ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันอันตราย จากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร จังหวัดชัยนาท

Factors relating to Pesticide Prevention Behaviors among Agricultural Workers, Chainat Province

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันอันตรายจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร จังหวัดชัยนาท โดยศึกษากลุ่มเกษตรกรที่ทำไร่ ทำนา และมีอาชีพรับจ้างพ่นสารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืช จำนวน 195 ราย คัดเลือกด้วยวิธีการสุ่มอย่างง่ายด้วยวิธีการจับสลากจากรายชื่อเกษตรกรที่ขึ้นทะเบียนในตำบลศิลาดาน อำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยพัฒนาโดยประยุกต์จากแนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ของเบคเกอร์และไมแมน ผลการตรวจสอบความตรงและความเชื่อมั่นของแบบสอบถาม พบว่า ค่าความตรงมีค่าอยู่ระหว่าง 0.70-0.76  และความเชื่อมั่นมีค่าอยู่ระหว่าง 0.71 และ 0.74 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ การทดสอบไคว์-สแควร์ และสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน

ผลการศึกษา พบว่า กลุ่มตัวอย่างมีความรู้เกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 95.90 ด้านแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ พบว่า ร้อยละ 60.5 ของกลุ่มตัวอย่างมีแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง และพฤติกรรมการป้องกันอันตรายจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช พบว่า ส่วนใหญ่มีพฤติกรรมอยู่ในระดับที่ปฏิบัติทุกครั้ง ร้อยละ 92.3 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันอันตรายจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกร จังหวัดชัยนาท อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ (r= 0.344 และ r= 0.387, p < .001) ดังนั้นบุคลากรสาธารณสุขและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ควรดำเนินการรณรงค์ให้ความรู้และปลูกฝังแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพเกี่ยวกับการรับรู้โอกาสเสี่ยง และการรับรู้ต่ออุปสรรคที่ถูกต้อง เหมาะสมแก่เกษตรกร

ABSTRACT

This cross-sectional descriptive research was to study factors relating to pesticide prevention behaviors among agricultural workers in Chainat Province. 195 farmers and those commissioned to apply the pesticides were selected by simple random sampling or drawing names of the farmers registered in the Siladan sub-district, Manorom district, Chainat province. The data were collected through the questionnaire developed from the Health Belief Model by Becker and Maiman. The content validity index of instrument were range from 0.70 to 0.76 and reliability were range from 0.71 to 0.73 respectively. The descriptive and inferential statistics including chi-square and Pearson product-moment correlation coefficient were applied to analyze the data.   

The studies revealed that the sampling group had knowledge of how to use the pesticide at the middle level in overall totaling 95.90%. It was also found that 60.5% of the sampling group had the Health Belief Model at the middle level. In terms of the preventive behaviors, it was found that the majority practiced the preventive behaviors all the time totaling 92.3%. In addition, the factors influencing the preventive behaviors in the use of chemical pesticides among the agricultural workers in Chainat province with the statistical significance at .05 included knowledge of use of the chemical pesticides and the Health Belief Model (r= 0.344 and r= 0.387, p < .001). Therefore, the health care staff and related organizations should provide knowledge and promote the appropriate health belief model especially in perceived susceptibility and perceived barriers among the agricultural workers since they were the factors that could encourage the preventive behaviors among the farmers.