ภาวะสุขภาพและการจัดการสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุที่ต้องการการดูแลที่บ้าน ในอำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาภาวะสุขภาพและการจัดการสุขภาพตนเองของผู้สูงอายุที่อาศัยในอำเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม ซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงสู่สังคมผู้สูงอายุ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์ถึงพฤษภาคม พ.ศ.2564 จากผู้สูงอายุที่ป่วย หรือพิการ 42 คน และ ผู้ดูแลในครอบครัว 42 คน

ผลการศึกษา พบว่า 1. ภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุ มี 3 ลักษณะ ได้แก่ 1) ผู้สูงอายุติดเตียง 25 คน จากการป่วยด้วยโรคเส้นเลือดสมองตีบ ร่วมกับโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไตเรื้อรัง 2) ผู้สูงอายุติดบ้าน 13 คน จากการหกล้ม สะโพกและกระดูกสันหลังเคลื่อน เดินไม่ได้จึงมีการนั่งถัดเคลื่อนตัวในบ้าน
3) ผู้สูงอายุพิการ ตาบอดจึงอยู่ติดบ้าน 4 คน 2. การจัดการสุขภาพตนเอง พบว่า ผู้สูงอายุทุกคนมีการจัดการสุขภาพไม่เหมาะสม ได้แก่ 1) ไม่พบแพทย์ เนื่องจากเดินทางลำบาก ญาติซื้อยามาให้รับประทาน
2) ปรับสภาพบ้านตามกำลังทรัพย์ โดยนอนอยู่ที่โล่งใต้ถุนบ้าน บนเตียงที่ทำเอง ใกล้ห้องน้ำเพื่อความสะดวกในการใช้น้ำ 3) รับประทานอาหารหวาน มัน เค็ม ไม่ได้จำกัดอาหารตามการป่วย 4) ไม่ออกกำลังกาย เนื่องจากลำบากผู้ดูแล 5) นอนไม่หลับสนิท ต้องใช้ยานอนหลับช่วยให้หลับ 6) บริหารจิตใจ โดยเปิดวิทยุฟังพระสวดและหมอลำ

ผู้สูงอายุมีการจัดการสุขภาพของตนเองยังไม่เหมาะสม ควรมีการศึกษาวิจัยเพื่อพัฒนาแนวทางสนับสนุนให้ผู้สูงอายุได้รับคำแนะนำจากเจ้าหน้าที่จากท้องถิ่น และเพิ่มสวัสดิการด้านการตรวจรักษาที่บ้านอย่างต่อเนื่อง การกายภาพบำบัด และการปรับสภาพที่อยู่อาศัยอย่างเหมาะสมต่อไป