ประสิทธิผลการจัดระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ภายหลังถ่ายโอนภารกิจให้แก่องค์การบริหารส่วนจังหวัดปัตตานี
คำสำคัญ:
ประสิทธิผล, บริการสุขภาพปฐมภูมิ , โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล , องค์การบริหารส่วนจังหวัด, งบประมาณบทคัดย่อ
การวิจัยและพัฒนานี้เพื่อศึกษาสถานการณ์ระบบบริการสุขภาพปฐมภูมิ การจัดสรรงบประมาณ พัฒนารูปแบบบริการสุขภาพ และประเมินผลระบบการจัดสรรงบและบริการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) หลังถ่ายโอนภารกิจสู่องค์การบริหารส่วนจังหวัดปัตตานี (อบจ.) ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน ขั้นตอนที่ 1 ศึกษาสถานการณ์ระบบการจัดบริการปฐมภูมิและการจัดสรรเงินค่าใช้จ่าย เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จาก รพ.สต. ที่ถ่ายโอนภารกิจไป อบจ. ในปีงบประมาณ 2566 และปี 2567 จำนวน 130 แห่ง ผู้ให้ข้อมูลประกอบด้วยสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) และ อบจ.จำนวน 16 คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ขั้นตอนที่ 2 พัฒนารูปแบบระบบบริการสุขภาพและการจัดสรรเงินโดยผ่านคณะกรรมการสุขภาพระดับพื้นที่ (กสพ.) และ ขั้นตอนที่ 3 ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบระบบบริการสุขภาพและการจัดสรรเงิน จากข้อมูลผลการจัดบริการและการจัดสรรเงินค่าใช้จ่ายในปีงบประมาณ 2566 และปี 2567 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ จำนวน และร้อยละ ผลวิจัยพบว่า
1. รพ.สต. จัดบริการตามข้อมูลพื้นฐานหน่วยบริการในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติระหว่างกระทรวงสาธารณสุขและ อบจ. มีการจัดสรรเงินค่าใช้จ่ายบริการสาธารณสุขจัดสรรผ่านคณะอนุกรรมการด้านการจัดสรรงบประมาณ โดยมีการจ่ายตรงจากสำนักงานหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าร่วมกับคู่สัญญาบริการสาธารณสุขระดับปฐมภูมิจัดสรรเป็นเวชภัณฑ์ยาและเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยา ปีงบประมาณ 2566 และปี 2567
2. รูปแบบการจัดบริการสุขภาพปฐมภูมิถูกออกแบบพร้อมกับรูปแบบการจัดสรรเงินค่าใช้จ่ายเพื่อบริการสาธารณสุขผู้ป่วยนอก (OP) และ และสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค (P&P) พบว่าในปี 2566 งบเหมาจ่ายรายหัว OP 7% และ P&P 90% ส่วนในปี 2567 งบเหมาจ่ายรายหัวปรับงบเหมาจ่ายรายหัวคำนวนใหม่ OP 8% และ P&P 85% และ อีก 15 % เป็นกองกลางเพื่อจัดทำกิจกรรม PP รวมกันระหว่าง สสจ และ อบจ.
3. การจัดบริการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค (P&P) ที่เป็นรายการจ่ายแบบตามผลงานมีผลงานการจัดบริการที่เพิ่มมากขึ้น และมูลค่าการจัดสรรเงินปี 2567 ได้รับการจัดสรรเพิ่มมากขึ้น เท่ากับ 5,621,459.88 บาท มูลค่าการจัดสรรยาและเวชภัณฑ์ที่มิใช่ยาปี 2567 เท่ากับ 265,558.56 บาท
สสจ. และ อบจ. ควรมีการควบคุมกำกับติดตามผลการปฏิบัติงานและการจัดสรรเงินร่วมกันเพื่อให้ไม่เกิดผลกระทบต่อประชาชน และการจัดสรรเงินที่เหมาะสมต่อการจัดบริการสำหรับประชาชน
References
Cashin, C., Ankhbayar, B., Phuong, H. T., Jamsran, G., Nazad, O., Phuong, N. K., et al. (2015). Assessing Health Provider Payment Systems: A Practical Guide for Countries Moving toward UHC. Joint Learning Network for Universal Health Coverage.: Washington DC.
