ประสิทธิภาพเชิงระบบของศูนย์ป้องกันโรคไม่ติดต่อในชุมชน: แนวทางลดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังที่ยั่งยืน

บทคัดย่อ

โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (NCDs) เป็นปัญหาสาธารณสุขที่ส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนและภาระของระบบบริการสุขภาพ การจัดตั้งศูนย์ป้องกันโรคไม่ติดต่อในชุมชนจึงเป็นกลไกสำคัญในการดำเนินงานเชิงป้องกันในระดับพื้นที่ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ประสิทธิภาพเชิงระบบของศูนย์ป้องกันโรคไม่ติดต่อในชุมชน และเสนอแนวทางพัฒนาที่สามารถรองรับภารกิจลดปัจจัยเสี่ยงของโรค NCDs ได้อย่างยั่งยืน โดยใช้วิธีทบทวนวรรณกรรมและการวิเคราะห์แก่นสาระจากเอกสารจำนวน 32 เรื่อง โดยอิงกรอบแนวคิด Logic Model ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ศูนย์ป้องกันโรคไม่ติดต่อในชุมชน มีบทบาทสำคัญในการคัดกรอง ให้คำปรึกษา ติดตามสุขภาพ และเชื่อมโยงบริการในระบบปฐมภูมิถึงตติยภูมิอย่างไร้รอยต่อ อย่างไรก็ตาม การดำเนินงานยังประสบปัญหา เช่น ขาดทรัพยากรบุคลากร ระบบข้อมูลที่ไม่เชื่อมโยง และผลกระทบจากการถ่ายโอนภารกิจ รพ.สต. แนวทางพัฒนาควรครอบคลุมการสนับสนุนเชิงนโยบาย การพัฒนาศักยภาพบุคลากร การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชน และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเพื่อเสริมประสิทธิภาพและความยั่งยืนของศูนย์ป้องกันโรคไม่ติดต่อในชุมชนในระยะยาว

ข้อเสนอแนะคือ ควรมีการวิเคราะห์ปัญหาเชิงระบบร่วมกันระหว่างหน่วยบริการและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พร้อมส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในทุกขั้นตอน เพื่อให้ศูนย์ฯ เป็นกลไกที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืนในการควบคุมโรค NCDs อย่างแท้จริง