การพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มี ภาวะพึ่งพิงในชุมชน

Development of the Capacity Building Model for Caregivers of Dependency Elderly Persons in the Community

บทคัดย่อ

การวิจัยและพัฒนา (Research and Development) ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ พัฒนารูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชน การวิจัยมี 4 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 เป็นการวิเคราะห์สถานการณ์การดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ขั้นตอนที่ 2 เป็นการกำหนดรูปแบบและการตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบ ขั้นตอนที่ 3 การประเมินประสิทธิผลของรูปแบบโดยใช้กลุ่มตัวอย่าง ขั้นตอนที่ 4  การปรับปรุงรูปแบบ กลุ่มตัวอย่างในการพัฒนารูปแบบประกอบด้วยผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง จำนวน 40 คน ผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง จำนวน 40 คน  บุคลากรทางสุขภาพในโรงพยาบาลทั่วไปและโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล จำนวน 20 คน บุคลากรในหน่วยงานท้องถิ่นและผู้นำชุมชน จำนวน 20 คน  เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ (Interview) และ การสนทนากลุ่ม (Focus group) โดยใช้แนวคำถามที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา แล้วนำไปกำหนดรูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชน  การประเมินประสิทธิผลของรูปแบบทำในกลุ่มตัวอย่างที่เป็นผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ที่อยู่ในตำบลอื่น จำนวน 40 คน ใช้วิธีการวิจัยแบบกึ่งทดลองหนึ่งกลุ่มวัดก่อน-หลัง เก็บข้อมูลโดยใช้ แบบสอบถามการรับรู้ความสามารถในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง แบบประเมินความเครียดและแบบวัดการเผชิญความเครียด ซึ่งผ่านการทดสอบคุณภาพแล้ว  เปรียบเทียบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยก่อนและหลังการทดลองใช้รูปแบบ ของคะแนนการรับรู้ความสามารถในการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง ความเครียดและการเผชิญความเครียดโดยใช้การทดสอบค่าที (Paired  t-test)

          ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบการเสริมสร้างศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิงในชุมชน คือ RAISING Model ประกอบ ด้วย 7 องค์ประกอบ คือ องค์ประกอบที่ 1 Reflection for positive  thinking การพัฒนาทักษะการสะท้อนคิดเพื่อหามุมมองด้านบวก องค์ประกอบที่ 2 ADL skill การพัฒนาทักษะในการดูแลกิจวัตรประจำวันและทักษะเฉพาะอย่าง เช่น การทำแผลกดทับ การให้อาหารทางสายยาง การเคลื่อนย้ายผู้สูงอายุที่มีภาวะอ่อนแรงของแขนขาจากเตียงไปยังรถเข็น องค์ประกอบที่ 3 Information การให้ข้อมูลต่างๆที่จำเป็นสำหรับการดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง องค์ประกอบที่ 4  Social  support  การสร้างกลุ่มเพื่อนช่วยเพื่อน องค์ประกอบที่ 5 Integrated Coping strategy กลยุทธ์เผชิญความเครียดแบบบูรณาการ องค์ประกอบที่ 6 Need for managing  personal  time การจัดให้มีเวลาพักจากการดูแล โดยจัดกิจกรรมเปิดใจกับสมาชิกในครอบครัว  องค์ประกอบที่ 7 Goal setting  in caring การพัฒนาทักษะในการกำหนดเป้าหมายและวางแผนในการดูแลให้เหมาะสมกับบริบทของผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง รูปแบบที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง