ความสัมพันธ์ระหว่างการรับรู้กับพฤติกรรมการซื้อผลิตภัณฑ์อาหาร ที่มีสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพของนักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่
คำสำคัญ:
นักศึกษา, การรับรู้, เจตคติ, ความเข้าใจ, สัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพบทคัดย่อ
งานวิจัยเชิงปริมาณนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของการรับรู้ เจตคติ ความเข้าใจ กับพฤติกรรมการซื้อผลิตภัณฑ์อาหารที่มีสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ โดยเก็บข้อมูลจากนักศึกษาระดับปริญญาตรี มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ จำนวน 412 คน อายุระหว่าง 18-25 ปี ด้วยการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นภูมิและเก็บข้อมูลด้วยสอบถามออนไลน์ ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างร้อยละ 22.60 ระบุว่าเคยเห็นและมองหาสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ และร้อยละ 50.20 มีเจตคติเชิงบวกต่อสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ โดยเห็นด้วยว่าสัญลักษณ์ช่วยให้การซื้ออาหารที่ดีต่อสุขภาพเป็นไปอย่างสะดวกและรวดเร็ว กลุ่มตัวอย่างร้อยละ 57.50 เคยมีประสบการณ์การซื้อผลิตภัณฑ์อาหารที่มีสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพ กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ร้อยละ 62.10 เลือกผลิตภัณฑ์เครื่องดื่มจำลอง ที่มีสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพแม้ว่าจะมีปริมาณน้ำตาลมากกว่าผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีสัญลักษณ์ งานวิจัยนี้ได้ข้อสรุปว่า ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการซื้อผลิตภัณฑ์อาหารที่มีสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01) ได้แก่ ปัจจัยด้านการรับรู้ และ ปัจจัยด้านเจตคติ ในขณะที่ปัจจัยด้านความเข้าใจไม่มีความสัมพันธ์ต่อพฤติกรรมการซื้อผลิตภัณฑ์อาหารที่มีสัญลักษณ์ทางเลือกสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.01)
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Noncommunicable diseases [Internet]. 2024 [cited 2025 Mar 7]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/noncommunicable-diseases
World Health Organization. Obesity [Internet]. 2021 [cited 2025 July 15]. Available from: https://www.who.int/news-room/facts-in-pictures/detail/6-facts-on-obesity
สำนักงานเลขานุการการขับเคลื่อนแผนโรคไม่ติดต่อชาติ. แผนปฏิบัติการด้านการป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อของประเทศไทย (พ.ศ.2566 - 2570). นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; มมป.
สถาบันวิจัยประชากรและสังคม. การสํารวจติดตามพฤติกรรมการบริโภคเครื่องดื่มที่มีรสหวานและเครื่องดื่มที่ได้ฉลากทางเลือกสุขภาพเพื่อใช้ขับเคลื่อนนโยบายส่งเสริมอาหารเพื่อสุขภาวะ ปี 2566 [อินเทอร์เน็ต]. นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล; 2567 [เข้าถึงเมื่อ 5 มี.ค. 2568].เข้าถึงได้จาก: https://ipsr.mahidol.ac.th/post_research/sweetend-beverage-healthier-choice/
กลุ่มพัฒนานโยบายระดับประชากร กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายงานผลการสำรวจปริมาณโซเดียมในอาหารด้วยเครื่องวัดความเค็มและการประเมินความตระหนักรู้ด้านการบริโภคเกลือและโซเดียมของประชาชน ปี 2566. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2567.
หน่วยรับรองการใช้สัญลักษณ์โภชนาการทางเลือกสุขภาพ. ความเป็นมาของโครงการสัญลักษณ์โภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ” [อินเทอร์เน็ต]. นครปฐม: สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559 [เข้าถึงเมื่อ 15 ม.ค. 2568]. เข้าถึงได้จาก http://healthierlogo.com/
สราวุฒิ พงษ์พิพัฒน์, ภัทร ยันตรกร, ธัชกร พุกกะมาน.พฤติกรรมสุขภาพของนักศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่.ศึกษาศาสตร์สาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 2560; 1(1): 34-35.
ดาวรุ่ง คำวงศ์, อุกฤษฏ์ สิทธิบุศย์, ปิยะ ไทยเหนือ.การรับรู้และการใช้ข้อมูลบนฉลากอาหารของนักศึกษา วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธรจังหวัดชลบุรี. วารสารไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ. 2557; 9(2): 39 – 46.
