การศึกษาความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้า ในผู้ป่วยภาวะไตวายระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วย เครื่องไตเทียมในโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

  ภาวะซึมเศร้า (depression) เป็นภาวะทางจิตเวชที่พบได้บ่อยในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง หากวินิจฉัยได้รวดเร็วหรือรักษาตั้งแต่ระยะแรกจะสามารถลดอุบัติการณ์การฆ่าตัวตาย ลดภาวะทุพพลภาพ และช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตได้ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาความชุก และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วยภาวะไตวายระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมในโรงพยาบาลพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา
   การศึกษานี้เป็นการศึกษาภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม 91 ราย ซึ่งทั้งหมดเป็นผู้ป่วยที่เข้ามารับบริการในเดือนพฤศจิกายน-ธันวาคม 2560 เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป และแบบสอบถาม Patient Health Questionnaire-9 Thai version (PHQ-9) ประเมินภาวะซึมเศร้า มี 9 ข้อ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา เพื่ออธิบายความชุก และ Multiple logistic regression เพื่อศึกษาอิทธิพลของปัจจัยต่างๆ กับภาวะซึมเศร้า กำหนดระดับนัยสำคัญทางสถิติที่ p<0.05
   ผลการศึกษาพบว่า ความชุกของผู้ป่วยภาวะไตวายระยะสุดท้ายที่ได้รับการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมที่มีภาวะซึมเศร้า (PHQ-9 ≥9) คิดเป็นร้อยละ 17.6 โดยปัจจัยที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ระยะเวลาการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมน้อยกว่า 4 ปี (OR=3.91 95%CI 1.23-12.45) และความขัดแย้งในครอบครัว (OR=6.36 95%CI 1.58-25.63) ซึ่งภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วยภาวะไตวายระยะสุดท้ายยังคงเป็นปัญหาและอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ดังนั้นควรเน้นให้ผู้ป่วยปรับตัวยอมรับการดำเนินของโรคและการรักษา เพื่อลดอาการของภาวะซึมเศร้า และควรให้คำปรึกษาปัญหาด้านครอบครัวและส่งปรึกษาจิตแพทย์ร่วมด้วย