Fuengkhajorn, A., Singweratham, N., Siewchaisakul, P., & Wungrath J., (2024). Comparison of access to dental services and oral health status among children aged 0-12 years between Tumbon health promoting hospital with and without transferred to the local administrative organization in the northern region of Thailand. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 11(2), e268398. (in Thai)
Health Systems Research Institute. (2009). Subdistrict Health Promoting Hospital Service Manual. Nonthaburi. Health Systems Research Institute. (in Thai)
National Health Security Office. (2022). Manual of National Health Security Fund Management Fiscal Year 2022. National health security office: Bangkok. National health security office. (in Thai)
Office of the Decentralization Commission for Local Administrative Organizations Office of the Permanent Secretary, Office of the Prime Minister. (2021). Guidelines for Transferring Missions of the Chaloem Phrakiat 60th Anniversary Nawaminthrachini Health Station and Subdistrict Health Promoting Hospital to the Provincial Administrative Organization. Bangkok: Office of the Permanent Secretary. (in Thai)
Quality and Standard Service Unit Support Office. (2016). Service Unit Registration Audit Guideline for Main Contractor Service Unit, Primary Care Service Unit, Coordinate Service Unit. Bangkok: National Health Security Office. (in Thai)
Rutjamathamrong, P., Singweratham, N., Techakehakij, W., Boontiam, N., Kaewsing, P., Bunpean, A., et al. (2022). Development of Management Guideline for the Health Security Funds to Allocate Budget for the District Health Promoting Hospitals Transferred to The Local Administrative Organizations. Nonthaburi: Health Systems Research Institute. (in Thai)
Singweratham, N., Phodha, T., Techakehakij, W., Siewchaisakul, P., Bunpean, A., & Chautrakarn, S., (2024). Unit Cost Study for Health Care Service in Chaloem Phra Kiat 60 Years Nawamin Maharachini Health Center and Tambon Health Promoting Hospital with Transferred to the Provincial Administrative Organizations. Nonthaburi: Health Systems Research Institute. (in Thai)
Singweratham, N., Phodha, T., Techakehakij, W., Wongyai, D., Bunpean, A., & Siewchaisakul, P., (2024). A comparison on budget allocation of the national health security fund between contracting unit for primary care and the Tambon health promoting hospitals with and without transferred to the local administrative organizations. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health, 11(1), e266462. (in Thai)
Sriratanaban, J., Singweratham, N., Komwong, D., & Maneechay, M. (2023). Assessment of population health impacts from the transfer of Subdistrict health promoting hospitals to the Provincial administrative organization in 2023: Phase 1 Potential warning signs. Journal of Health System Research, 18(2), 152-72. (in Thai)
Sudhipongpracha, T., Choksettakij, W., Phuripongthanawat, P., Kittayasophon, U., Satthatham, N., & Onphothong, Y. (2021). Policy Analysis and Policy Design for the Transfer of Subdistrict Health Promotion Hospitals to Provincial Administrative Organizations (PAOs). Health Systems Research Institute. (in Thai)
Techakehakij, W., Singweratham, N., & Wongphan, T. (2018). Unit Cost and Budget Impact of Compulsory Programs for Health Promotion and Disease Prevention in Thailand. Bangkok: Aksorn graphic and design. (in Thai)
Uansri, S., Markchang, K., Chotchoungchatcha, S., Onthong, S., Panapong, N., & Pattanasiri T., (2024). The transfer of health facilities to the local government administration: progress and challenges. Journal of Health System Research, 18(3), 314-330. (in Thai)
Downloads
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 วารสารการพยาบาลและการศึกษา
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
