ประเมินผลโครงการโรงเรียนรอบรู้สุขภาพดีมีความสุข ด้านโภชนาการ พ.ศ. 2562

บทคัดย่อ

โครงการโรงเรียนรอบรู้สุขภาพดีมีความสุขตามนโยบายของกรมอนามัยเพื่อการพัฒนาต่อยอดโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพ วัตถุประสงค์ เพื่อประเมินผลการดำเนินงานและผลกระทบของโครงการโรงเรียนรอบรู้สุขภาพดีมีความสุขด้านโภชนาการและสุขาภิบาลอาหารและน้ำ วิธีการวิจัย วิจัยเชิงพรรณนา ใช้การสังเกตโดยไม่มีส่วนร่วมและวิเคราะห์เอกสารสรุปผลงานโรงเรียนรอบรู้สุขภาพดีมีความสุข โดยประเมินด้านโภชนาการ อาหาร น้ำดื่มสะอาดปลอดภัย และพฤติกรรมการเรียนรู้ กลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจงจากโรงเรียนในโครงการโรงเรียนรอบรู้จำนวน 18 โรงเรียน ใน 7 จังหวัดของพื้นที่เขต 11 (ชุมพร ระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ สุราษฏร์ธานี นครศรีธรรมราช) การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยวิเคราะห์เนื้อหาตามกระบวนการประเมิน CIPP Model ที่ประกอบด้วย บริบท (Context) ปัจจัยนำเข้า (Input) กระบวนการ(Process) และผลผลิต (Product) โดยประเมินงานระหว่างเดือนมกราคม – กุมภาพันธ์ 2562 ผลการประเมิน พบว่า ด้านบริบท (Context) ผู้บริหาร คณะครูนักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษาและชุมชน ตระหนักรู้และเข้าถึงการเข้าร่วมการพัฒนาสร้างรอยเชื่อมกับโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพสู่โรงเรียนรอบรู้สุขภาพดีมีความสุขอย่างกลมกลืน โดยต่อยอดจากการเรียนรู้สู่ความรอบรู้ด้วยฐานเดิมในการสร้างชุมชนเข้มแข็ง การมีส่วนร่วมของชุมชน ทำให้สามารถส่งเสริมให้เกิดความรอบรู้ในระดับจุลภาคและมีแนวโน้มจะพัฒนาสู่ระดับมหภาคได้ ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) ทุกโรงเรียนทราบถึงนโยบายการพัฒนาสุขภาพผู้เรียนตามแนวทางของโครงการโรงเรียนส่งเสริมสุขภาพสู่โรงเรียนรอบรู้ด้านสุขภาพ ปี 2562  บางโรงเรียนมีจุดอ่อนที่ต้องเรียนรู้จากจุดเด่นของโรงเรียนอื่น จุดอ่อนที่พบคือ ระดับความรอบรู้ทั้งด้านโภชนาการ อาหารและน้ำดื่มสะอาดปลอดภัย ด้านกระบวนการ (Process) จากปัจจัยนำเข้าที่เท่ากัน การพัฒนาศักยภาพแต่ละโรงเรียนมีรูปแบบที่แตกต่างกัน เกิดเป็นนวัตกรรมและ Best Practice ที่นำไปเผยแพร่ในมหกรรมโรงเรียนรอบรู้สุขภาพดีมีความสุข เพื่อนำไปปรับตามบริบทและสิ่งแวดล้อมของพื้นที่ ด้านผลผลิต (Product) ทั้ง 18 โรงเรียนสามารถพัฒนาทั้ง 10 องค์ประกอบไปในทิศทางเดียวกัน แต่มีองค์ประกอบที่ต้องปรับปรุง ได้แก่ การประเมินและความครอบคลุมของการประเมินภาวะโภชนาการ พบปัญหาเด็กอ้วนที่สูงกว่าเกณฑ์โดยเฉพาะในเขตเมือง ด้านสุขาภิบาลอาหาร พบว่า ยังไม่ได้มาตรฐานในด้านโครงสร้างโรงอาหาร การตรวจสุขภาพผู้สัมผัสอาหาร การจัดการขยะ การตรวจสอบคุณภาพน้ำดื่มและจัดบรรยากาศในชั้นเรียนให้เกิดพฤติกรรมเรียนรู้ ข้อสนอแนะต่อระดับนโยบาย (กรมอนามัย) ปัจจัยสำคัญของความการสร้างความรอบรู้ คือ การเข้าถึง เข้าใจ การได้โต้ตอบแลกเปลี่ยน การตัดสินใจเปลี่ยนพฤติกรรม และการส่งต่อความรู้ ทางเลือกหนึ่งคือการบรรจุเนื้อหาและองค์ประกอบสำคัญของความรอบรู้ด้านสุขภาพลงในหลักสูตรอบรมลูกเสือและเนตรนารีเพราะสอนการมีวินัยในตนเองอยู่แล้วโดยสนับสนุนอย่างเหมาะสมกับช่วงวัยของเด็ก