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.ประกาศมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เรื่อง การแบ่งกลุ่มสาขาวิชาของส่วนงานวิชาการที่รับผิดชอบด้านการจัดการเรียนการสอน. (ลงวันที่ 20 พฤศจิกายน 2560).
กองสถิติสังคม สำนักงานสถิติแห่งชาติ. การสำรวจพฤติกรรมด้านสุขภาพของประชากร พ.ศ. 2564. กรุงเทพฯ: สำนักงานสถิติแห่งชาติ; 2564
ณัฐธิดา ศรีวิเชียร. ปัจจัยที่ส่งผลต่อการซื้อเครื่องดื่มที่มีตราทางเลือกสุขภาพ. (การค้นคว้าอิสระ). กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์; 2561. 56 หน้า
พรสุข หุ่นนิรันดร์. เอกสารการสอนชุดวิชา พฤติกรรมศาสตร์ทางสุขศึกษา. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร; 2545.
Wimalin Rimpeekool, Cathy Banwell, Sam-ang Seubsman, Martyn Kirk, Vasoontara Yiengprugsawan, Adrian Sleigh. “I rarely read the label”: Factors that Influence Thai Consumer Responses to Nutrition Labels. Glob J Health Sci 2016;8:21–28.
ณัฐพิมณฑ์ ภิรมย์เมืองดี, เรวดี จงสุวัฒน์, ดวงใจ มาลัย. การรับรู้เครื่องหมายบนฉลาก อาหารและการใช้ข้อมูลบนฉลากอาหารในการเลือกซื้อผลิตภัณฑ์อาหารของผู้ที่มารับบริการในแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลรามาธิบดี. วารสารสาธารณสุขศาสตร์. 2555; 42(2): 17 – 28.
มูลนิธิเพื่อการพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ, แผนงานวิจัยนโยบายอาหารและโภชนาการเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพ และ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา, สำนักอาหาร. การศึกษาความเข้าใจและการใช้ฉลากโภชนาการหน้าบรรจุภัณฑ์ (Front-of-pack labeling) ของประชากรไทย. นนทบุรี: มูลนิธิเพื่อการพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ; 2558.
Eric A. Finkelstein, Brett Doble, Felicia Jia Ler Ang, Wei Han Melvin Wong, Rob M. van Dam. A randomized controlled trial testing the effects of a positive front-of-pack label with or without a physical activity equivalent label on food purchases. Appetite. 2021; 158: 104997.
Iina Ikonen, Francesca Sotgiu, Aylin Aydinli, Peeter W.J. Verlegh. Consumer effects of front-of-package nutrition labeling: an interdisciplinary meta-analysis. J. Acad. Mark. Sci. 2020;48:360–383.
ผลิตภัณฑ์ที่ผ่านการรับรองสัญลักษณ์โภชนาการ “ทางเลือกสุขภาพ” [อินเทอร์เน็ต]. นครปฐม: สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2559 [เข้าถึงเมื่อ 26 มิ.ย. 2568]. เข้าถึงได้จาก http://healthierlogo.com/
ศักดิ์ สุนทรเสณี. เจตคติ. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ: รุ่งวัฒนา; 2531.
จุรีรัตน์ ห่อเกียรติ, น้องนุช ศิริวงศ์, สิริพันธุ์ จุลกรังคะ. ปัจจัยที่มีผลต่อการรับรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับสัญลักษณ์ทางโภชนาการแบบ GDA บนฉลากขนมขบเคี้ยว: กรณีศึกษา อย. น้อย. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 50. 2555; 34 – 41.
กนกวรรณ ทองเกียว, น้องนุช ศิริวงศ์, จุฑาพร เนียมวงษ์, อำพร แจ่มผล. ผลปัจจัยที่มีผลต่อการรับรู้ การเข้าใจและการใช้ประโยชน์จากข้อมูลฉลากโภชนาการแบบ GDA (Guideline Daily Amounts) บนผลิตภัณฑ์ขนมขบเคี้ยวของนิสิตระดับปริญญาตรี. วารสารวิจัยคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2559; 9(1): 29 – 39.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่เผยแพร่ในวารสารโภชนาการ เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมโภชนาการแห่งประเทศไทยฯ