACHE II สูง การมีภาวะ shock ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจและได้รับยากระตุ้นความดันโลหิต การวินิจฉัยภาวะนี้อย่างรวดเร็วพร้อมทั้งการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมในรายที่มีภาวะเลือดเป็นกรดที่รุนแรง (pH<7) พบว่าได้ผลดี หากต้องการป้องกันภาวะนี้ควรมีการประเมินปัจจัยเสี่ยงและหน้าที่ไตเป็นระยะ
เอกสารอ้างอิง
1. Viollet B, Guigas B, Sanz Garcia N, Leclerc J, Foretz M, Andreelli F. Cellular and molecular mechanisms of metformin: an overview. Clin Sci (Lond) 2012 Mar;122(6):253-70.
2. UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Effect of intensive blood glucose control with metfromin on complications in overweight patients with type 2 diabetes (UKPDS 34). Lancet 1998 Sep 12; 352: 854-65.
3. Nathan DM, Buse JB, Davidson MB, FerranniniE, Holman RR, Sherwin R. et al. Medical management of hyperglycemia in type 2 diabetes: a consensus algorithm for the initiation and adjustment of therapy: a consensus statement of the American Diabetes Association and the European Association for the Study of Diabetes. Diabetes Care 2009 Jan; 32(1): 193-203.
4. Cryer DR, Nicholas SP, Henry DH, Mills DJ, Stadel BV. Comparative outcomes study of metformin intervention versus conventional approach the COSMIC Approach Study. Diabetes Care 2005;28(3):539-43.
5. Salpeter SR, Greyber E, Pasternak GA, Salpeter Posthumous EE. Risk of fatal and nonfatal lactic acidosis with metformin use in type 2 diabetes mellitus. Cochrane Database Syst Rev 2010 Jan 20;(1):CD002967.
6. Stang M, Wysowski DK, Butler-Jones D. Incidence of lactic acidosis in metformin users. Diabetes Care 1999 June;22(6):925-7.
7. van Berlo-van de Laar IR, Vermeij CG, Doorenbos CJ. Metformin associated lactic acidosis: incidence and clinical correlation with metformin serum concentration measure ments. J Clin Pharm Ther 2011 Jun;36(3):376-82.
8. Kirpichnikov D, McFarlane SI, Sowers JR. Metformin: an update. Ann Intern Med 2002 Jul 2;137(1):25-33.
9. Seidowsky A, Nseir S, Houdret N, Fourrier F. Metformin-associated lactic acidosis: a prognostic and therapeutic study. Crit Care Med 2009;37(7):2191-2196.
10. Emslie-Smith AM, Boyle DI, Evans JM, Sullivan F, Morris AD; DARTS/MEMO Collaboration. Contraindications to metformin therapy in patients with type 2 diabetes: a populationbased study of adherence to prescribing guidelines. Diabet Med 2001;18:483-8.
11. Gan SC, Barr J, Arieff AI, Pearl RG. Biguanide-associated lactic acidosis. Case report and review of the literature. Arch Intern Med 1992;152:2333-6.
12. Scheen AJ, Paquot N. Metformin revisited: A critical review of the benefit-risk balance in at-risk patients with type 2 diabetes. Diabetes & Metabolism2013;39:179-190.
13. Sirtori CR, Pasik C. Re-evaluation of a biguanide, metformin: mechanism of action and tolerability. Pharmacol Res 1994;30:187-228.
14. Glucophage (metformin hydrochloride) and Glucophage XR (extended-release) prescribing information. Bristol. NJ: Bristol-Myers Squibb; 2009.
15. Smith I, Kumar P, Molloy S, Rhodes A, Newman PJ, Grounds RM, Bennett ED. Baseexcess and lactate as prognostic indicators for patients admitted to intensive care. Intensive Care Med 2001 Jan; 27(1):74-83.
16. Lalau JD, Race JM. Lactic acidosis in metformin-treated patients. Prognostic value of arterial lactate levels and plasma metformin concentrations. Drug Saf 1999; Apr 20(4): 377-384.
17. Lalau JD, Race JM. Lactic acidosis in metformin therapy. Drugs 1999; 58 (Suppl 1): 55-60, discussion 75-82.
18. Sirgrun Friesecke, Peter Abel, Markus Roser, Stephan B Felix, Soeren Runge. Outcome of severe lactic acidosis associated with metformin accumulation. Critical Care 2010; 14: 226-230.
19. Lalau JD, Race JM. Metformin and lactic acidosis in diabetic humans. Diabetes Obes Metab 2000 Jun; 2(3):131-137.
20. Chih-Neng Hsu, Chung-Hao Chang, Jeng-Haw Lin, Yen-Kuang Tai. Outcome of Metforminassociated Lactic Acidosis in Type 2 Diabetic Patients.TSIM 2012; 23: 360-366.
21. Kang BI, Kim SJ, Kim JH, Gil HW, Yang JO, Lee EY, Hong SY. Two cases of metformin-induced lactic acidosis successfully treated by hemodialysis. Korean J Med 2011; 80:473-476.
22. Min Ju Kim, Ju Young Han, Jun Young Shin, Shin II Kim, Jeong Min Lee, Seongbin Hong, et al. Metformin-Associated Lactic Acidosis: Predisposing Factors and Outcome. Endocrinol Metab (Seoul) 2015 Mar;30(1):78-83.
23. Choi HS, Jung KH, Shim JJ, Chae MJ, Lee SH, Lee TW, Lim CK, Kim MJ. A case of metformin-associated lactic acidosis. Korean J Nephrol 2004;23:143-6.
2. UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Effect of intensive blood glucose control with metfromin on complications in overweight patients with type 2 diabetes (UKPDS 34). Lancet 1998 Sep 12; 352: 854-65.
3. Nathan DM, Buse JB, Davidson MB, FerranniniE, Holman RR, Sherwin R. et al. Medical management of hyperglycemia in type 2 diabetes: a consensus algorithm for the initiation and adjustment of therapy: a consensus statement of the American Diabetes Association and the European Association for the Study of Diabetes. Diabetes Care 2009 Jan; 32(1): 193-203.
4. Cryer DR, Nicholas SP, Henry DH, Mills DJ, Stadel BV. Comparative outcomes study of metformin intervention versus conventional approach the COSMIC Approach Study. Diabetes Care 2005;28(3):539-43.
5. Salpeter SR, Greyber E, Pasternak GA, Salpeter Posthumous EE. Risk of fatal and nonfatal lactic acidosis with metformin use in type 2 diabetes mellitus. Cochrane Database Syst Rev 2010 Jan 20;(1):CD002967.
6. Stang M, Wysowski DK, Butler-Jones D. Incidence of lactic acidosis in metformin users. Diabetes Care 1999 June;22(6):925-7.
7. van Berlo-van de Laar IR, Vermeij CG, Doorenbos CJ. Metformin associated lactic acidosis: incidence and clinical correlation with metformin serum concentration measure ments. J Clin Pharm Ther 2011 Jun;36(3):376-82.
8. Kirpichnikov D, McFarlane SI, Sowers JR. Metformin: an update. Ann Intern Med 2002 Jul 2;137(1):25-33.
9. Seidowsky A, Nseir S, Houdret N, Fourrier F. Metformin-associated lactic acidosis: a prognostic and therapeutic study. Crit Care Med 2009;37(7):2191-2196.
10. Emslie-Smith AM, Boyle DI, Evans JM, Sullivan F, Morris AD; DARTS/MEMO Collaboration. Contraindications to metformin therapy in patients with type 2 diabetes: a populationbased study of adherence to prescribing guidelines. Diabet Med 2001;18:483-8.
11. Gan SC, Barr J, Arieff AI, Pearl RG. Biguanide-associated lactic acidosis. Case report and review of the literature. Arch Intern Med 1992;152:2333-6.
12. Scheen AJ, Paquot N. Metformin revisited: A critical review of the benefit-risk balance in at-risk patients with type 2 diabetes. Diabetes & Metabolism2013;39:179-190.
13. Sirtori CR, Pasik C. Re-evaluation of a biguanide, metformin: mechanism of action and tolerability. Pharmacol Res 1994;30:187-228.
14. Glucophage (metformin hydrochloride) and Glucophage XR (extended-release) prescribing information. Bristol. NJ: Bristol-Myers Squibb; 2009.
15. Smith I, Kumar P, Molloy S, Rhodes A, Newman PJ, Grounds RM, Bennett ED. Baseexcess and lactate as prognostic indicators for patients admitted to intensive care. Intensive Care Med 2001 Jan; 27(1):74-83.
16. Lalau JD, Race JM. Lactic acidosis in metformin-treated patients. Prognostic value of arterial lactate levels and plasma metformin concentrations. Drug Saf 1999; Apr 20(4): 377-384.
17. Lalau JD, Race JM. Lactic acidosis in metformin therapy. Drugs 1999; 58 (Suppl 1): 55-60, discussion 75-82.
18. Sirgrun Friesecke, Peter Abel, Markus Roser, Stephan B Felix, Soeren Runge. Outcome of severe lactic acidosis associated with metformin accumulation. Critical Care 2010; 14: 226-230.
19. Lalau JD, Race JM. Metformin and lactic acidosis in diabetic humans. Diabetes Obes Metab 2000 Jun; 2(3):131-137.
20. Chih-Neng Hsu, Chung-Hao Chang, Jeng-Haw Lin, Yen-Kuang Tai. Outcome of Metforminassociated Lactic Acidosis in Type 2 Diabetic Patients.TSIM 2012; 23: 360-366.
21. Kang BI, Kim SJ, Kim JH, Gil HW, Yang JO, Lee EY, Hong SY. Two cases of metformin-induced lactic acidosis successfully treated by hemodialysis. Korean J Med 2011; 80:473-476.
22. Min Ju Kim, Ju Young Han, Jun Young Shin, Shin II Kim, Jeong Min Lee, Seongbin Hong, et al. Metformin-Associated Lactic Acidosis: Predisposing Factors and Outcome. Endocrinol Metab (Seoul) 2015 Mar;30(1):78-83.
23. Choi HS, Jung KH, Shim JJ, Chae MJ, Lee SH, Lee TW, Lim CK, Kim MJ. A case of metformin-associated lactic acidosis. Korean J Nephrol 2004;23:143-6.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
2018-06-01
รูปแบบการอ้างอิง
1.
จักรเมธากุล ร. บทความฟื้นวิชาการ: ภาวะเลือดเป็นกรดแลคติกเกิน ซึ่งสัมพันธ์กับการใช้ยาเมทฟอร์มิน. JPMAT [อินเทอร์เน็ต]. 1 มิถุนายน 2018 [อ้างถึง 28 ธันวาคม 2025];8(1):147-51. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JPMAT/article/view/126699
ฉบับ
ประเภทบทความ
บทความฟื้นวิชาการ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย ถือเป็นผลงานวิชาการ งานวิจัย วิเคราะห์ วิจารณ์ ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้นิพนธ์ กองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป และผู้นิพนธ์จะต้องรับผิดชอบต่อบทความของตนเอง
